مینیاتوری از زندگی در بومگردی روستایی مازندران
ضرب‌آهنگ شانه زن جاجیم‌باف، صدای زنده مرد لاک تراش، تلاش مرد روستایی برای گرفتن کره از ماست، مینیاتوری از یک زندگی ساده و بی آلایش است که با بومگردی می‌توان آن را تجربه کرد.
خبرگزاری مهر: نظاره برفی که آب می‌شود بر ستیغ قله‌ها. طراوت جوانه‌های سبز درختان. صورت سرخ زن روستایی از تابش آتش و عطر نان گرمی که از تنور بیرون می‌آید.
پرچین‌های کوتاهی که همسایگان آشنا و همدل می‌پرورد و از غریبگی دیوارهای سیمانی همسایگان شهری در آن خبری نیست، ضرب‌آهنگ شانه زن جاجیم‌باف و صدای خرت خرت رنده مرد لاک‌تراش. تلاش مرد روستایی برای گرفتن کره از ماست، لذت گرمای آتش در صبح مه‌آلود آخرین روزهای زمستان و طعم خوش آش داغ در نم‌نم باران در کلبه‌ای چوبی، همه و همه بیانگر تاریخ اجتماعی و زندگی مردمان سخت‌کوش و مهمان‌نوازی است که در طبیعت منحصربه‌فرد سوادکوه روزگار می‌گذرانند.
رضا دانش‌زاده، رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری سوادکوه در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه جشنواره نوروزی سوادکوه، به‌منظور آشنایی مردم با سبک زندگی سنتی مردم سوادکوه است، افزود: این مجموعه در قالب بومگردی و متشکل از کلبه چوبی، آغل حیوانات همراه با برنامه‌هایی همچون پخت نان محلی، تلم‌زنی و پخت انواع آش است.
وی اظهار داشت: در این مجموعه سعی شده که چرخه زندگی مردم روستایی به نمایش درآید، به این معنا که شیری که از حیوانات داخل آغل به دست می‌آید، تبدیل به ماست و ماست در برنامه تلم‌زنی تبدیل به دوغ و از آن دوغ برای تهیه آش در همین مجموعه استفاده می‌شود.
دانش زاده بابیان اینکه در این مجموعه غرفه‌هایی برای آشنایی مردم با صنایع‌دستی شهرستان وجود دارد، افزود: این غرفه‌ها شامل غرفه فرهنگی، اشیاء مردم‌شناسی، صنایع‌دستی جاجیم، لاک تراشی و طبخ غذای محلی بوده که در همه غرفه‌ها این صنایع به‌صورت زنده نیز در حال اجرا است.
وی گفت: این مجموعه برای ارائه فرهنگ بومی منطقه به مسافران و گردشگران، در ورودی شهر پل سفید از ۲۸ اسفندماه افتتاح و تا ۲۰ فروردین‌ماه ادامه خواهد یافت.
درجامعه امروز شاهد تغییر بافت و معماری روستاها هستیم
تهمینه اسدی امیری، کارشناس طبیعت‌گردی اداره میراث فرهنگی گردشگری مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، بابیان اینکه، در جامعه امروز شاهد تغییر بافت و معماری روستاها هستیم، افزود: در بسیاری از روستاهای مازندران اکنون آپارتمان‌سازی شده است و حالت قدیمی خانه مزرعه یا خانه باغ ازدست‌رفته است.
وی بیان داشت: با تغییر معماری روستاها و خانه‌های روستایی هر منطقه؛ آداب‌ورسوم، فرهنگ و سبک زندگی آن منطقه نیز تغییر می‌کند. استان مازندران قابلیت زیادی برای بومگردی دارد.
وی افزود: هرچند روستاهایی که در کنار ساحل هستند به خاطر اینکه تبدیل به شهرهای کوچک‌شده‌اند و بافت سنتی آن‌ها بسیار تغییر کرده است، کمتر چنین قابلیتی دارند، اما خوشبختانه در مناطق کوهستانی همچون سوادکوه هنوز روستاهایی باقابلیت تبدیل به مکان‌های بومگردی وجود دارد.
