ماجرای ترور ناموفق وزیر نفت دولت دهم

خبرگزاری تسنیم: رستم قاسمی وزیر نفت دولت دهم و فرمانده اسبق قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا روز گذشته مهمان خبرگزاری تسنیم بود. قاسمی که زمزمه هایی درباره احتمال کاندیداتوری اش برای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به گوش می رسد، در گفت وگوی یک ساعته ای که با خبرنگاران گروه سیاسی داشت، درباره اصلی ترین چالش های  کشور از جمله در حوزه اقتصاد، سیاست داخلی، سیاست خارجی و تبعیض و نابرابری ها و راهکارهای برون رفت از این چالش ها به ابراز نقطه نظرات خود پرداخت.

قاسمی معتقد است 2 نیاز اصلی کشور برای حکمرانی مناسب، اقتدار و سازوکار است و در عین حال بر این مسئله تاکید دارد که لازمه تحقق عدالت و رفع تبعیض ها در کشور، تغییر ریل گذاری اقتصاد کشور است. وی بر این باور است که بسیاری از ساختارهای اقتصادی کشور از جمله نظام مالیاتی، نظام بانکی و تامین اجتماعی اساساً قابلیت اصلاح ندارد و باید ریل گذاری آنها تغییر کند. 

وقتی از او درباره رویکرد سیاست خارجی مدنظرش و آینده برجام پرسیدیم، از دیپلماسی اقتدار سخن گفت. به باور وی  باید ابتدا از نظر اقتصادی کشور را به یک اقتدار نسبی رساند تا  آن زمان هر کشوری که خواست با ایران مذاکره کند، در فضایی محترمانه و به دور از نگاه استکباری پای میز مذاکره حاضر شود.

وزیر نفت دولت دهم همچنین در بخشی از این گفتگو جزئیاتی از ماجرای ترور ناموفقش بیان کرد. 

قاسمی همچنین درباره برنامه اقتصادی اش برای برون رفت از شرایط فعلی با فرض باقی ماندن تحریم ها تصریح کرد:  من به عنوان فردی که در این سالها تمرکز اصلی ام را بر روی دور زدن تحریم ها در حوزه اقتصادی معطوف کرده ام تاکید می کنم که دور زدن تحریم ها یک اقدام تاکتیکی است نه یک اقدام دائمی و استراتژیک. اقدام استراتژیک این است که همانطور که رهبر انقلاب فرمودند تحریم ها را خنثی کنیم. به تعبیر دقیق تر یعنی کشور را از آنچه تحریم بر زندگی مردم تحمیل کرده، بی نیاز کنیم. من می توانم مدعی این باشم که در برخی حوزه ها از جمله بنزین  ما به این هدف دست پیدا کردیم. 

عضو کابینه دولت دوم محمود احمدی نژاد، در پاسخ به سوالی درباره ارتباطش با رئیس دولت دهم تاکید کرد که در ماه های اخیر دیداری با وی نداشته است. قاسمی در عین حال معتقد است رفتارها و فعالیت های اخیر احمدی نژاد بیانگر عزم جدی وی برای کاندیداتوری است. قاسمی با این وجود تاکید کرد که در صورت کاندیداتوری اش ، از حمایت احمدی نژاد یا هر فرد دیگری استقبال می کند. 

وی با کنایه به برخی چهره ها که تاکنون اعلام کاندیداتوری کرده اند یا در مظان کاندیداتوری هستند، گفت: برخی از کاندیداها هستند که لااقل قایقرانی کرده اند ولی کسانی هم هستند که حتی تاکنون قایق  را هم از نزدیک ندیده اند و هیچ سابقه اجرایی ندارند. 

قاسمی در عین حال که تاکید می کند هنوز تصمیم قطعی برای کاندیداتوری نگرفته ولی در پاسخ به این سوال که در صورت کاندیداتوری نماینده کدام یک از گروه های سیاسی است می گوید "رستم کاندیدای همه مردم ایران است". 

متن زیر مشروح گفتگوی تسنیم با رستم قاسمی وزیر نفت دولت دهم و فرمانده اسبق قرارگاه خاتم الانبیا است که از منظرتان می گذرد :

   تسنیم: آقای مهندس، اینکه شما اخیرا چند بار گفته اید که برخی مدعیان ریاست جمهوری حتی نمی تواند یک قایق را براند ولی می خواهد کشتی اقتصاد کشور را مدیریت کند، منظور شما کاندیدای خاصی است؟   

قاسمی: البته برخی از کاندیداها هستند که لااقل قایقرانی کرده اند ولی کسانی هم هستند که حتی تاکنون قایق ( قوه مجریه) را هم از نزدیک ندیده اند و هیچ سابقه اجرایی ندارند. من اسم نمی برم ولی خیلی ها که از من سوال می کردند به آنها گفتم که به هرحال قوه مجریه کشور اسمش همراهش هست. ما به اقتصادران بیشتر از اقتصاددان در قوه مجریه احتیاج داریم. برای اینکه اگر 5 وزارتخانه اقتصادی کشور از جمله انرژی، صنعت و معدن، مسکن و شهرسازی، نیرو و کشاورزی را بتوانیم راه بیندازیم مابقی وزارت خانه ها پشت سر آنها به راه می افتند.

