تاراج گونه‌های گیاهی ایران توسط برخی کشور‌ها

خبرگزاری تسنیم: مطالعه و شناسایی گونه‌های گیاهی و فراهم کردن امکان انتخاب گونه‌های مناسب با شرایط رشدی هر منطقه از ضروری‌ترین گام‌ها در مدیریت و احیاء مراتع به شمار می‌رود، این مسئله آنچنان اهمیت دارد که بسیاری از کشورهای پیشرو در کشاورزی، به‌منظور یافتن گونه‌های گیاهی مناسب با شرایط اقلیمی و خاکی خود، علاوه بر مطالعه دقیق گیاهان بومی، به مطالعه و بهره‌برداری از گونه‌های گیاهی سایر کشورها نیز روی می‌آورند و حتی منابع گیاهی این کشورها را به غارت می‌برند. کشور استرالیا یکی از کشورهای شاخص در این مسئله است؛ این کشور با 762 میلیون هکتار وسعت دارای حدود 380 میلیون هکتار مرتع طبیعی و دست‌کاشت است که عمدتاً به شکل کشت دیم مدیریت می‌شود؛ استرالیا همچنین دارای 15 تا 20 هزار گونه گیاهی بومی بوده و در طول 200 سال گذشته، تعداد 27 هزار گونه گیاهی غیربومی از نقاط مختلف جهان در این کشور معرفی‌ شده و در نهایت حدود 2700 گونه اهلی‌سازی و با شرایط اقلیمی و خاکی آن سازگار شده‌اند به‌طوری‌که امروزه بسیاری از مناطق استرالیا دارای یک یا چندگونه مرتعی غیربومی هستند؛ گونه‌های غیربومی استرالیا از مناطق و کشورهای مختلفی معرفی، اهلی‌سازی و سازگار شده‌اند. در این‌ بین کشورهای غرب آسیا از جمله ایران از مبدأهای اصلی گیاهان غیربومی این کشور هستند؛ در این مطلب به چند نمونه از گونه‌های گیاهی غیربومی استرالیا که به‌طور وسیعی در این کشور مورد اهلی‌سازی و کشت وسیع قرار دارد اشاره خواهد شد که طبق مطالعات این گونه‌ها بومی ایران هستند البته ممکن است به‌طور طبیعی در برخی کشورهای همسایه نیز یافت شوند؛ لازم به ذکر است که تعداد گونه‌های گیاهی غیربومی استرالیا با منشأ کشور ایران فراوان بوده و در این نوشتار تنها به تعداد اندکی از آن‌ها اشاره‌ شده است. کشور استرالیا با توجه به محدودیت‌های مختلف خاکی و اقلیمی خود، علاوه بر شناسایی و مطالعه گونه‌های بومی، اقدام به جمع‌آوری و اهلی‌سازی گونه‌های مرتعی سایر نقاط دنیا نیز کرده است که با این شیوه علاوه بر افزایش میزان تولیدات گیاهی و دامی، تنوع پوشش گیاهی خود را نیز افزایش داده است. مطابق مطالعات، گونه‌های غیربومی به‌ویژه گونه‌های لگومینوز در اصلاح خاک‌ها و افزایش حاصلخیزی و بهره‌وری کشاورزی استرالیا نقش ویژه‌ای داشته است؛ لازم به ذکر است که خاک برخی مناطق کشور ما نیز دارای کمبود منابع و کم حاصلخیزی است که با تکیه‌ بر گونه‌های حاصلخیز‌کننده می‌توان این اراضی را اصلاح و مورد بهره‌برداری بهینه قرار داد. به‌طورکلی با توجه به اهمیت خاص مراتع، کشور استرالیا باوجود تنوع گونه‌ای بسیار بالای خود، به گونه‌های مرتعی سایر کشورها از جمله ایران نیز روی آورده است تا بهترین گونه‌های سازگار با مناطق اقلیمی خود را انتخاب کند؛ استرالیا بیشتر به دنبال گونه‌های بوده است که با سیستم‌های دیم حاکم در مناطق مختلف سازگاری بیشتری داشته باشد. در واقع می‌توان نتیجه گرفت که بسیاری از گونه‌های کشورمان دارای عملکرد و سازگاری بالاتری با شرایط و ناملایمات جوی و خاکی دارند که کشور استرالیا عمدتاً برای مقابله با مشکلات و ناملایمات دست به‌گزینش و معرفی آن‌ها زده است.