وی در ادامه افزود: ما با طرح بومگردی درصدد حفظ فرهنگ سنتی هر منطقه هستیم و فرد بومگردی که از شهر برای گردش به روستا می‌رود، هدفش لمس سبک زندگی روستایی است، اینکه از صبح تا شب همگام با فرد روستایی شود، از صبح که فرد روستایی به آغل می‌رود و شیر می‌دوشد، تخم‌مرغ‌ها را جمع‌آوری می‌کند، در تنور حیاط نان می‌پزد و صبحانه‌ای که از همین مواد تهیه می‌شود را آماده می‌کند و بقیه وعده‌ها نیز از غذاهای ارگانیک و سنتی تهیه می‌کند، مزرعه‌داری و کشاورزی همان منطقه خاص را می‌آموزد.
در بومگردی، جامعه محلی با داشته‌های خود جلو می‌آید و بدون تغییر منفی در محیط، موجب رونق معیشتی مردم بومی با حفظ محیط‌زیست و سنن منطقه می‌شود
اسدی گفت: در بومگردی، جامعه محلی با داشته‌های خود جلو می‌آید و بدون تغییر منفی در محیط، موجب رونق معیشتی مردم بومی با حفظ محیط‌زیست و سنن منطقه می‌شود، به عبارتی، برخی از مشکلاتی که با بی‌برنامگی گردشگران انبوه در جای‌جای ایران داریم، به‌واسطه بومگردی می‌توانیم آن‌ها را از میان برداریم.
وی بابیان اینکه در بومگردی نه‌فقط مسئله اقامت بلکه آموزش هم مهم است، افزود: این آموزش‌ها، آموزش فرهنگ سنتی منطقه، احترام به محیط‌زیست و طبیعت است و در روستاهایی با اقامتگاه بومگردی باید بحث تفکیک زباله رعایت شود.
اسدی بابیان اینکه مردم امروزی بسیار مصرف‌گرا و زباله ساز شده‌اند، افزود: در اقامت گاه‌های بوم گردی از ظروف پلاستیکی یک‌بارمصرف که قابلیت بازگشت به چرخه زیست‌محیطی را ندارد استفاده نمی‌شود، همچون گذشته از سفره‌های پارچه‌ای استفاده می‌شود.
وی افزود: درگذشته، مردم چاله‌هایی می‌کندند و مواد تجدید پذیر را در آنجا دفن می‌کردند، به عبارتی، کمپوس را خود انجام می‌دادند و از آن برای کود در باغچه و مزرعه استفاده می‌کردند، این آموزش نوعی آموزش حفظ محیط‌زیست محسوب می‌شود.
همچنین وی افزود: در کنار آموزش، استفاده از جاذبه‌های طبیعی است که در کنار روستاها وجود دارد، یک بوم گرد حداقل دو شبانه‌روز را باید در روستا بگذراند تا هم بافرهنگ منطقه، سبک زندگی سنتی، محصولات کشاورزی و دامی آشنا شوند و هم از جاذبه‌های طبیعی آن مکان استفاده کند.
گردشگری یک فرصت است و چالش فراروی محیط‌هایی باقابلیت گردشگری بالا مدیریت صحیح آن است، پیامد منفی گردشگری انبوه در درازمدت قابل‌مشاهده است.
اثراتی همچون، تغییر تدریجی بافت سنتی منطقه و از میان رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری که به خاطر درازمدت بودن، واکنش لازم برای مقابله با آن صورت نمی‌گیرد، ازاین‌رو، آگاهی دادن به مردم محلی و اینکه از میان گونه‌های مختلف گردشگری کدام نوع را بپذیرند بر عهده رسانه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و ارگان‌های دولتی است.
امید است برنامه‌هایی ازاین‌دست، موجب استفاده بهینه از فرصت‌های گردشگری شهرستان باشد و در کنار آن موجب تداوم آداب‌ورسوم قدیمی و با رویکرد حفظ محیط‌زیست موجب دمیدن جانی دوباره بر تن زخمی جنگل‌ها و زیست‌بوم منطقه شود.
جشنواره نوروزی سوادکوه، در ورودی شهر پل سفید، مجموعه‌ای در قالب برمگردی، بازسازی روزهایی از زندگی مردم این شهرستان است، روزگاری که در حافظه تاریخی شهرستان سوادکوه قدمتی دیرینه دارند.
دیدگاه تان را بنویسید