بازدارندگی حکمرانی قانون

مجید صفاری نیا / روانشناس اجتماعی

دوباره صدای پای کرونا به گوش می‌رسد، تجربه عجیب سه سال پیش به نوعی شهروندان را خسته از وضعیت کرونا کرده است اما خبر هولناک در این باره مربوط به کاهش معنادار رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. چیزی که حالا دوباره بحث ها را پیش آورده که دولت باید با قانون پیگیری این عدم رعایت پروتکل‌ها باشد. ما یک سری اقدامات رفتاری داریم که باعث ادامه، بهبود، کنترل یا تغییر رفتار می‌شود. یک بخشی از این اقدامات رفتاری پاداش دادن یا جریمه کردن است. به عنوان مثال شما اگر ماسک مجانی به مردم ارائه بدهید به نوعی مشوقی برای انجام یا رعایت کاری را به مردم پیشنهاد کرده‌اید و به نوعی اقدام به تقویت مثبت کرده‌اید اما یکسری اقدامات هم لازم است که باید همراه با جریمه باشد. به عنوان مثال مردمی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند یا آرایشگاه‌های زنانه و مردانه‌ای که  اعتقادی به این پروتکل‌ها ندارند یا حتی افرادی که از ماسک استفاده نمی‌کنند رفتار این افراد با استفاده از جریمه باید تغییر کند. البته که سطح جریمه هم باید متناسب با تخلف باشد. این کاری است که خیلی از کشورها هم انجام می‌دهند. اینکه بگوییم مردم ایران نسبت به رفتار سلبی حاکمیت دافعه دارند اشتباه است. چرا که خوی همه مردم در همه جای جهان شبیه به هم است. همه جای دنیا پرخاشگری وجود دارد از قبایل بدوی و ناشناخته در آفریقا و استرالیا بگیرید تا شهروندان ساکن شهرهای مدرن کانادا. درست است که این پرخاشگری متاثر از فرهنگ است و حتی با جنسیت مرتبط  اما چیزی که این هیجان پرخاشگری را کنترل می‌کند آن فنون و قوانین رفتاری است که در این جوامع  توسط حکمرانی حاکم می‌شود. تفاوت رفتار شهروندان در ایران و نقاط دیگر جهان را نه در خلق و خوی ایرانیان که باید در شیوه حکمرانی این جوامع جستجو کرد.