  تسنیم: یعنی معتقدید با به راه افتادن این 5 وزارتخانه چالش های سیاست خارجه نیز حل و فصل می شود؟  

قاسمی: سیاست خارجی با اقتدار حل می شود نه با التماس و  زمانی می توان اقتدار داشت که اقتصادی شکوفا و همچنین همراهی مردم را داشته باشیم. مردم بالاترین گزینه روی میز ما هستند. اگر مردم را از دست بدهیم باید با التماس مذاکره کنیم. 

قوه مجریه خیلی متفاوت تر از این است که صرفاً شما پشت یک میز بنشینید. شما وقتی رئیس جمهور می شوید باید مسئله آب کشور را حل کنید تا کشاورزی رونق پیدا کند، مسئله خودرو را حل کنید تا مشکل مردم در بحث خودرو حل شود، مسئله معدن را حل کنید تا 20 درصد شغل مستقیم به واسطه رونق معادن در کشور ایجاد شود. 

ما هیچ مشکل قانونی نداریم. 87 هزار مقررات و آیین نامه،  سند چشم انداز،  برنامه 5 ساله و سیاست های کلی در این کشور داریم، بنابراین کشور نیاز به عمل دارد. و الا اگر قرار به حرف زدن باشد که شما می توانید با یک جستجوی نیم ساعته در اینترنت بهترین سخنرانی را انجام دهید. اینکه می گویند باید بشود، مگر مشکل کشور را حل می کند؟

**اگر از ترور می ترسیدم 7 سال در خط مقدم جبهه مقاومت کار نمی‌کردم

تسنیم: آقای مهندس ممکن است جزئیات بیشتری از ماجرای ترورتان را بیان کنید؟

قاسمی: اخیراً در یکی از مصاحبه ها جزئیاتی را بیان کردم و از نظر امنیتی امکان بیان جزئیات بیشتر وجود ندارد. 

تسنیم: قبل از عملیات ترور، هشداری از سوی دستگاه های امنیتی دریافت کرده بودید؟

قاسمی: روز قبل از ترور به شکل مکتوب ممنوع السفر شده بودم ولی هم کار مهم بود و هم اینکه این جور چیزها برای من اصلا اهمیت ندارد. مگر قرار است ما از ترور بترسیم. اگر از ترور می ترسیدیم که هفت سال در خط مقدم جبهه مقاومت کار نمی کردیم. 

تسنیم: آیا علت ترور شما به خاطر جایگاهی بود که در یکی از بخش های اقتصادی سپاه برای دور زدن تحریم ها داشتید؟

قاسمی: به هر حال مهمترین مولفه ای که دشمنان ما می توانند در مسیر پیشرفت ملت ایران خلل ایجاد کنند، مسئله اقتصادی است چرا که در این 40 سال همه مسیرها را امتحان کرده اند و در همه آنها نیز شکست خورده اند. در همین راستا نیز دشمنان ما به دنبال این هستند که عوامل موثر در حوزه اقتصادی کشور را ساقط کنند ولی من معتقدم جان من ارزشی  در برابر فدارکاری ها و بزرگواری مردم عزیز کشورم ندارد. 

تسنیم: آقای مهندس، یکی از مباحث اصلی که امروز چه در میان توده مردم و چه در میان کارشناسان و صاحبنظران تبدیل به یک فصل مشترک شده  مسئله عبور مردم از جریان های سیاسی سنتی کشور  و تمرکز بر روی کارآمدی است. به عبارتی دقیقتر به نظر می رسد شعارها و گفتمان های مختلفی که در دوره های گذشته  انتخابات ها موجب پیروزی نامزدها شده، کارکرد خود را از دست داده و امروز انتظار مردم این است که فردی سرکار بیاید که ایده مشخصی برای حکمرانی به ویژه در حوزه اصلاح ساختارهای اقتصادی کشور داشته باشد. 

با ذکر این مقدمه ایده و برنامه اصلی شما برای در دست گرفتن سکان دستگاه اجرایی کشور چیست؟ و این ایده چه مولفه ها و مختصاتی دارد؟ 

قاسمی: اولا همانطور که شما هم اشاره کردید من هنوز به شکل رسمی اعلام کاندیداتوری نکردم ولی در ارتباط با پاسخ به سوال شما  از نظر من به عنوان فردی که عمری را در سازندگی و در کارهای زیرساختی کشور گذراندم و یک مقطعی در دولت بودم آنهم در دوره ای بسیار سخت و دشوار، باید عرض کنم متاسفانه بسیاری از روسای جمهور ما در اواخر دوره ریاست جمهوری شان چند اظهار نظر کرده اند. یکی اینکه گفته اند نگذاشتند ما کار کنیم. 

