سید صالح قاسمی از نقش متغیر سقط جنین در جمعیت میگوید
آمارهای هولناک سقط جنین در ایران
چهارمین جلسه ستاد ملی جمعیت پیش از ظهر دیروز با حضور سید ابراهیم رئیسی برگزار شد ، آنچه از این جلسه اما در رسانهها انعکاس یافت مربوط به حرفهای رئیسجمهور در رابطه با آمار سقط جنین در ایران است، چیزی که او آن را «نگرانکننده» توصیف کرد. هر چند دادههایی از این جلسه بیرون نیامد اما پیش از این هم بودهاند کارشناسانی که آمار سقط جنین در ایران را بالا میدانستهاند و این موضوع در رابطه با نگرانیهایی که در حوزه جمعیت با آن رو به رو هستیم میتواند مهم باشد. «فردا» پای حرفهای سید صالح قاسمی پژوهشگر حوزه جمعیت نشسته تا به صحت آمارهای نگران کننده از سقط جنین بپردازد.
چند سال پیش همزمانی برخی از اخبار همچون خبر جمعآوری ابزار پیشگیری از بارداری و تسهیل قانون صدور شناسنامه با نام فرضی پدر برای فرزندان حاصل از روابط نامشروع که به نقل از سازمان ثبتاحوال اعلام شد و البته آمار عجیبی از میزان سقطجنین از سوی شما ناخودآگاه ذهن افکار عمومی را به این سو میبرد که به جای سیاستهای تشویقی قرار است بهنوعی در این حوزه اجبار جایگزین شود.
هر چند موضوع مطرحشده از سوی سخنگوی سازمان ثبتاحوال تکذیب شد اما به نظر من در مطرحکردن اخبار جمعیتی با یک سوگیری مواجهیم که ابعاد خاصی از این اخبار منتشر میشود. به عنوان مثال درباره همین خبر محدودشدن ابزار پیشگیری در حالی که هیچگاه این موضوع در کشور مطرح نبوده است. با توجه به اینکه میدانیم بحث فرزندآوری تابع شرایط فرهنگی و نگرش مردم است و حتی اگر این ابزار محدود شوند نه تنها منجر به افزایش فرزندآوری نمیشود که منجر به افزایش سقطجنین میشود.
سقطجنین چقدر در این حوزه به عنوان یک شاخص تاثیرگذار است؟
موضوع سقطجنین پدیدهای خیلی پیچیده و جزو متغیرهایی است که در حوزه جمعیت نقش بسیاری ایفا میکند. اولین نکته این که کمتر از ۴ درصد از سقطهایی که در کشور اتفاق میافتد حاصل از روابط نامشروع است، اما در آمار سقط شاهد عدد بسیار بالایی هستیم. ۲ درصد از سقطها بهواسطه مشکلات پزشکی است که بالغ بر ۸۰۰۰ مورد در سال است. ۳ درصد دیگر این سقطها به پیشنهاد پزشکان صورت میگیرد و به واسطه خطرهایی است که مادر را تهدید میکند. اخیرا البته مواردی مشاهده کردیم که برخی از پزشکان با زیرپاگذاشتن اخلاق پزشکی مجوزهای بیدلیل برای انجام سقط میدهند. تعداد این ۳ درصد هم حدود ۱۲ هزار سقط در سال بوده و باقیمانده آن که حدود ۹۵ درصد و شامل ۳۵۰ هزار مورد سقط جنین در سال است که با ۲۰ هزار مورد قبلی مجموعا ۳۷۰ هزار سقط جنین در سال را تشکیل میدهد. ۹۵درصدی که شامل ۳۵۰هزار مورد است را «سقطجنایی» نامگذاری کردیم که بدون مجوز و خارج از شبکه بهداشت صورت میگیرد و غیرقانونی و غیرشرعی است.
اینکه خارج از این شبکه صورت گرفته پس چطور آماری از آن دارید؟
وزارت بهداشت همیشه در حال رصد این موارد است و مراکزی که این کار در آن صورت میگیرد معمولا رصد میشود و البته که تعدادی از این آمار را به صورت تقریبی میدانند. ضمن اینکه مراجعاتی که به این مراکز صورت میگیرد قابلمحاسبه است. این اعداد و ارقام حتی تا ۵۰۰هزار مورد در سال هم اعلام شده اما حداقل از ۳۷۰هزار مورد در سال ۳۵۰ هزار مورد آن سقطجنایی است. این تعداد معادل یک سوم تعداد متوفیان کشور است که بسیار هولناک بوده و بدتر اینکه این کار از سوی والدین صورت میگیرد و هولناکی این ماجرا را دوچندان میکند. فارغ از آن پیامدهای پزشکی و روحی و روانی این موضوع روی خانوادههاست که کمتر به آن پرداخته شده است. پنهانکردن این موضوع و تابوبودن آن در رسانهها مشکلی را حل نمیکند و اتفاقا باید پیامدهای این پدیده برای مردم تبیین شود.
دیدگاه تان را بنویسید