راز استخوان‌ نیاکان‌مان

خبرگزاری تسنیم: یک کارشناس بیولوژی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی - تاریخی گفت: با استفاده از علم ژنتیک باستان شناسی می‌توان به نژاد، بیماریها و ارتباط های نسبی در گورهای خانوادگی پی برد. بنابراین ایجاد بانک ژنتیک از DNA‌های باستانی در ایران ضروری است.

پرستو عرفان منش - کارشناس بیولوژی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی-تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با بیان اینکه زیست فناوری راه گشای بسیاری از مشکلات جوامع بشری در حوزه های مختلف به ویژه پزشکی، کشاورزی، محیط زیست، اقلیم شناسی و باستان شناسی است، گفت: این فناوری در برخی از کشورها توانسته روند توسعه در این حوزه های علمی و پژوهشی را تسریع کند.

عرفان منش اظهار داشت: اما قدم نخست و شرط اساسی در استفاده از آن در فرآیند توسعه، تشخیص و ارزیابی مشکلات و نیازمندی ها و به دنبال آن تعیین اولویتهای پژوهشی در حوزه های مختلف علمی است.

این کارشناس بیولوژی با توجه به لزوم حفاظت و صیانت از فرهنگ ملل، استفاده از علوم زیستی در شناخت و حفظ آن لازم و اساسی دانست و افزود: حفظ ارزش-های فرهنگی به مثابه شناخت هویت تاریخی هر ملت یکی از مسائلی است که در هر کشور باید مدنظر قرار گرفته و جزء اولویتهای اصلی نهادهای ذیربط باشد.

وی گفت: یافته های حاصل از کاوش های باستان شناسی پرسشهایی را در ذهن ما ایجاد می کند که شناخت و تجزیه و تحلیل آنها می تواند جهت و سمت و سوی پژوهشهای زیستی را در دوره های مختلف تاریخی و در شاخه های متعدد ایجاد کند.

عرفان منش اظهار داشت: البته باید همیشه این پرسش را در نظر گرفت که انتخاب هر کدام از رشته های زیستی در چه حوزه ای از باستان شناسی می تواند راه گشا باشد هر چند ممکن است حوزه در نظر گرفته شده در کوتاه مدت پاسخی در خور پرسش های کلان باستان شناسان نباشد ولی در دراز مدت پرسش ها و ابهامات زیادی را برای ما حل و فصل می‌کند.

به گفته وی، یکی از مقوله های فرهنگی بقایای استخوانی ( جانوری یا انسانی ) است که در سایت های تاریخی توسط باستان شناسان به دست می آیند.

وی در نخستین کارگاه تخصصی ژنتیک در حوزه میراث فرهنگی افزود: شناسایی و نگهداری از آن ها برای تعیین هویت و اصالت بخشی از قومیت های یک مجموعه بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا ، شناسایی و تشخیص پروفایلینگ های ژنتیکی آنها گامی اساسی در این راه است.

عرفان منش تصریح کرد: تعیین الگوهای DNA در این مقوله می تواند اطلاعات در زمینه ژنتیک جمعیت های انسانی را افزایش داده و با استفاده از تعیین الگوهای DNA، تنوع ژنتیکی در میان قومیت ها و توزیع جغرافیایی آنها نشان داده خواهد شد.

این کارشناس افزود: استفاده از قابلیتهای ویژه و کاربردی علم ژنتیک، ظرفیت های جدیدی در عرصه کاوشهای باستانی بوجود می آورد که قادرخواهد بود بخش زیادی از محدودیت های علوم رایج از جمله بررسی های مورفومتریک را مرتفع کند و مطالعات مرتبط با تبارشناسی از جمله رخدادهای تکاملی، مهاجرتها و سایر ویژگی های مرتبط با زندگی نیاکان را بر ما آشکار کند.

به گفته او، از علم ژنتیک در باستان شناسی می توان در زمینه تعیین هاپلوگروپ و نژاد، بیماریها، یافتن ارتباط های نسبی در گورهای خانوادگی و غیره نیز استفاده کرد.

عرفان منش اظهارداشت: بنابراین پژوهشکده حفاظت و مرمت آٍثار تاریخی-فرهنگی با توجه به اهداف عالیه پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به دنبال ایجاد مقدمات طرحی در این زمینه در داخل کشور با توجه به توانمندی های موجود مراکز تحقیقاتی و پژوهشی است.

وی افزود: در این امر با توجه به وجود تفاوت کار تحقیقاتی در حوزه ژنتیک باستان؛ مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی با عنایت به نوع خاص مطالعات در علم ژنتیک و دارا بودن تجهیزات اختصاصی به عنوان بازوی علمی کار در کنار پژوهشگاه قرار گرفت .

این کارشناس با اشاره به تهیه طرحی در این زمینه تصریح کرد: تا کنون ، با توجه به همکاری باستان شناسان در این امر برروی محوطه های تپه حصار دامغان، خرم آباد مشکین شهر و منطقه چلو بجنورد مطالعات انجام پذیرفته که در آینده در نشستی تخصصی نتایج این مطالعات ارائه می شود.

وی خاطرنشان کرد: یکی از اهداف مهمی که پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، به دنبال آن است؛ ایجاد یک بانک ژنتیک از DNA های باستانی است که برای هر کشور لازم و ضروری است که امید می رود با کمک جامعه باستان شناسی که همیشه بازوی اصلی ما در این طرح هستند تحقق یابد.