چگونه از پوکی استخوان در امان بمانیم؟

آنچه پوکی استخوان را به عنوان یک بیماری مهلک معرفی می‌کند، ماهیت نهفته آن است. این بیماری معمولا به صورت خاموش توسعه می‌یابد. مانند موریانه‌هایی که ستون‌های اصلی یک خانه قدیمی چوبی را می‌خورند و در نهایت یک روز با کوچک ترین لرزش یا فشار بیرونی بنایی که تا دیروز سرپا بود و سالم به نظر می‌رسید، فرو می‌ریزد.

بیماری پوکی استخوان نیز تقریبا به همین شکل عمل می‌کند؛ یعنی اغلب اوقات تا هنگامی که کاهش مستمر تراکم استخوان با اولین شکستگی، خود را نشان نداده است، ممکن است شخص مبتلا، متوجه وضعیت خطرناک خود نبوده و از بحرانی که عمیقا در کالبد وی در حال ریشه دوانیدن است، بی اطلاع باشد.

دشواری کار این جاست که وقتی چنین حالتی رخ می‌دهد، دیگر، فرایند‌های درمانی جواب نمی‌دهند و ترمیم شکستگی رخ داده نیز کار دشواری است. حتی مشاهده شده است که شکستگی ناشی از پوکی استخوان در سنین بالا هرگز ترمیم نشده است. ضمن این که با هر تلنگری امکان ایجاد شکستگی در نقاط دیگر هم وجود دارد.

آن‌چه به کوتاهی درباره بیماری پوکی استخوان بیان شد، پرده از حقیقتی بر می‌دارد که محافل علمی و پزشکی سالهاست به طور جدی در قالب  مقالات تخصصی در ژورنال‌های معتبر نسبت به آن هشدار می‌دهند.

خوش بختانه این بیماری مهلک، یک سویه مثبت و دلگرم کننده هم دارد. سویه امید بخش این بیماری این است که در اغلب موارد به سادگی قابل پیش‌گیری است و می‌توان با رعایت الگوهای ساده تغذیه از بروز آن در سنین بالا جلوگیری کرد.

دوران نوجوانی یکی از مهم ترین مقاطع زندگی آدم‌هاست که می‌توان با رعایت الگوهای غذایی سرشار از کلسیم، بافت‌های استخوانی را به عنوان فونداسیون اصلی بدن، تقویت کرده و سلامت خود را در زمان کهنسالی تضمین کرد.

با این حال، این بیماری، یکی از شایع ترین عارضه‌هایی است که در شبکه گسترده استخوان‌های بدن انسان رخ می‌دهد و متاسفانه آمار آن در کشور ما در مقایسه با برخی از کشورهای دیگر، بالاست.

این بیماری که اغلب اوقات در سنین بالاتر از 50 سالگی خود را نشان می‌دهد، در میان زنان، شایع تر است و وقتی بروز می‌کند تقریبا زندگی فرد، بعد از آن، به کلی تحت تاثیر قرار گرفته و کیفیت زیست بیمار به شدت افت می‌کند.

آمارهای هشدار دهنده از یک اپیدمیولوژی

آمارهای منتشر شده منابع و موسسات معتبر جهانی نشان از آن دارد که پوکی استخوان به عنوان یک اپیدمیولوژی، در سراسر جهان، بویژه در کشورهای کم برخوردار، در حال گسترش و رو به تزاید است. طبق آمارهای منتشر شده در سایت رسمی «بنیاد شکستگی استخوان» وضعیت این بیماری درحال حاضر و آینده به این شرح است:‌

·        پوکی استخوان هر سال باعث ایجاد شکستگی در بیش از  8.9 میلیون نفر می‌شود که این به معنای یک شکستگی ناشی از پوکی استخوان در هر 3 ثانیه است.

·        بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت -WHO - بیماری پوکی استخوان در سراسر جهان 6 و 3 دهم درصد مردان بالای 50 سال و 21 و 2 دهم درصد زنان را در سنین مشابه درگیر می کند.

·        بر اساس جمعیت زنان و مردانی که به این عارضه دچار می شوند، تقریبا زندگی 500 میلیون نفر در سراسر دنیا همه ساله تحت تاثیر این عارضه قابل پیش گیری قرار می گیرد.

·        این عارضه اگرچه فراوانی آن در کشورهای مختلف تفاوت دارد؛ اما مختص جهان سوم نیست. برای مثال در سال 2019 در اتحادیه اروپا باضافه بریتانیا و سوئیس 32 میلیون نفر از افراد بالای 50 سال به پوکی استخوان مبتلا بوده اند.