برخی ها گفته اند که رئیس جمهور 15 درصد اختیار در کشور دارد. البته با ذکر این واقعیت که دولت ها از نظر عملکرد با یکدیگر متفاوت بوده اند که باید این مسئله را تقسیم بندی کرد اما این جمله ای که گفته می شود نمی گذارند کار کنیم من فکر نمی کنم کسی باشد که در مقامات و حاکمیت کشور که مانع کار کردن قوه مجریه باشد. ممکن است مافیاها و گروه های مختلفی باشند که من این را منکر نمی شوم ولی وقتی شخصی پذیرفت که با همین شرایط قوه مجریه کشور را نجات بدهد باید محکم پای قول خود بایستد. 

**قوه مجریه  محل آزمون و خطای رئیس جمهور در حوزه اجرایی نیست

شخصی که در قامت رئیس جمهور چنین ادعایی می کند یا شرایط کشور را نمی دانسته که اصلا بیخود کرده است خود را در معرض رای مردم قرار داده است و یا اگر شرایط کشور را می دانسته باید در موقعی که مسئولیت را به عهده گرفت محکم پای تصمیم خود بیایستد. ادعای دیگری که مطرح می شود این است که رئیس جمهور اختیارات لازم برای اداره کشور را در اختیار ندارد. اصلا به فرض اینکه اختیارات رئیس جمهور بیش از 15 درصد نیست، سوال این است که چرا در دوران تبلیغات انتخابات، شعارهایی دادند که هیچ گونه نسبتی با اختیارات 15 درصدی رئیس جمهور ندارد؟ همان زمان می گفتید رئیس جمهور اختیار 15 درصد امور را در دست دارد و می توانم در حد همین 15 درصد وعده انتخاباتی بدهم. 

من اعتقاد دارم که اینطور نیست. اگر من روزی تصمیم بگیرم که کاندیدا شوم حتما غیر از این عمل می کنم. من اولا معتقدم که در دوره های مختلف ثابت شده که حاکمیت نه تنها مانع روسای جمهور نبوده بلکه در بسیاری از موارد مسئولیت رسمی دولت که قادر به انجام آنها نبوده را به دوش کشیده است. پس این حرف خلاف واقع است. اما در برابر آنهایی که ممکن است در مسیر جلوگیری از حرکات های قوه مجریه قرار گرفته باشند، حتما دو تا کار می کنم. اقدام اول اینکه با آنها برخورد می کنم و اقدام دوم اینکه اگر به هر دلیلی نتوانستم چنین کاری را بکنم در همان سال اول از مردم عذرخواهی می کنم و صادقانه می گویم که با موانعی که بر سر راه من قرار دارد نمی توانم وعده هایم را عملیاتی کنم و وقت مردم را تلف نمی کنم. 

اما من معتقدم ادعای 15 درصد اختیارات برای رئیس جمهور، منطقی نیست. مثال ساده آن در بودجه سالیانه کشور است. این بودجه تماماً از سوی رئیس جمهور و  دولت تهیه و تنظیم می شود. ممکن است مجلس برخی مواد بودجه را تغییرات جزئی بدهد ولی از نظر قانون حق بهم زدن چارچوب بودجه کشور را ندارد. قوه مجریه بالاترین اختیارات اجرایی کشور را در دست دارد اما اداره درست آن شرط و شروط خاص خود را دارد. اصلی ترین شرط آن این است که شخصی که رئیس جمهور می شود اولا ظرفیت های کشور را به درستی بشناسد و ثانیاً اینکه ریاست جمهوری برای او فصل آزمون و خطا در حوزه اجرایی نباشد.

**در حوزه منابع معدنی خداوند عناصر جدول مندلیف را در پهنای ایران پراکنده است

قوه مجریه مسئولیت توسعه اقتصادی و زندگی و سفره مردم را دارد. کشور ما از نظر منابع یک سرزمین ثروتمند به شمار می رود و بنده با توجه به مسئولیت های اجرایی که در وزارت نفت و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا داشتم، بر این واقعیت اشراف بالایی دارم که ایران از ظرفیت های بی نظیری در حوزه های صنعت، معدن، انرژی و آب و در خیلی حوزه های دیگر برخوردار است. من در حوزه معدن از کشورهای زیادی بازدید کرده ام اما با قاطعیت عرض می کنم که هیچ یک از کشورهایی که تاکنون بازدید کرده ام همانند ایران سرشار از منابع معدنی مختلف نبوده اند. از نظر من خداوند عناصر جدول مندلیف را در پهنای ایران پراکنده است. 

بنابراین هم شناخت ظرفیت های کشور و هم اینکه توانایی و تجربه تصمیم گیری در این حوزه که بتوانیم این ظرفیت ها را تبدیل به کسب درآمد و ارزش افزوده کنیم، برای ویژگی های یک رئیس جمهور بسیار حائز اهمیت است. یکی دیگر از شروط موفقیت رئیس جمهور استفاده درست از تجربیات کشورهای پیشرو در حوزه های مختلف است. عده ای تصور می کنند استفاده از تجربیات دیگر کشورها صرفاً به این معنا است که ما کالاها و تجهیزات مدرن از کشورهای دیگر وارد کنیم. البته ممکن است در برخی موارد نیاز به تجهیزات پیشرفته نیز داشته باشیم ولی واقعیت امر این است که امروز ما می توانیم در بسیاری از حوزه های فناوری های خود را به دیگر کشورهای دنیا صادر کنیم. 

