جبران خرابکاری‌های دولت سابق تحسین می‌خواهد، نه تخریب

رئیس بانک مرکزی در دولت روحانی می‌گوید: ما حق خودمان می‌دانیم که از دولت انتقاد کنیم. او همچنین گفته که رئیس‌جمهور باید به‌خاطر ناکارآمدی استعفا دهد و انتخابات دوباره برگزار شود(!)

عبدالناصر همتی به روزنامه هم‌میهن گفت: «- سال ۱۳۹۷ پیش از آنکه مسئولیت بانک مرکزی را برعهده بگیرم، برنامه‌ای به دکتر روحانی دادم و اشاره کردم، با ناترازی‌ای که در سیستم مالی کشور وجود دارد و با نقدینگی متراکم و رشد مداوم آن، مقدمات شوک ارزی در کشور فراهم است. امضای ترامپ برای خروج از برجام عملا ماشه را کشید. وقتی ماشه کشیده می‌شود، تمام گسلی که در اقتصاد ایجاد شده به حرکت درمی‌آید. در این برنامه چهار صفحه‌ای که به‌زودی در اختیار رسانه‌ها قرار خواهم داد، تاکید کردم که ما اگر برنامه‌ریزی خوبی داشته باشیم، فقط می‌توانیم از بروز ابرتورم جلوگیری کنیم، اما قطعا تورم ۵۰ درصدی خواهیم داشت.

- ... این جهش به ‌معنای آن نیست که در دنیای موازی شما، اتفاقات دیگری نیفتاده است. نقدینگی همچنان به‌شدت در حال رشد است. همان اتفاقاتی که قبل از خروج ترامپ افتاد یعنی ناترازی شدید بانکی، نقدینگی متراکم‌شده و سیاست ارزی غلط تثبیت دلار، امروز هم در حال وقوع است و فضا را برای یک شوک جدید مستعد کرده است. شما امروز رشد ۳۵ درصد پایه پولی را دارید. البته دوستان همیشه این نقد را وارد می‌کنند که در دوره شما هم این رشدها وجود داشت. من در پاسخ به این دوستان می‌گویم که هیچ‌گاه نگفتم در دوره‌ای که من در بانک مرکزی مسئولیت داشتم، وضعیت مساعد بود. ما در آن دوره و در فشار حداکثری موجود توانستیم جلوی فروپاشی را بگیریم. هیچ‌گاه نگفتیم عملکرد خیلی خوبی داشته‌ایم. اگر گمان کردید که با ۲۰۰ هزار بشکه صادرات نفت آن هم با قیمت بشکه‌ای ۲۰ دلار در شرایطی که کرونا در شدید‌ترین حالت بروز کرده بود، می‌شد همه قیمت‌ها را ثابت نگاه داشت، نادرست فکر کرده‌اید. ما در این شرایط سخت توانستیم جلوی فروپاشی اقتصادی را بگیریم.

- امروز که به عملکرد مسئولان نقد وارد می‌کنیم، به این جهت است که وعده دادند اگر بیایند همه‌چیز را درست می‌کنند. به این دوستان می‌گویم شما هم نتوانستید درست کنید. ما این حق را به خودمان می‌دهیم که از شما انتقاد کنیم. شما صبح تا شب عملکرد دولت را مورد شدید‌ترین نقدها قرار می‌دادید. امروز هم من پاسخ شما را می‌دهم و می‌گویم شما هم حرف‌های بی‌ربط زدید و وعده‌های نادرست به مردم دادید.

- دلیل جهش نرخ، اعتراضات نیست. دلیل، فاندامنتال‌های بازار است. فاندامنتال بازار می‌گوید نمی‌توانید تورم ۴۰ یا ۵۰ درصد داشته باشید، ولی نرخ ارز تکان نخورد. می‌توانید نرخ ارز را با تزریق نگه دارید، ولی در مواقعی که یک شوک مانند اعتراضات ایجاد می‌شود جهش رخ خواهد داد. کسری بودجه همچنان ادامه دارد. مرکز پژوهش‌های مجلس دو ماه پیش اعلام کرد ۵۶ درصد درآمدهای ارزی پیش‌بینی‌شده در بودجه محقق شده و تا پایان سال ۳۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه خواهیم داشت. این همان دلیل اصلی است که انتظارات تورمی ایجاد می‌کند. وقتی در مهرماه ۳.۲ درصد رشد پایه پولی اتفاق می‌افتد، به این معنی است که به‌زودی نقدینگی افزایش پیدا می‌کند.

