رشد ۸ برابری حیاتوحش در ایران
فعالیت قرقهای اختصاصی از سال ۱۳۹۲ آغاز شد و اکنون ۵ مرکز در کشور فعال است، سرشماریها نشان میدهد از روز اولی که فعالیت این مراکز آغاز شد تاکنون جمعیت حیاتوحش در آنها بین ۳ تا ۸ برابر افزایش یافته و با توجه به موفق بودن آن، افزایش این مراکز در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.
حتما واژه قُرُق را زیاد شنیده اید، شاید در وهله اول به یاد روزگارانی می افتیم که شاهانی در کشور حکومت می کردند که تمام عرصه های طبیعی را جزو املاک خود می دانستند، بر این اساس هر چند وقت یکبار دستور قرق می دادند و مردم را از رفت و آمد به آن منطقه منع می کردند، بعد از آن چند شبانه روز و گاها ماهها در منطقه مورد نظر به گشت و گذار و شکار حیوانات می پرداختند، این روند در پس زمینه ذهن ما باقی مانده است و یادآوری آن حس خوبی نمی دهد شاید به همین علت است که با مطرح شدن قرق های اختصاصی در برخی مناطق، عده ای نسبت به آن واکنش نشان دادند و گمان کردند که قرار است طبیعت در اختیار عده ای خاص قرار گیرد و دوباره بساط شکار برپا شود، در حالی که این قرق با آن قرق؛ زمین تا آسمان فرق می کند.
قرق شاهی از روی زیاده خواهی و خواسته ملوکانه بود اما قرقی که امروزه از آن صحبت می شود نه تنها متعلق به فردی یا عده ای خاص نیست بلکه در بلند مدت منافع آن به تمام مردم و کشور بر می گردد، در واقع شروع داستان از زمانی است که دنیا متوجه این مساله شد که حفاظت دولتی از طبیعت نه تنها دردی از محیط زیست و هرآنچه در آن است دوا نمی کند بلکه به معضلی برای جوامع محلی تبدیل شده به طوری که این روش محافظت، زندگی مردمی که در مناطق حفاظت شده و حتی اطراف آن زندگی می کنند را هم تحت تاثیر قرار داده و معیشت و درآمدشان را مختل کرده است.
این روند نشان می دهد که روش کلاسیک حفاظت یا همان دولتی جوابگو نیست، در کنگره ۱۰ ساله پارک های ملی و مناطق حفاظت شده IUCN در بالی در سال ۱۹۸۲ و کاراکاس در سال ۱۹۹۲ مدل کلاسیک مدیریت مناطق حفاظت شده به چالش کشیده شد و تغییر این روش به مدرن مورد بحث قرار گرفت تا اینکه در کنگره های بعدی یلواستون و تتون (۱۹۷۲)، بالی(۱۹۸۲)، کاراکاس (۱۹۹۲) و آخرین آن در دوربان (۲۰۰۳) مورد موافقت همه اعضا قرار گرفت و بعد از آن به مرور در دنیا توسعه یافت.
در روش مدرن بر مدیریت مشارکتی همراه با حضور مردم تاکید می شود در واقع در این روش مدیریت، نقش فعالی برای مردم محلی در نظر گرفته شده، همچنین در روش مدرن جایگاه ویژه ای برای اقشار مختلف، جوامع محلی و بومی، بخش خصوصی، سازمان های غیر دولتی و تمام کاربرانی که در این زمینه دخیل هستند تعیین شد و به این ترتیب مناطق حفاظت شده با مدیریت مردمی در دنیا شکل گرفت، در ایران نیز این مدل حفاظت در سال ۱۳۴۶ با عنوان قرق های اختصاصی در قانون شکار و صید دیده شد اما به مدت نیم قرن مغفول ماند تا اینکه اجرای آن در سال ۱۳۹۲ آغاز شد.
دیدگاه تان را بنویسید