**تنها سفر خارجی خیلی از کاندیداها سفرهای زیارتی بوده است

خیلی از این دوستانی که من در میان کاندیداها می بینم تنها سفر خارجی که تجربه کرده اند، سفرهای زیارتی به عتبات عالیات بوده است. من می توانم این ادعا را داشته باشم که به دلیل سابقه طولانی مدتی که در قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا داشتم و به واسطه تجربه ریاست بر اوپک به کشورهای زیادی  سفر کرده ام و در این سفرها با مقامات بلندپایه بسیاری از کشورها بحث و تبادل نظر کرده ام.

در دوره ای که در دولت بودم زمانی برای تهاتر کالاهای اساسی همچون گوشت و مرغ با نفت به برزیل سفری داشتم. در این سفر زمانی را صرف بازدید از مزارع تولیدی محصولات کشاورزی برزیل کردم و مشاهده کردم که به دلیل بهینه سازی و نوین سازی روش های تولید محصولات کشاروزی و طیور، قیمت تمام شده برای تولید کنندگان در برزیل بسیار پایین تر از قیمت تمام شده تولید در ایران است. ما باید به سمت روش های نوین تولید محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی برویم تا بتوانیم مشکلات و کمبودهای موجود در این حوزه ها را حل و فصل کنیم. 

**بالاترین میزان توسعه صنعت نفت در 100 سال گذشته مربوط به سالهای 90 و 91 است

تسنیم: برنامه اقتصادی شما این است که با فرض باقی ماندن تحریم ها، شکوفایی اقتصادی در کشور ایجاد کنید یا اینکه معتقدید اگر تحریم ها  پابرجا بماند، امکان رشد و گشایش اقتصادی وجود ندارد؟ 

قاسمی: رفع همه تحریم ها همانطور که رهبر انقلاب را بر روی آن تاکید کردند، یکی از اولویت های اصلی کشور است. من به عنوان فردی که در این سالها تمرکز اصلی ام را بر روی دور زدن تحریم ها در حوزه اقتصادی معطوف کرده ام تاکید می کنم که دور زدن تحریم ها یک اقدام تاکتیکی است نه یک اقدام دائمی و استراتژیک. اقدام استراتژیک این است که همانطور که رهبر انقلاب فرمودند تحریم ها را خنثی کنیم. به تعبیر دقیق تر یعنی کشور را از آنچه تحریم بر زندگی مردم تحمیل کرده، بی نیاز کنیم. من می توانم مدعی این باشم که در برخی حوزه ها از جمله بنزین ما به این هدف دست پیدا کردیم. 

مثلا در حوزه نفت و انرژی، در دورانی که تحریم های فلج کننده علیه ایران اعمال شد، اکثر شرکت های خارجی مشغول انجام پروژه های مختلف بودند و وابستگی ما به خارج در این حوزه کم نبود. اما در عین حال تمامی این شرکت ها در یک بازه چهار ماهه از ایران رفتند. ولی همگان دیدند که ما توانستیم بدون نیاز به شرکت های خارجی صنعت نفت ایران را مدیریت کنیم. 

 در توسعه صنعت نفت آمار و ارقام بیانگر آن است که بالاترین توسعه را در 100 سال گذشته در سالهای 90 و 91 داشتیم. در فروش نفت نیز بالاترین فروش نفت تاریخ ایران را در این دو سال داشتیم. 

تسنیم: گفته می شود با قیمت پایین تری به نسبت قیمت رسمی این میزان نفت را به فروش رساندید.

قاسمی: هرگز اینطور نیست. فروش نفت ما چه رسمی و غیررسمی زیر 100 دلار نیامد. ما چه آن روزها و چه امروز دو تا سه دلار برای هر بشکه تخفیف فروش نفت را در نظر می گیریم و اینطور نیست که نفتمان را به حراج بگذاریم. بنابراین اینکه آقا می فرمایند تحریم ها را باید بی اثر کرد، همان مسئله ای است که آمریکایی ها در دولت اوباما به آن اذعان کرده بودند. آقای اوباما روزی که تحریم ها را علیه ایران اعمال کرد نام این تحریم ها را فلج کننده گذاشت. ولی همین آقای اوباما در جریان مذاکرات هسته ای در کنگره آمریکا اذعان کرد که تحریم های این کشور علیه ایران اثر خود را از دست داده و در واقع خنثی شده است. این همان راه نجات کشور ما است که رهبر انقلاب بر روی آن تاکید کردند. 