·        براساس همین منبع در سال 2000 نزدیک به 9 میلیون شکستگی جدید ناشی از پوکی استخوان در جهان وجود داشت که 1.6 میلیون در ران، 1.7 میلیون در ساعد و 1.4 میلیون شکستگی مهره بود.

خبری ناخوشایند و لزوم حداکثر پیش گیری

همین منبع پیش بینی افزایش سریع بیماری پوکی استخوان را تذکر داده است. به این معنا که در سال 2050 میزان شکستگی لگن در مردان جهان 310 درصد و همین شکستگی در زنان 240 درصد در قیاس با مدت مشابه سال 1990 افزایش خواهد داشت.

بانوان بیشتر مواظب رژیم غذایی شان باشند

تقریبا همه آمارهای موجود نشان می‌دهند که میزان ابتلای زنان به این عارضه بیشتر از مردان و چند برابر است.

این میزان ابتلا در میان زنان قابل تامل است و هشدارهای محافل پزشکی را در خصوص رعایت تغذیه سرشار از کلسیم در میان دختران جوان به همراه داشته است. دهه‌های متمادی است که تحقیقات و توصیه‌های دانشمندان و پزشکان تاکید می کنند که گنجانیدن میزان قابل توجهی ماست به عنوان مهم ترین منبع کلسیم در رژیم غذایی روزانه (مخصوصا برای بانوان و دختران جوان در حال رشد) لازم است. توصیه‌هایی که اگر به دقت رعایت شود می‌توان امیدوار بود که فراوانی این بیماری مخرب رو به کاهش گذاشته و شاهد جامعه سالم تری باشیم و طیف شهروندان کهنسال جامعه زندگی سالم تر و با کیفیت تری را سپری کنند.

ماست یک منبع غنی و سهل‌الوصول

گاهی اوقات پیش می‌آید که بسترسازی‌های لازم برای کنترل یک بیماری در جامعه به هزینه‌ها و برنامه ریزی‌های بسیاری نیازمند است. این در حالی است که برخی از بیماری‌های دیگر مانند پوکی استخوان به سادگی و با مصرف روزانه ماست قابل پیش گیری است.

در دهه‌های گذشته شرکت‌های تولید کننده ماست مانند شرکت کاله که ارتباطات گسترده ای از نظر اجتماعی و از منظر مسئولیت مدنی با جامعه مخاطب داشته و دارد و اغلب اوقات برنامه‌های توسعه سلامت اجتماعی را دنبال می‌کند، با کیفی‌تر کردن محصولات خود توانسته‌اند منبع بسیار غنی و قابل اتکایی از کلسیم را در اختیار شهروندان جامعه و مشتریان خود قرار دهند.

یکی از محصولاتی که سرشار از کلسیم بوده و دقیقا با همین هدف طراحی و تولید شده است ماست «کلسیویتا» نام دارد.

این محصول دارای مقدار لازم کلسیم و ویتامین دی است که همان طور که گفته شده به صورت مکمل یکدیگر در بدن عمل می کنند.

ماست به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است و در واقع به عنوان یک مکمل غذایی عمل می‌کند و همان طور که گفته شد اگر در سنین جوانی این محصول در رژیم خوراکی افراد قرار گیرد از پوکی استخوان در سنین کهنسالی جلوگیری به عمل خواهد آورد.

برندهایی که مواظب ما هستند

اهمیت تحقیقات و مطالعات برند‌های بزرگی مانند کاله در واحد R&D و بخش‌های مطالعات علمی در این است که محصولات تولید شده دقیقا به همان اندازه کلسیم در خود ذخیره دارند که بدن به آن نیاز دارد. چرا که بدن انسان به میزان مشخصی کلسیم نیاز دارد و افراط و تفریط در مصرف آن می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد.

در ادامه به صورت فهرست وار میزان کلسیم مورد نیاز افراد در سنین مختلف را ذکر می‌کنیم تا بدین وسیله بتوان با گنجانیدن میزان صحیح ماست در رژیم خوراکی روزانه از عوارض کمبود کلسیم جلوگیری کنیم. لازم به ذکر است که این نیاز برحسب فاکتورهای مختلفی از جمله سن و وضعیت سلامتی فرد متفاوت است. میزان نیاز بدن برحسب هر گروه سنی در جدول زیر (به استناد آمار دانشگاه علوم پزشکی اراک) ذکر می‌شود:

همچنین در ادامه این مقاله ذکر شده است: «بدون شک بهتر است کلسیم از طریق مصرف مواد غذایی تأمین شود؛ چون بدن این نوع کلسیم را به خوبی جذب می‌کند و از عوارض جانبی مصرف مکمل نیز دور می‌ماند.» در نهایت برخی از مواد غذایی که حاوی کلسیم بیشتری هستند در جدولی به این شرح معرفی شده اند:

ساده ترین راه دسترسی به این مواد حیاتی

خوش بختانه کشور ما از نظر تامین مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین دی وضعیت بسیار خوبی دارد. کافی است سری به قفسه‌های فروشگاهی سراسر کشور بزنیم تا با منابع غنی کلسیم و ویتامین دی روبه رو شویم.