- اگر به‌خاطر داشته باشید در دوره من هم نرخ به ۳۲ هزار تومان رسید. اما من اجازه ندادم روی این نرخ بماند. من همان زمان نرخ ارز را ۳۲۵۰۰ تعیین کردم. این کار جسارت می‌خواست. اما این کار انجام شد و زمانی که این پست را تحویل می‌دادم، دلار به ۲۲ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده بود.».

درباره سخنان آقای همتی، یادآوری چند نکته شایسته است:

او در انتخابات ۱۴۰۰، نامزد مورد حمایت خاتمی و ۱۶ حزب اصلاح‌طلب بود اما با وجود ادبیات به‌شدت تند و سیاست‌زده و تخریبی، نتوانست بیش از 4/2 میلیون رای به دست آورد. در عین حال به جای اینکه این نتیجه را محصول عملکرد خود و دولت متبوعش بداند، کینه دولت جدید را به دل گرفته و هر چند وقت یک‌بار حمله می‌کند.

در حوزه عملکردی، او به خاطر سه سال ریاست بانک، از مسئولان رکورد‌های منفی برجای مانده از دولت روحانی است؛ از جمله رکورد تورم ۵۹ درصدی. در همین چارچوب، میزان نقدینگی در اواخر تابستان ۱۳۹۷ (مقارن شروع مدیریت همتی) ۱۶۷۲ هزار میلیارد تومان بود که در فروردین ۱۴۰۰، با ۱۰۷.۸ درصد رشد، به ۳۴۹۰ هزار میلیارد افزایش یافت و از دلایل اصلی تورم است. نقدینگی در دولت روحانی، از ۴۷۰ هزار میلیارد، به بیش ۴۱۰۰ هزار میلیارد تومان (حدود ۹ برابر) افزایش یافت.

از سوی دیگر، قیمت دلار در مرداد ۱۳۹۷‌، حدود ۸۳۹۲ تومان بود. اما در خرداد ۱۴۰۰، بیش از دو و نیم برابر گران شده و به ۲۲۸۳۸ تومان رسید. این نرخ در دولت روحانی تا بالای ۲۷ هزار تومان هم افزایش یافت و در مقطعی، به ۳۳ هزار تومان هم رسید. افزایش فعلی قیمت ارز، یکی از نتایج میراث تورم ۵۹ درصدی است.

آقای همتی به درستی اذعان می‌کند که در دولت برجام، صادرات نفت به 200 هزار بشکه رسید، اما به این موفقیت دولت جدید نمی‌پردازد که توانسته رقم صادرات را به یک و نیم میلیون بشکه برساند.

در موضوع کسری بودجه، با فرض صحت ادعای آقای همتی درباره وجود کسری بودجه 300 هزار میلیاردی در سال جاری، این رقم 180 هزار میلیارد تومان کمتر از ارثیه کسری دولت سابق در سال گذشته (480 هزار میلیارد تومان) است و از موفقیت‌های دولت جدید به شمار می‌رود. ضمن این که دولت فعلی، بیش از 110 هزار میلیارد تومان بدهی انباشته و سود اوراق سررسید شده را هم تسویه کرده و 60 هزار میلیارد تومان هم به اجرای برخی تکالیف قانونی دشوار مانند متناسب‌‌سازی حقوق معلمان (و بازنشستگان و کارمندان) اختصاص داده است. این را هم باید در نظر گرفت که با احتساب تورم 40 درصدی فعلی، طبیعی‌‌ترین اتفاق این بود که رقم کسری، امسال به حداقل 670 هزار میلیارد یا بالاتر برسد، اما دولت با همه سختی‌ها به اذعان آقای همتی توانسته، رقم مذکور را به 300 هزار میلیارد کاهش دهد که اتفاق بسیار مهمی است.

با مرور آنچه از گفته شد، اقدامات دولت فعلی در جبران سوء تدبیر‌های دولت سابق، قدرشناسی می‌خواهد، نه توهین و تندی و تخریب./کیهان