معمای جلیلی

گروه سیاست سایت فردا - سه ماه از دولت گذشته و سعید جلیلی نه تنها پست نگرفته، بلکه تبدیل به یک معما هم شده است! او از جمله نامزدهای انتخاباتی و رقبای رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری بود که تصور می‌شد نقش مهم و قابل توجهی در دولت جدید داشته باشد اما برخلاف انتظار دیدیم که هنوز سمتی نگرفته است. اگرچه برخی افراد و نیروهای نزدیک به او همچون علی باقری‌کنی در جایگاه‌های قابل توجهی قرار گرفتند. 

گمانه‌زنی‌ها درباره آینده سیاسی او هر از گاهی بالا می‌گیرد. همسویی سیاسی او با جریان سیاسی حاکم سبب شده که دولت سایه و نقشی که پیشتر در این قالب ایفا می‌کرد، کمتر از قبل قابل اعتنا باشد. از طرف دیگر پیش از این گمان می‌رفت که در دولت جدید جای شمخانی را گرفته و دبیر شورای عالی امنیت ملی بشود. به خصوص که با تیم مذاکره کننده و مشخصا باقری‌کنی همسو است و از این جایگاه می‌تواند نقش موثرتری در سیاست خارجی ایفا کند. اکنون اما بعد از تقریبا سه ماه که از دولت می‌گذرد این پست را نگرفته و همین هم سبب شده که آینده سیاسی او قدری معماگونه شود. گفتنی است که قبل از آن هم گمانه‌هایی درباره وزیر خارجه شدن او مطرح بود و دیدیم که در حد گمانه باقی ماند. 

از هفته پیش که در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت شرکت کرد اما یک بار دیگر توجه‌ها را به خود جلب کرده است. اول کاربران فضای مجازی عکس مربوطه را مورد توجه قرار دادند و بعد هم کانال‌هال تلگرامی. مثلا «عصر ما» تصویری از حضور جلیلی را به عنوان «قاب روز» انتخاب کرده و پرسیده بود «دو روز از آخرین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت گذشته و هنوز معلوم نیست سعید جلیلی آنجا چه می‌کرد؟!

پاسخ نگرفتن این سوال سبب شد که توجه روزنامه‌ها هم جلب شود. مثلا امروز «شرق» در گزارشی تحت عنوان «نسبت جلیلی با دولت رئیسی» و با اشاره به اینکه جلیلی سابقه قابل اعتنایی در حوزه اقتصادی ندارد، نوشته است: «حضور جلیلی در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت می‌تواند دو فرضیه را مطرح کند؛ نخست آنکه شاید صرفا از باب مشورت دعوت شده باشد و دوم آنکه این احتمال وجود دارد که در آینده، به‌طور رسمی یا غیررسمی، با دولت رئیسی همکاری کند.»

این روزنامه اصلاح‌طلب البته نگرانی‌هایی هم از بابت حضور احتمالی جلیلی در دولت دارد و به این شکل بیان می‌کند: « پس از انتخابات و پیروزی رئیسی، نقش جلیلی چنان برجسته جلوه می‌نمود که حتی گفته می‌شد او معاون‌‌اول دولت خواهد بود و بعد از تعیین مخبر، زمزمه‌هایی مبنی بر سپردن وزارت خارجه به او شنیده می‌شد؛ بااین‌حال، هیچ‌یک از این مناصب به جلیلی نرسید و در آخرین پیش‌بینی دبیری شورای عالی امنیت ملی نیز سهم جلیلی نشد. حالا شاید بعید باشد که جلیلی در منصبی رسمی با رئیسی همکاری کند؛ با‌این‌حال هنوز این فرضیه منتفی نیست که سعید جلیلی به‌عنوان فردی که به نفع رئیسی از انتخابات کناره‌گیری کرد، به‌طور غیررسمی و حتی مؤثر در بخشی از تصمیم‌سازی‌های دولت حضور داشته باشد که اگر چنین باشد، این احتمال داده می‌شود که نوع نگاه دولت رئیسی خاصه در حوزه‌هایی مانند برجام و FATF سلبی شود. تا اینجای کار سید‌ابراهیم رئیسی درباره این موضوع، موضعی منفی یا مثبت نداشته است و همواره کوشیده از عقل جمعی تبعیت کند، اما همان‌طور که ملاحظه شد، جلیلی موضعی روشن و البته رادیکال در قبال این موضوعات دارد و ممکن است با حضور او در دولت، دیدگاه‌هایش به حوزه تصمیم‌سازی دولت نیز رسوخ کند.»

»