اصرار جهان، انکار طالبان

تشکیل یک حکومت فراگیر و گسترده در افغانستان از زمان تسلط گروه طالبان بر این کشور به یکی از مهم‌ترین شرط‌های  ایران  و بسیاری از کشورهای جهان و برای به رسمیت شناختن رسمی دولت موقت تبدیل شده است. بیش از دو سال از تصرف افغانستان توسط گروه طالبان می‌گذرد، اما طالبان هنوز اقدامی برای تشکیل چنین حکومتی انجام نداده، بلکه مدعی است که سیستم حکومتی آن، جامع است. در همین باره، ذبیح‌ا... مجاهد، سخنگوی طالبان در روزهای اخیر در واکنش به درخواست ها برای تشکیل دولت فراگیر و رعایت حقوق بشر در افغانستان مدعی شد: «حکومت کنونی، فراگیر و حقوق بانوان نیز در کشور تامین است و این دو موضوع از مسائل داخلی افغانستان به شمار می‌رود.» اظهارات این مقام طالبان درحالی است که جامعه جهانی هیچ نشانه‌ای از تشکیل دولت جامع الشمول در افغانستان مشاهده نکرده است و با وجود این‌که حدود 38 کشور با حکومت افغانستان معامله می‌کنند، اما به دلیل انحصار این گروه بر قدرت و فقدان قانون اساسی که روند سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در کشور را تنظیم کند، آن‌ را به رسمیت نمی‌شناسند. تمامی کشورهای جهان و سازمان‌های بین‌المللی شرط به رسمیت شناختن دولت طالبان را به تشکیل دولتی فراگیر در افغانستان منوط کرده‌اند و در نشست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی همواره بر این مسئله تاکید شده است. در نشست اخیر با عنوان «فرمت مسکو» که با حضور مقاماتی از کشورهای همسایه افغانستان در روسیه برگزار شد، بار دیگر تشکیل حکومت همه‌شمول و چگونگی کمک کشورهای همسایه به افغانستان برای غلبه بر مشکلات کنونی مطرح شد و نشان داد که جهانیان تا زمانی که طالبان قدمی در این مسیر برندارد، به هیچ وجه حاضر به همکاری با دولت موقت آن نیستند. تحلیلگران معتقدند که طالبان دولت خود را نماینده اقوام در افغانستان می‌داند، درحالی که مردم افغانستان و جامعه جهانی، آن‌ها را به عنوان نماینده رسمی مردم افغانستان به رسمیت نمی‌شناسند. اصرار و تکرار این ادعا از سوی طالبان که درخواست‌های بین المللی برای تشکیل دولت فراگیر را به عنوان مداخله جویی خارجی مطرح می‌کند از اساس غلط و مغالطه‌آمیز است؛ زیرا تشکیل دولت فراگیر پیش از همه خواست اکثریت مردم و گروه‌های سیاسی افغانستان است. طالبان پس از روی کار آمدن، قانون اساسی ملی را به حالت تعلیق درآورد و همه احزاب سیاسی و حق فعالیت سیاسی آن‌ها را ممنوع کرد. بسیاری از مردم افغانستان خواستار تدوین قانون اساسی شدند، با توجه به این‌که حکومت کنونی از مشروعیت بین‌المللی و مردمی برخوردار نیست اما طالبان به خواست افغان‌ها توجهی نمی‌کند. افغان‌ها که در بدترین وضعیت سیاسی و اقتصادی به سر می‌برند و با قوانین سفت و سخت طالبان حتی در خانه‌های خود نیز امنیت ندارند، از جامعه جهانی خواسته‌اند تا در حمایت از حقوق از دست رفته آن‌ها دست به‌کار شود.

 بحران‌های افغانستان داخلی نیست

 بدون تردید بحران‌های داخلی افغانستان در دو دهه گذشته آثار زیانباری برای همه کشورها داشته است و جامعه جهانی به‌ویژه کشورهای منطقه و همسایگان نمی‌توانند در قبال وضعیتی که این کشور در حال حاضر به آن دچار است، سکوت کنند و ادعای طالبان مبنی بر مداخله گری در امور افغانستان، صحیح نیست. زیرا زمانی می‌توان شرط دولت‌های دیگر را مداخله توصیف کرد که تحولات داخلی افغانستان برای همسایگان و دیگر اعضای سازمان ملل عواقبی نداشته باشد. افغانستان در دهه‌های ‌اخیر سرمنشا چالش‌های بزرگی برای امنیت همسایگان آن بوده است. الان هم وضعیت امنیتی در افغانستان بسیار نگران کننده است و اصرار کشورها به تشکیل دولت فراگیر هم بر این اساس انجام می‌شود تا با همگرایی بیشتر در جامعه افغانستان، بحران امنیتی از این کشور رخت بربندد. اکنون، حضور گروه تروریستی داعش در افغانستان که هر از گاهی اقدامات انتحاری در شهرهای مختلف این کشور انجام می‌دهد، همچنان یکی از معظلاتی است که همسایگان را تهدید می‌کند و در صورتی که ثبات سیاسی در افغانستان نباشد، این تهدیدات ممکن است به خاک جمهوری‌های آسیای مرکزی، ایران و روسیه هم کشیده شود. نگرانی دیگر بحث آوارگان افغان است که از زمان روی کار آمدن طالبان در کابل روند صعودی گرفته و صدها هزار نفر از آن‌ها به کشورهای منطقه سرازیر شده‌اند که چالش‌هایی را برای همسایگان ایجاد کرده‌ است. افغان‌ها که از حکومت طالبان احساس خطر می‌کنند همچنان به مهاجرت از کشورشان اقدام می‌کنند و تداوم این روند چالش برانگیز، چیزی نیست که جامعه جهانی چشم خود را به روی آن ببندد. به گفته کارشناسان امر مقوله پذیرش اتباع قانونی با غیرقانونی دو مقوله کامال متفاوت هستند؛ چراکه اتباع قانونی به صورت کنترل شده همه رفتار و منش و عملکردشان قابل رصد است؛ اما بیشــترین تهدید از جانب اتباع غیرقانونی اســت که بدون هیچ گونه اوراق هویتی و به صورت نامتعارف وارد کشــور شده‌اند و هیچ نظارت کاملی بر ورود و خروج و عملکرد و رفتار آن‌ها از سوی دولت وجود ندارد؛ بنابراین

می تواند چالش های امنیتی و اجتماعی را به همراه داشته باشد. ایران در یک‌سال گذشته تلاش زیادی کرده‌است تا آوارگان افغان را به کشورشان بازگرداند اما طالبان با وجود تعهداتش، اقدام موثری در این زمینه انجام نداده است.

خراسان