**در برجام هیچ اشاره ای به لغو تحریم  Uturn نشده است/ بدون لغو این تحریم برجام امکان هیچ گشایشی ندارد

در ارتباط با برجام متاسفانه در برجام نوشته هایی وجود دارد که برخی ها نخوانده بودند و امروز ما به مشکلات و کاستی های حقوقی برجام دچار هستیم با این حال رهبر انقلاب اجازه دادند که مذاکره با آمریکا صورت بگیرد تا هم مردم خودمان و هم دنیا بدانند که ایران به دنبال تنش آفرینی نیست. 

در برجام نوشته هایی وجود دارد که بر اساس آنها حتی در صورت اجرای کامل برجام از سوی آمریکا مشکلات تحریمی علیه ایران مرتفع نخواهد شد. ما سه تحریم داریم که اساسا در برجام وجود ندارد. لغو تحریم ISA در برجام آورده نشده است. معنی این تحریم این است که هیچ کشور خارجی حق ندارد بیش از 20 میلیون دلار در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری کند. آیا با 20 میلیون دلار مشکلات اقتصادی کشور حل می شود؟! شرکت توتال با فرض اینکه با اجرای برجام تحریم های ISA  نیز لغو شده، برای عقد قرارداد با ایران پا پیش گذاشت. وقتی متوجه شد این تحریم ها هنوز به قوت خود باقی است، توسعه فاز 11 پارس جنوبی را رها کرد. 

همچنین تحریم های کاتسا که آمریکا علیه سازمان های به زعم او  تروریستی وضع شده، سپاه پاسداران را که به هر حال جزء جدانشدنی از سیستم حاکمیت کشور است را تماماً تحریم کرده است. و در برجام هیچ اشاره ای به لغو این تحریم ها نشده است. مهمتر از این دو تحریم، ساختار تحریمی Uturn یا گردش مالی دلار است که برخلاف کاتسا و ISA که لغو آن نیازمند تصمیم کنگره آمریکا است، مستقیما از سوی رئیس جمهور آمریکا علیه ایران اعمال شده است و در عین حال لغو آن در هیچ یک از بندهای برجام نیامده است. با توجه به اینکه همچنان نزدیک به 85 درصد از تبادلات مالی دنیا با دلار صورت می گیرد سوال این است که آیا در صورت عدم لغو Uturn برجام می تواند گشایش اقتصادی برای ما ایجاد کند؟

**دیپلماسی التماسی عایده ای جز ذلت برای ملت ایران نخواهد داشت

تسنیم: با توجه به اینکه شما در چند مصاحبه اخیرتان تاکید کرده اید که دیپلماسی التماسی چاره کار کشور نیست و معتقد به دیپلماسی اقتدار هستید، اگر شما به عنوان رئیس جمهور دولت سیزدهم انتخاب شدید، رویکردتان برای آینده برجام چیست؟

قاسمی: اولین کاری که باید بکنیم این است که مسئله اقتصاد را حل کنیم. من به عنوان فردی که در متن دور زدن تحریم ها قرار داشتم، معتقدم بی انصافی است که عده‌ای می گویند تحریم ها هیچ تاثیری در مشکلات اقتصادی ندارد. قطعا تحریم ها هزینه های خاص خود را دارد و نباید آنهایی که بیرون گود نشستند اثر تحریم ها بر اقتصاد کشور را نادیده بگیرند اما حل بسیاری از مشکلات وابسته به رفع تحریم ها نیست. ما باید ابتدا از نظر اقتصادی کشور را به یک اقتدار نسبی برسانیم و آن زمان هر کشوری که خواست با ما مذاکره کند، در فضایی محترمانه و به دور از نگاه استکباری پای میز مذاکره حاضر شود. مذاکره باید عزت مردم ایران را به دنبال داشته باشد نه اینکه خروجی آن موجب ذلت مردم ایران باشد. دیپلماسی التماسی عایده ای جز ذلت برای ملت ایران نخواهد داشت.  

امروز بخش انکارناپذیری از امنیت منطقه با مدیریت جمهوری اسلامی امکان پذیر شده است. اگر شهید سلیمانی و تفکر او نبود، آیا امروز با بودن داعش، منطقه روی امنیت و آرامش را به خود می دید. کدام یک از کشورهای منطقه برای سرکوب داعش هزینه دادند. ما بودیم که هزینه نابودی داعش را دادیم. بنابراین یکی از مولفه های قدرت ما ایجاد ثبات و امنیت در منطقه غرب آسیا است که حتی مورد اذعان دشمنان ما نیز قرار گرفته است. 

به عنوان کسی که بارها با مقامات کشورهای منطقه دیدار داشتم و حتی بحث های دیپلماتیک جدی بین ما برقرار شده، عرض می کنم که ما باید به این مسئله ایمان پیدا کنیم که همه  دنیا آمریکا نیست. در حوزه برجام نیز قطعا اگر روابط بر اساس احترام متقابل باشد و آمریکا به تعهدات خود که برداشته شدن تمامی تحریم ها است، عمل کند، ما نیز به تعهدات خود ذیل این توافقنامه بین المللی عمل می کنیم. 

