نمای نزدیک از سردار شهید

چشمه‌ای از اقیانوس سردار

از همان زمان رونمایی از نخستین عکس پرویز پرستویی در فیلم بادیگارد، زمزمه‌هایی مبنی بر شباهت‌های شخصیت او در فیلم با چهره سردار قاسم سلیمانی وجود داشت. ترکیب و رنگ موها و محاسن و آن انگشتر عقیق در دست، بر این شباهت ظاهری تاکید می‌کرد و یادآور سردار وطن بود.

علاقه شدید ابراهیم حاتمی‌کیا، نویسنده و کارگردان فیلم به شخصیت سردار تا حدودی در بادیگارد نمایان است. حتما می‌دانید این فیلمساز، قصد و دوست داشت فیلمی درباره حاج قاسم بسازد و حتی در دیداری که با رهبری داشت، به این موضوع اشاره کرد و گفت: خیلی دوست دارم فیلم زندگی حاج قاسم را بسازم، اما ایشان به هیچ عنوان راضی نمی‌شود. آن‌طور که محمد خزاعی، تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگویی اشاره کرد، رهبر معظم انقلاب هم در جواب گفتند: ایشان خیلی مشغله دارند و شاید دلیلش همین است، شما قدری صبر کن! باوجود مخالفت سردار شهید قاسم سلیمانی با ساخت فیلمی درباره خودش، حاتمی کیا سعی کرد به قدر امکان، چشمه و گوشه‌ای از این اقیانوس را در آثارش منعکس کند و پیش روی تماشاگران قرار دهد. خلق شخصیت حاج حیدر ذبیحی، یکی از فرصت‌های سینمایی برای ابراز ارادت و ادای دین به حاج قاسم بود.

حاج کاظم و حاج قاسم

اگرچه تفاوت‌هایی اساسی میان شخصیت و دیدگاه حاج حیدر با سردار وجود دارد و شخصیت فیلم بادیگارد باوجود دغدغه‌های نظام و انقلاب، دیدگاه اعتراضی و انتقادی حاج کاظم واری هم دارد، اما می‌توان در ظاهر و ویژگی‌هایی چون دینداری و اعتقاد و ولایتمداری و وظیفه شناسی و فداکاری، نسبت‌هایی میان او و حاج قاسم پیدا کرد.

اگرچه شغل بادیگاردی و وظیفه محافظت از اشخاص برجسته نظام، ظاهرا نسبتی با مسؤولیت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی ندارد، اما با نگاهی تاویلی و تعمیمی، می‌توان به سردار سلیمانی نیز به عنوان یک محافظ و بادیگارد وطن و نظام نگاه کرد. محافظت حاج حیدر از یک نفر در بادیگارد می‌تواند در برهم‌نمایی تصویر به محافظت حاج قاسم از یک ملت و یک میهن و یک آرمان برسد.

در جایی از فیلم دسته‌گلی برای رشادت حاج حیدر به بخش حفاظت ارسال می‌شود که متن نوشته شده روی کارت آن از این قرار بود: «تقدیم به سرباز شجاع، حاج حیدر ذبیحی که با همه وجود، از همه مردم و مسؤولان نظام دفاع کرد.» هرچند حاج حیدر با فروتنی و خضوع، چنین تبریک و تعریفی را نمی‌پذیرد، اما این می‌تواند تعریف و تشکر یک ملت از جهاد و رشادت و فداکاری حاج قاسم و یاران باوفایش برای پاسداری از حرم و حریم میهن باشد که به معنای واقعی کلمه با همه وجود از همه مردم دفاع کردند.

شباهت در شهادت

سکانس شهادت حاج حیدر در بادیگارد هم شباهت‌های محوی با لحظه شهادت سردار دارد. به جز سانحه ماشین در فیلم و واقعیت، حتی جانفشانی حاج حیدر برای نجات یک دانشمند جوان هسته‌ای از ترور، قابلیت ارجاع به حضور مجاهدانه و ایثارگرانه حاج قاسم سلیمانی در مقدم ترین خط جبهه برای نجات مردم در مقابل جانی ترین تروریست‌ها را دارد.

اگر به اثر حسن روح الامین که سردار شهید سلیمانی را در آغوش سالار شهیدان نشان می‌دهد دقت کنید، شباهت‌های زیادی میان چهره حاج قاسم با حاج حیدر ذبیحی در لحظه شهادت می‌بینید و آن زخم‌های صورت و پیکر پاره پاره، به شدت یادآور یکدیگرند.

سربازان سردار

تایید سردار حاج قاسم سلیمانی، مهم ترین برگ برنده حاتمی کیا در به وقت شام است. اگر یادتان باشد، حاج قاسم پس از تماشای فیلم به تعریف و تمجید از حاتمی کیا و گروه سازنده به وقت شام پرداخت و اشاره کرد فیلم در برخی ابعاد، صد در صد به واقعیت نزدیک است. فرمانده‌ای چون سردار که از نزدیک دستی بر آتش داشته و جنایات داعش و گروه‌های تکفیری را دیده و علیه آنها به مبارزه پرداخته، بهترین فرد برای قضاوت و اظهارنظر درباره چنین فیلمی بود. حاتمی کیا در به وقت شام هم فرصت دیگری می‌یابد تا به سهم خود و در فضایی سینمایی به شخصیت موردعلاقه‌اش، سردار قاسم سلیمانی ادای دین کند و ضمن اشاره به جنایت‌های داعش و گروه‌های تکفیری، به مجاهدت ها، رشادت‌ها و فداکاری‌های مدافعان حرم و رزمنده‌های جریان مقاومت بپردازد. آن دو خلبان پدر و پسر فیلم، یونس و علی و دیگر رزمنده‌های فیلم، به نوعی سربازان حاج قاسم و تحت فرماندهی او و فرماندهان رشیدی همچون سردار هستند و جلوه‌های بارزی از اعتقاد و وطن پرستی و دفاع از مظلوم، در آنها به چشم می‌خورد.