نسخه بی‌درمان دارو

وقتی چرخ دارو نمی‌چرخد

آشکارترین مشکل درباره وضعیت دارو قرائت متفاوت دولت و داروسازان از وضعیت کنونی است. دولت از زبان وزیر بهداشت و درمان مدام تاکید بر وضعیت خوب دارویی کشور دارد و البته عنوان می‌کند با توجه به ذخیره مناسب دارویی کشور «نگران وضعیت نیست» در سوی مقابل اما انجمن داروسازان ایران هر بار هشدار می‌دهد که با توجه به عدم صرفه اقتصادی بسیاری از تولیدگران دارو در آینده‌ای نزدیک نه تنها تولید داروهای معمولی هم با کاهش معناداری رو به رو خواهد بود که بسیاری از داروها هم باید افزایش قیمت چشمگیری داشته باشند تا چرخ تولید آنها بچرخد.

داروی بی‌کیفیت هندی به جای داروی ایرانی

مصداق این اظهار نظر آنها وضعیت کمبود دارویی در دی‌ماه سال گذشته است، یک بازه حدودا سه هفته‌ای که با گلایه و اعتراض اهالی بهارستان هم رو به رو شد و ماجرا تا جایی پیش رفت که وزارت بهداشت مجبور به واردات سریع داروی آنتی‌بیوتک و البته سرم و ( آن هم با کیفیت بسیار ناذل و قیمت بالا) از کشور هندوستان شود. همین رویه در نگاه کارشناسان این حوزه در انتظار ما در مورد دیگر اقلام دارویی است. آنها می‌گویند با توجه به بودجه اندک طرح دارویار این چرخه باطل همچنان تکرار خواهد شد. به این معنا که یکی از اقلام دارویی در بازار کمیاب می‌شود، دولت به تولیدکننده‌ها فشار می‌آورد، برای تولید کننده صرفه اقتصادی ندارد و تولید نمی‌کند و پس از آن دولت مجبور می‌شود چندین برابر قیمتی که می‌توانست با تخصیص اعتبار در داخل آن قلم دارویی را تهیه کند به واردات همان دارو با کیفیت پایین مبادرت خواهد کرد.

هشدار مجلس و بی‌اعتنایی دولت

شرح این وضعیت تنها از زبان تولیدکنندگان خصوصی نیست و مجلس هم بارها و بارها در این باره هشدار داده است. اگرچه حالا رئیس دولت با افتخار از تولید 95 درصدی دارو در داخل می‌گوید اما همین دولت هیچ اعتنایی به نامه‌های بهارستان در این رابطه نداشته است. حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در خصوص وضعیت بازار دارویی کشور در سال جاری، می‌گوید طرح دارویاری بر خلاف آنچه هدف آن بود پرداخت از جیب مردم را افزایش داده و بیماران مجبورند داروهای خود را با چند برابر قیمت تهیه کنند.

این نماینده مجلس گفته بود که از طرف دیگر واردات دارو و تجهیزات پزشکی با نرخ‌های جدید ارز، شرایط را به سمت و سوی خوبی پیش نمی‌برد که البته بارها و بارها این موارد را به وزیر بهداشت منعکس نموده و هم حضوری و هم طی نامه به رئیس جمهوری منتقل کرده ام.

نامه مورد اشاره او هم حاوی داده‌های هشداردهنده‌ای است که می‌تواند سلامت مردم را نشانه برود. به عنوان مثال در بخشی از این نامه آمده است « میزان موجودی مواد اولیه دارویی در سطح کارخانجات و شرکت‌های تولید کننده دارویی کشور طی شرایط کنونی در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد.»

خرج دولت از جیب تولیدکننده

اگرچه دولت در همایش‌های مختلف می‌تواند از صادرات قابل توجه دارو بگوید؛ اینکه تولید دارویی در داخل قابل توجه است اما حداقل سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران معتقدند این گفته‌ها همه واقعیت نیست. هاله حامدی فر نایب رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، توسعه صادرات دارو در شرایط کنونی را «نوعی خیال پردازی» توصیف کرده است. اشاره او به وضعیت ناخوش «دست اندرکاران صنعت داروسازی کشور» است. اشاره او از این جهت قابل توجه است که باید دو موضوع را با یکدیگر تفکیک کرد. تولید داروی باکیفیت به عهده داروسازان است که به اعتقاد این مسئول آنها از عهده آن به خوبی برآمده‌اند اما توضیع، قیمت‌گذاری و سیاست‌های مرتبط با آن به عهده دولت است. او معتقد است «دولت برای ارزان شدن دارو نباید از جیب تولید‌کننده خرج کند.»

وداع با درمان

قرائت متفاوت از وضعیت دارویی کشور همچنان وجود دارد، آنچه مردم و بیماران در رابطه با وضعیت دارو در مراکز درمانی می‌بینند با آنچه از زبان مسئولان دولت می‌شوند تفاوت‌های معناداری دارد. اما به باور بسیاری شرایط کنونی تازه نوک قله کوه یخی است. تاثیرات همین مقدار هم در زندگی روزمره شهروندان هویداست، نمونه‌اش افزایش خوددرمان بازنشستگان به واسطه گرانی دارو است. خبر تلخی که همین دیروز از زبان علی دهقان کیا رئیس کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی تهران عنوان شده است. اینکه او گفته « 500 قلم دارو از شمول بیمه خارج شده است که این موضوع باعث می‌شود بازنشستگان به خود درمانی روی بیاورند.»