تسنیم: برخی از مسئولان دولتی در پاسخ به این گزاره که همه دنیا آمریکا نیست، می گویند پس بروید و پول های بلوکه شده توسط کره را بگیرید.

قاسمی: ما موقعی که بودیم، می‌گرفتیم.

تسنیم: آیا دولت توان گرفتن طلب مالی از کره‌ای ها را ندارد؟

قاسمی: دولت مسئول بازگرداندن این طلب است. البته ما قبول داریم که جنگ اقتصادی از جنگ نظامی پیچیده تر است. من در محور مقاومت و جنگ تحمیلی نیز توفیق خدمت داشتیم. در جنگ نظامی شما نهایتاً به فیض شهادت نائل می شوید اما جنگ اقتصادی به مراتب سختی ها و دشواری های بیشتر دارد و در مواقعی شما باید آبروی خود را خرج کنید. اما مسئله اصلی این است که شخصی که در منصب مدیریتی و اجرایی قرار می گیرد باید ظرفیت خطر کردن و تصمیمات دشوار را داشته باشد و پذیرد که در اتخاذ تصمیمات دشوار امکان خطا نیز وجود دارد و مسئولیت خطاهای خود را بپذیرد. 

من شنیدم که وزیر اقتصاد قبل از عید می گفت که دولت در 11 ماه گذشته 11 هزار میلیارد تومان پول فروش نفت را وارد خزانه کرده است. این میزان پول که رقمی قابل توجهی محسوب نمی شود. البته بنده به عنوان وزیر سابق نفت عرض می کنم که درآمد کشور صرفاً وابسته به نفت نیست. سوال این است که آیا امروز ما برای فروش پتروشیمی، محصولات کشاورزی، محصولات معدنی مشکل داریم؟

تسنیم: منظور شما فروش غیررسمی است؟

قاسمی: خیر، ما به شکل رسمی این محصولات را می فروشیم و مشتریان زیادی برای پتروشیمی و محصولات معدنی ما در سطح دنیا وجود دارد. هر چند که آمریکایی ها در حوزه نفت نیز نتوانستند فروش نفت ایران را به صفر برساند. اما مسئله این است که ما هیچ محدودیتی در حوزه های دیگر از جمله بخش کشاورزی نداریم. اصلی ترین مشکل ما در این حوزه ها بحث های مرتبط با حکمرانی است. امروز بازار خودمان که نیمه تعطیل است و بازار خارجی نیز به دلیل تصمیمات خلق الساعه که گرفته می شود، کاملا تحت شعاع قرار گرفته است. 

ما در یک مقطعی که مرغ در کشور زیاد داشتیم، به طوری که اعلام شده بود در صورت ادامه وضع موجود، حجم زیادی از مرغ ها یا باید امحا شود یا اینکه تبدیل به کنسرو شود، با کمک هایی که به بخش های دولتی صورت دادیم، توانستیم مرغ ها را به عراق صادر کنیم حتی تا پیش از گرانی اخیر مرغ نیز صادرات مرغ به عراق ادامه داشت. ولی با به هم ریختن بازار مرغ در داخل ناگهان بخش نامه ای صادر شد که صادارت مرغ از آن زمان ممنوع است. این اقدام ماه ها و سالها تلاش برای بازاریابی فروش مرغ در عراق از بین رفت و عراق نیاز مرغ خود را از کشورهای دیگر تامین کرد. 

این رویه غلط متاسفانه  برای دیگر محصولات صادراتی کشور از جمله محصولات کشاورزی نیز برقرار است. در حالی که مشکلات داخلی کشور اساساً کمبود کالا نیست. بلکه بسیاری از این مشکلات به مدیریت تولید و زنجیره توزیع بازمی گردد چرا که مثلا در حوزه تولید مرغ ظرفیت کشور بیش از 2.5 برابر نیاز کشور است و بسیاری از کارخانجات حوزه تولید مرغ یا تعطیل اند یا با بخشی از ظرفیت خود فعالیت می کنند. 

**امکان صادرات 60 میلیارد دلار کالا به کشورهای همسایه وجود دارد

تسنیم: با توجه به ظرفیت بالای کشورهای همسایه که حدود 700 میلیون نفر جمعیت را در خود جای داده ، آیا راهبرد و ایده مشخصی برای گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه با فرض باقی مانده تحریم ها  دارید؟ 

قاسمی: رونق بازار 80 میلیونی ایران در گام اول هدفگذاری ما است. همین الان تولید سالی یک میلیون مسکن موجب رونق بسیاری از بخش های اقتصادی کشور از حوزه لوازم خانگی گرفته تا حوزه های مختلف مصالح ساختمانی می شود. در حوزه انرژی ما اگر در سالیان متمادی نفت خام را به فرآورده ها نفتی می کردیم، امروز در فروش نفت خام هیچ مشکلی نداشتیم. کمااینکه امروز تمامی فرآورده های نفتی به فروش می رسد و پول فروش آن نیز به کشور بازمی گردد. امروز به تصدیق دوستان در وزارت نفت، مشتری های پروپاقرص و فراوانی در حوزه بنزین و گازوئیل وجود دارد ولی ظرفیت تولید این فرآورده های نفتی  به میزانی نیست که بتوانیم  پاسخگوی این تقاضا باشیم. 