همان طور که اشاره شد یک پیـاله ماست کلسیـویتـا با وزنی معادل 225 گرم 180 واحد ویتامین D3 قابل جذب و میزان قابل ملاحظه ای کلسیم دارد. نکته مهم ترکیب این دو ماده در یک محصول این است که ویتامین دی اثر مثبتی بر جذب کلسیم دارد. به این خاطر مصرف این محصول به عنوان یک مکمـل غـذایى باعث محکم شدن استخوان‌ها در جوانی و جلوگیری از انقراض آن‌ها در کهنسالی می شود.

آنچه که محصولات هدفمند را که تحقیقات و مطالعات گسترده ای در پشت آن نهفته است، شایان اهمیت می نماید، کانالیزه کردن نیازهای بدن به ریزمغذی‌هایی است که ممکن است انسان در طول زندگی پرمشغله خود از آن‌ها غافل بماند.

برای نمونه این دو ماده ای که ذکر کردیم، علاوه بر اثرگذاری بر بدن بر روی یکدیگر هم تاثیر دارند و شکل و روند جذب را تسهیل می کنند. یعنی ویتامین دی روند جذب کلسیم را بهبود بخشیده و در نهایت نتایج مطلوب تری برای بدن به دنبال دارد.

البته اگرچه ویتامین دی از منابع دیگری مانند نور خورشید قابل دریافت است؛ اما به خاطر شکل زندگی امروز شهروندان بخصوص در مناطق شهری که بیشتر وقت افراد در زیر سقف می گذرد، دریافت ویتامین دی از منبع خورشید با اختلال مواجه است. این مساله درباره بانوان که پوشش کامل آن‌ها باعث عدم جذب نور خورشید حتی در موقع حضور در مکان‌های باز می‌شود به مراتب بحرانی تر است.

مقایسه مساله پوشش بانوان و چهار برابر بودن فراوانی پوکی استخوان در بانوان بسیار نکته قابل تاملی است. برای روشنگری هر چه بیشتر در این زمینه لازم به ذکر است که طبق گزارش‌های منتشر شده سازمان‌های معتبر جهانی، زنان در کشور همسایه ما افغانستان به خاطر پوشش برقع و عدم حضور در مجامع عمومی و نبودن در زیر آفتاب، به شدت از بیماری‌ها و عوارض ناشی از کمبود ویتامین دی و کلسیم رنج می‌برند.

همه این‌ها بر اهمیت گنجانیدن میزان مستمر و قابل توجهی از محصولات لبنی در رژیم خوراکی بویژه ماست (که ماست کلسیویتا سرآمد همه این محصولات است) برای بانوان دلالت دارد.

توجه برند‌های تولید کننده محصولات لبنی به مواردی که بخشی از آن‌ها در این گزارش یادآوری شد علاوه بر جنبه‌های اقتصادی مبتنی بر مسئولیت مدنی و وظایف اجتماعی آن‌هاست. واقعیت این است که امروز برند‌های بزرگ و مسئولیت پذیر مواد غذایی، در کنار دولت‌ها، در زمینه کاهش بیماری‌های مختلف نقش پررنگی را ایفا می‌کنند.

بنابراین اگر این بار موقع مراجعه به پزشک از وی شنیدید که باید در رژیم غذایی خود میزان قابل ملاحظه ای ماست بویژه ماست کلسیویتا بگنجانید، این پیشنهاد را به هیچ عنوان با سهل انگاری ارزیابی نکنید. فونداسیون و اسکلت بندی ساختمان بدن شما متکی به این پیشنهاد حیاتی است.

منابع:

EPIDEMIOLOGY OF OSTEOPOROSIS AND FRAGILITY FRACTURES

https://www.osteoporosis.foundation/facts-statistics/epidemiology-of-osteoporosis-and-fragility-fractures

بهترین زمان و روش مصرف مکمل کلسیم

https://b2n.ir/g35313

https://kalleh.com/product/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%A7/