فشار تورم بر دوش فقیر و غنی

فشار تورمی در نیمه نخست سال گذشته بیشتر بر دوش دهک اول جامعه بوده، درحالیکه این فشار تورمی در نیمه دوم سال 1401 به ثروتمندترین دهک جامعه منتقل شده است.

با حذف نرخ ارز ترجیحی، تورم گروه کالا های خوراکی تبدیل به مهم ترین بخش تعیین کننده تورم بالا برای دهک اول در نیمه نخست سال شد. همچنین در نیمه دوم سال گذشته علت اصلی تورم بالای دهک دهم، تورم گروه کالا های غیر خوراکی بوده است.

به طور کلی در یازده ماه از سال 1401 میانگین تورم ماهانه دهک اول 4.2 و میانگین تورم ماهانه دهک دهم 3.9 درصد بوده است. به عبارت دیگر در یازده ماه از 1401 تورم تجربه شده دهک اول بیشتر از دهک دهم بوده است. این امر متاثر از تورم شدید دهک اول در خرداد ماه بوده است.

به دلیل تغییر سال پایه و منتشر نشدن گزارش تورم اسفند ماه، برای بررسی وضعیت سال 1401 به جای دوازده ماه از یازده ماه سال استفاده شده است.

فشار تورم خوراکی ها بر دوش دهک اول

در سال گذشته تا قبل از شوک حذف نرخ ارز ترجیحی نرخ تورم دهک اول حدود 3 درصد بوده است. با حذف شدن ارز 4200 که سابقا به کالا های اساسی تعلق میگرفت، تورم دهک اول جهش شدیدی را تجربه کرد و در خرداد 1401 حتی بیش از 19 درصد برآورد شده است.

با گذشت زمان و تخلیه شوک ارزی از اواسط تابستان، تورم این گروه از جامعه کاهش یافته و حدود 2 تا 3 درصد نوسان یافته است. همچنین کمترین میزان تورم سال اخیر برای دهک اول در آذر ماه رقم خورده که برای اولین بار در سال گذشته نرخ تورم این دهک به زیر 1 درصد رسید.

در زمستان نیز بار دیگر پس از پنج ماه تورم به بالای 3 درصد رسیده است که این نرخ مشابه همان نرخی است که قبل از تصویب حذف نرخ ارز ترجیحی تجربه شده بود.

تورم ماهانه دهک دهم در مقایسه با دهک اول

به طور کلی دهک دهم در سال گذشته تورم سالانه کمتری نسبت به دهک اول تجربه کرده است.

با این وجود حدف نرخ ارز ترجیحی برای دهک دهم نیز تورم ماهانه بالایی در پی داشته است بطوریکه تورم ثروتمند ترین دهک جامعه در خرداد ماه به 8.4 درصد رسیده است. در همین ماه بالاترین تورم دهک اول نیز با نرخ 19.5 درصد رقم خورده که بیشتر از دو برابر تورم ماهانه تجربه شده دهک دهم است. با این حال این نرخ بالاترین نرخ تورم ماهانه تجربه شده برای دهک دهم در سال گذشته است.

بیشترین گروه کالایی اثر گذار بر تورم ماهانه دهک ها در خرداد و تیر ماه، گروه کالا های خوراکی بوده است.

با گذشت زمان شوک تورم کالا های خوراکی برای دهک دهم نیز تخلیه شد اما در شش ماه اخر سال روند صعودی دیگری در تورم دهک دهم مشاهده می‌شود که ناشی از تورم گروه کالایی غیر خورکی بوده است.

در این شش ماه تورم ماهانه دهک دهم از تورم ماهانه دهک اول پیشی گرفته و حتی در دی ماه به 6.9 درصد رسیده است.

دو زیر گروه کالا های غیر خواکی که بیشترین تورم دهک دهم را در شش ماهه آخر سال به بار آورده اند، مسکن و حمل و نقل بوده اند.