من نمی خواهم بگویم که کشورهای همسایه ما تحت تاثیر تحریم های آمریکا نیستند. ولی در عین حال بر اساس آمار رسمی حجم مبادلات کشورهای همسایه 1200 میلیارد دلار است. 5 درصد از این میزان مبادله، حدود 60 میلیارد دلار می شود. یعنی اگر ما تنها سهم 5 درصدی از مبادلات تجاری کشورهای همسایه را به خود اختصاص دهیم، می توانیم سالانه 60 میلیارد دلار درآمد خالص برای کشور بدست بیاوریم. این در حالی است که صادرات امروز کشور نهایتاً 24 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داریم. 

یکی از موانع اصلی رسیدن به این هدف، مشکلات در حکمرانی ما است که از مصادیق آن می توان به صدور بخشنامه های مختلف در بازه های زمانی کوتاه دارد که در بازدیدهای میدانی ما مشخص شد که عامل معطلی بسیاری از کالاهای در گمرکات سراسر کشور است. مسئله ای که حتماً قابل حل است و به تحریم ها نیز ارتباطی ندارد.

  **دو نیاز اصلی کشور برای حکمرانی مناسب، اقتدار و سازوکار است/ دلالی مربوط به عهد دغیانوس است

  کشور امروز برای حکمرانی درست نیازمند دو مولفه اصلی است؛ها  اقتدار و سازوکار. مدیریت بر بازارها با بازدیدها و نظارتهای نمایشی و موردی حل نمی شود و نیازمند سازوکار مشخص و مدون است. در حوزه حل مسائل راندمان و بهره وری نیازمند سازوکار مشخص است. اینکه اشاره به سازوکار می کند به این معنا نیست که فراهم آوردن سازوکارها، مقدمات خیلی پیچیده ای را نیاز دارد. برای نمونه شما امروز می بینید یک خانم روستایی که در یکی از مناطق استان کردستان تولید کننده عسل است، با راه اندازی یک صفحه در فضای مجازی عسل تولیدی خود به ساده ترین شکل ممکن به فروش می رساند. در این سازوکار دلال و دلالی از پایه و اساس نابود می شود. دلالی مربوط به عهد دغیانوس است. 

این مسئله در دیگر حوزه های حکمرانی نیز وجود دارد. چرا باید امروز برای دریافت پروانه ساخت یک برج چندین طبقه مجبور به مراجعه به یک کارمند شهرداری باشیم که نهایتا حقوق دریافتی او 5 میلیون تومان است. خوب معلوم است که در این بستر بروز فساد اجتناب ناپذیر است. از این گونه مثال ها فراوان است و بنده برای نمونه اشاره کردم.مولفه دوم اقتدار است. اینکه برخی ها مدعی این می شوند که عده ای نمی گذارند که ما کار کنیم بخشی از آن به دلیل عدم اقتدار است. 

تسنیم: کمی به سراغ مسائل سیاسی هم برویم. شما در صورت کاندیداتوری، نماینده کدام یک از گروه های سیاسی هستید؟ آیا به شکل مستقل حضور پیدا می کنید یا اینکه با شورای وحدت یا شورای ائتلاف یا حتی جبهه پایداری ائتلاف می کنید؟

قاسمی: رستم کاندیدای همه  مردم ایران است. 

**از حاج قاسم یاد گرفتم که با مردم خط قرمز داشته باشم ولی بین خودم و مردم دیوار نکشم

تسنیم: همه نامزدها می گویند که متعلق به همه مردم ایران هستند. 

قاسمی: اما هیچکدام نامشان رستم نیست! رستم پهلوان همه مردم ایران بوده است. نکته بعدی اینکه من افتخار می کنم که سپاهی بوده ام. من در دوسالی که وزیر نفت بودم یک ریال از وزارت نفت حقوق دریافت نکردم و پس از دوره وزارتم با افتخار لباس سپاه را پوشیدم. اردوگاه سیاسی من هم کاملا مشخص است ولی در عین حال یک چیز را من از سردار سلیمانی که 7 سال سرباز کوچکش بودم یاد گرفتم. حاج قاسم به من می گفت که با مردم خط قرمز داشته باش ولی دیوار بین خودت و مردم نکش. ما نباید بین خودمان دیوار بکشیم. آنهایی که از دایره نظام خارج اند که تکلیفشان مشخص است. هرکس که رئیس جمهور شود، رئیس جمهور همه ملت ایران است. 

تسنیم: آیا برنامه های خود را به شورای وحدت یا شورای ائتلاف داده اید؟

قاسمی: هنوز که درخواستی در این رابطه از هیچ یک از کاندیداها نداشته اند. 

