ایرانی‌ها چقدر دارو مصرف می‌کنند؟

 این روزها موضوع کمبود دارو بسیاری از بیماران را کلافه کرده و راهی داروخانه‌های مختلف در سطح شهر و حتی ناصر خسرو کرده است.

از طرفی مصرف دارو در ایران بنا بر اعلام مسؤولان وزارت بهداشت بالاتر از میانگین جهانی است. این در شرایطی است که برخی از مردم در مراجعه به پزشکان مختلف، پزشکی را حاذق می‌دانند که تعداد داروهای زیادی تجویز کند؛ این موضوع در بیماری هایی مانند سرماخوردگی که این روزها دامنگیر بسیاری می شود مشخص تر و برجسته تر است؛ به طوری که برخی پا را فراتر گذاشته و به پزشکان توصیه می کنند فلان دارو را برای ما تجویز کنید!

یونس پناهی، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: میانگین تعداد اقلام داروی موجود در یک نسخه در دنیا، 1.2 تا 1.8 ، یعنی کمتر از 2 قلم است، اما در ایران، این عدد بالاست و میانگین آن حدود 3.6  قلم است.

وی افزود: در ایران، تجویز و مصرف بی رویه دارو نیز داریم و این موضوع، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که هرچه تعداد داروی مصرفی بیمار بیشتر باشد، ممکن است که عوارض بیشتر و تداخل دارویی بیشتر برای بیمار ایجاد کند. علاوه بر اینکه، برای بیمار و برای تامین کننده دارو که باید از کشورهای مختلف این داروها را تهیه کند، هزینه بیشتر داشته و افراد بیشتری را در سیستم بهداشت و درمان کشور، درگیر این بخش می‌کند؛ درصورتی که می‌توان از توان تخصصی افراد شاغل در این بخش، بصورت بهینه و در جای لازم استفاده کرد.

وی افزود: متاسفانه در بیمارستان‌ها، گاها پزشکان فقط براساس تمایل بیمار، نسبت به نسخه کردن برخی داروها اقدام می‌کنند و یا اینکه افرادی بدون نسخه پزشک، مستقیما دارو را از داروخانه‌ها تهیه و مصرف می‌کنند.

 معاون تحقیقات وزارت بهداشت تاکید کرد: تجویز و مصرف منطقی دارو که صرفا، کمتر مصرف کردن نیست،  یک کار تیمی را می‌طلبد. یعنی برای تحقق این هدف، حتما باید آموزش‌های لازم داده شود، و حتما باید زیرساخت‌های لازم مهیا شود، کادر درمانی حتما در جریان عوارض دارو، تداخلات دارو و نحوه استفاده و تزریق دارو باشند، تا ضمن حفظ سلامتی افراد جامعه، از تجویز و مصرف بی رویه دارو جلوگیری شود.

وی در باره اینکه در نهایت  تهیه نقشه راه و پروتکل‌های مشخص دارویی برای تجویز و مصرف منطقی داروها خواهد شد، چه تضمینی برای اجرای این پروتکل‌ها در اقصی نقاط کشور وجود دارد؟، گفت: این برنامه، به دستور مقام عالی وزارت اجرا می‌شود و نقشه راه که از این برنامه تدوین شود، در شورای معاونین وزارت بهداشت و به ریاست وزیر بهداشت، مطرح می‌شود و هرچه که در این شورا مصوب شود، در کل کشور لازم الاجرا خواهد بود و همه معاونان بر حسن اجرای مصوبات نظارت خواهند داشت، ضمن آنکه بخش بازرسی وزارت بهداشت را مشارکت خواهیم داد تا تمام نتایج و مصوبات مربوط به اجرای این برنامه که باید به " تجویز و مصرف منطقی و درست دارو " بیانجامد، تحت نظارت باشد و اجرای صحیح آن را شاهد باشیم.

پناهی در پاسخ به سئوال دیگری که نقش مردم در تحقق این هدف، چقدر می‌تواند پررنگ باشد؟، گفت: نقش مردم در این موضوع، خیلی مهم است. مخاطب اصلی خدمات سلامت، مردم هستند و اگر مردم در جریان واقعیت‌های دارو قرار بگیرند، خودشان بی رویه به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند و مصرف بی رویه دارو نخواهند داشت. این نکته بسیار مهم است که مردم بدانند، منظور از " مصرف منطقی "، مصرف درست داروست، و شامل این موضوعات نیز می‌شود که  دارو کمتر تجویز نشود و کمتر از زمان تاثیرگذاری آن مصرف نشود و یا نوع دارویی که تجویز می‌شود (نوع تزریقی یا خوراکی یک دارو) و یا تجویز داروهای مشابه، با توجه به شرایط  بیمار و دیگر ابعاد این موضوع، مورد توجه باشد و درست تجویز شود و داروخانه‌ها نیز بدرستی عمل کرده و بیمار را راهنمایی کنند.

 وی تاکید کرد: مردم باید در درجه اول بدانند که دارو را هر وقت که واقعا نیاز است، مصرف کنند؛ نه آنکه خودشان مستقیما دارو را بدون تجویز پزشک، از داروخانه تهیه کرده و مصرف کنند؛ چرا که هر دارویی بالاخره دارای عوارضی است که باید با نظر متخصصان مربوطه استفاده شود. ضمن آنکه، دارو، یک کالای استراتژیک است و هم برای خود بیمار و هم برای نظام سلامت کشور هزینه دارد و تجویز و مصرف درست آن، در نهایت به نفع مردم خواهد بود.