تسنیم: رابطه شما با آقای احمدی نژاد چگونه است؟ آیا احتمال دارد که گزینه ایشان باشید. 

قاسمی: واقعیت این است که مدتی است که ارتباطی با آقای احمدی نژاد نداشتم. 

تسنیم: این مدتی که می‌گویید دقیقا چقدر است؟

قاسمی: چند ماه می شود که با ایشان دیداری نداشتم ولی آنچه که من اطلاع دارم و از برخوردها و رفتار آقای احمدی نژاد نیز به نظر می آید، گویا آن است که ایشان کاندیدای ریاست جمهوری است. 

تسنیم: ممکن است که شما با ایشان ائتلاف کنید؟

قاسمی: عرض کردم که چند ماهی می شود که ارتباطی با ایشان نداشتم. اینکه آیا آقای احمدی نژاد می آید، تایید صلاحیت می شود، از چه شخصی حمایت می کند را باید بگذارید برای فرصت های بعدی. 

تسنیم: اگر از شما حمایت کند، شما می پذیرید؟

قاسمی: هرکسی آزاد است که رای بدهد و آقای احمدی نژاد هم از این قاعده مستثنی نیست. به نظر شما اگر ایشان بخواهد از فردی حمایت کند، اشکالی دارد؟ بنابراین هرکسی از من حمایت کند و به من رای دهد، من سرباز این مملکت هستم و رئیس جمهور همه این مملکت هستم ولی عرض کردم امروزی که در خدمت شما هستم هیچگونه شناختی از اینکه آقای احمدی نژاد در انتخابات چه خواهد کرد، ندارم. 

تسنیم: با کاندیداهای هم لباس خودتان جلساتی داشته اید؟

قاسمی: جلساتی بوده ولی اینکه بخواهیم به تصمیم خاصی برسیم، اینطور نیست. من اینجا در تسنیم عرض می کنم که همه دوستانی که در مجموعه ای با من کار می کنم، محترم هستند و من هیچ تصمیمی برای تخریب کاندیدای دیگر را ندارم. تصمیم من این است که خودم را به مردم عرضه کنم. همه دوستان ما نیز دارای توانمندی هستند که مردم باید آنها را انتخاب کنند. 

تسنیم: چرا قصد ندارید رسماً اعلام کاندیداتوری کنید؟

قاسمی: به هر حال معتقدم عقل هم چیز خوبی است!

تسنیم: آقای مهندس به عنوان سوال آخر بفرمایید با توجه به آمار و ارقام رسمی موجود از جمله نرخ ضریب جینی که برای اولین بار پس از انقلاب در حال نزدیک شدن به 0.5 است به نظر می رسد مسئله بی عدالتی، تبعیض و توزیع ناعادلانه ثروت در حال تبدیل شدن به پاشنه آشیل کشور است که متاسفانه سیاست های اقتصادی و عملکرد دولت آقای روحانی در هشت سال گذشته و البته بحران کرونا در دو سال اخیر نیز بر شدت آن افزوده است. با عنایت به اینکه رهبر انقلاب در سالهای اخیر از جمله سخنرانی مهم نوروزی مسئله عقب ماندگی کشور در حوزه عدالت را مورد تاکید قرار دادند، آیا شما برنامه مشخصی برای کاهش شکاف های طبقاتی و تبعیض های اقتصادی دارید؟

قاسمی: نکته قابل تاملی که امروز در حوزه اقتصادی وجود دارد این است که  تنها 7 درصد از GDP کشور سهم منابع مالیاتی است که عمده این منابع مالیاتی نیز از کارمندان دولت، کسبه و به طور کلی اقشار متوسط جامعه اخذ می شود. جمله ای که درباره بکارگیری سازوکار عرض کردم برای تحقق عدالت هم شدنی است. وقتی شما حکمرانی را بر مبنای سازوکارها قرار دهید، امکان فرار مالیاتی برای هیچ یک از گروه های هدف اخذ مالیاتی وجود نخواهد داشت.

تسنیم: منظور شما همان مسئله اصلاح ساختارهای اقتصادی است؟

قاسمی: خیر، منظور من تغییر ساختارهای اقتصادی است. من اعتقاد دارم بسیاری از ساختارهای ما از جمله نظام مالیاتی، نظام بانکی و تامین اجتماعی قابل اصلاح نیست و باید ریل گذاری آن را تغییر داد.  فاصله طبقاتی در کشور ما نگران کننده است که بروز آن رابطه مستقیمی با تصمیمات غلطی دارد که در حوزه هایی چون بورس و بازار سرمایه گرفته شده است. من اگر روزی کاندیدای ریاست جمهوری شوم، حتما دو برنامه خواهم داشت. یک برنامه برای حل مشکلات اساسی مردم است و راهکار دوم این است که در میان مدت ریل گذاری ساختارهای حکمرانی بویژه در حوزه اقتصادی را تغییر می دهم. به قول معروف می گویند مرد عمل کجاست که از حرف خسته ام، آبادانی و عدالت ایرانم آرزوست!