ردپای جن و پری در ماهنشان +تصاویر

مادها از طریق مصب و كناره‌های رودخانه قزل‌اوزن وارد فلات ایران شدند و درروستـاهائـی همچــون مادآباد در ۱۵ كیلومتری شهر ماهنشان مستقر شدند و وجود قلعه‌های دفاعی همچون قلعه بهستان در ۱۲ كیلومتری ماهنشان معماری زیبا و هنرمندانه‌ای را به نمایش گذاشته است در دوره افشاریه این شهرستان محل استقرار ایل افشار بوده كه بیشترین موقعیت جغرافیائی این ایل در حاشیه رودخانه قزل‌اوزن بوده است.

ایل افشار یكی از مهم‌ترین تیره‌های غنی بگلو بوده كه در كتاب مراه البلدان ازاین منطقه به عنوان منطقه افشاریه یاد شده است همچنین دهستان قزل گچیلو نیز به عنوان منطقه افشاریه عنوان شده كه از فرهنگ دولت نادرشاه افشاری خبر می ‌هد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان گفت: آثار تاریخی شهرستان ماهنشان و دیگر شهرستانهای این استان برای گردشگران و مسافران نوروزی معرفی شده است .

یحیی رحمتی افزود: روستای قوزلو و قلعه بهستان بیشتر از دیگر آثار تاریخی در جهت جذب گردشگران نوروزی به شهرستان ماهنشان معرفی شده است .

همچنین رییس میراث فرهنگی گردشگری وصنایع دستی ماهنشان با بیان اینکه منطقه حفاظت شده انگوران رادر سفر به زنجان فراموش نكنید، گفت: شهرستان ماهنشان از جاذبه های متنوع گردشگری تاریخی وطبیعی برخوردار است .

رضا میرزایی پور افزود: منطقه حفاظت شده انگوران با مساحت نزدیک به صد و یازده هزار هکتار در جنوب غرب استان زنجان در مرز سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده‌ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و ماهنشان و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. این منطقه در گذشته زیستگاه بیش از هزار قوچ، میش، کل و بز بود.

وی تعداد آثار تاریخی منطقه انگوران را ۹۰ مورد اعلام و اظهار كرد: از این تعداد ۴۳ مورد به ثبت رسیده اند.

میرزایی پور افزود: ۱۸۴ اثر تاریخی گردشگری در شهرستان ماهنشان وجود دارد كه بخشی از این آثار تاریخی مربوط به دوران عصر«مفرغ» با قدمت پنج هزار سال است.

رییس میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان ماهنشان بیان داشت: ۶ اثر ثبتی در فهرست آثار ملی كشور در روستای انگوران واقع است كه مربوط به دوره اسلام و دوره تاریخی برفر،آهن، هخامنشی، سلوكی و اشكانی است.

میرزایی پور، مقبره مولانا همتی انگورانی مربوط به قرن ۱۰ هجری،گنجعلی بیگ قلعه سی در روستای گنج آباد، یاستی قلعه مربوط به عهد ساسانی ،منطقه طبیعی گردشگری توزلو و خور جهان در روستای انگوران را از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهرستان ماهنشان عنوان کرد و ادامه داد: كوه و تخت بلقیس و معادن انگوران مهم ترین نقش را در توریسم صنعتی ایفا می كنند.

وی افزود: قلعه بهستان یکی از ۲۰ قلعه تاریخی شهرستان ماهنشان(استان زنجان) است که قدمت آن قرن پنجم هجری قمری تخمین زده می شود و دربند تاریخی قاطرچی نیز یکی از مناطق حفاظت شده از لحاظ سکونت حیوانات وحشی از قبیل کل، بز وحشی، خرس، گرگ، کفتار، روباه، خرگوش، شغال، سمور، قوچ و میش وحشی، جوجه تیغی، عقاب طلایی، دلیچه و قرقی است.

قلعه بهستان یا کهن دژ در شهرستان ماهنشان در استان زنجان و درکناررود خانه قزل اوزن واقـع است. قدمت این دژ به دوره مــادها بر می‌گردد. این دژ به شماره ۱۴۵۸ به نام قلعه بهستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده ‌است. قلعه‌ای منحصر به فرد که نیازمند توجه ویژه مسئولان است. توجه به ساخت دیوارهای حائل در کنار رود خانه قزل‌اوزن برای حفاظت از قلعه بسیار ضروری است .

فضای کلی قلعه به سه دسته شامل اتاق‌ها، دالان‌هــا و راه‌پلــه‌ها تقسیم گردیده است که گاه دارای سقفـی تیـزه‌دار و دارای محل‌هایی به شکل مثلث یا مدور روی دیوارها برای قرار گرفتن پیه‌سوز بوده‌است. این دژ دارایراه‌پله‌های زیگ‌زاگی در ضلع‌های غربی و شرقی است که روزگاری از پایینی‌ترین قسمت ضلع شمالی آن شروع می‌شده و حالا جز ویرانه‌ای تحمیل شده بر هسته اصلی قلعه به چیزدیگری شبیه نیست و به دلیل فرسایش طبقات زیرین آن، تردد در این مسیر خطرناک وتقریباً ناممکن است.

راه‌پله‌های ضلع شمال غربی قلعه به عنوان یکی از مناطق دست نخورده و سالم دژ بهستان است که بالای این پله‌ها، اتاقی به شکل طاق محراب‌های مسجد دوران اسلامی تزئین شده متعلق به دوره اسلامی وجود دارد و راه‌پله‌های زیادبا عرض یک متر نیز اقتباس از این سبک معماری است. هم اکنون به دلیل تخریب زیاد تنها با عملیات کوهنوردی می‌توان بر بالای قلعه با تخته سنگ‌های عظیم مسطح آن رسید.

قسمت بالای قلعه با گچ اندوده شده و داخل آن حوضی با ابعاد ۷ در ۳ متر و از جنسسنگ و ساروج قرار دارد که با استفاده از لوله‌های آب گلی نیم‌متری به اسم گنگ آبآن تأمین می‌شده‌است.

برخی، پیشینه این دژ رابه زمان ماد نسبت می‌دهند. مادها ازطریق مصب و کناره‌های رودخانه قزل اوزن وارد فلات ایران شدند و در روستاهایی همچون مادآباد در ۱۵ کیلومتری شهر ماهنشان مستقر شدند و وجود قلعه‌های دفاعی همچون قلعه بهستان در ۱۲ کیلومتری ماه‌نشان معماری زیبا و هنرمندانه‌ای رابه نمایش گذاشته‌است. اما بر اساس پژوهش‌های باستان‌شناسی تاکنون، پیشینه این دژبه دوره هخامنشیان به اثبات رسیده. این دژ دردوره پس از اسلام و تا قرن پنجم نیز این دژ پابرجا بوده و کاربرد داشته‌است.

دودکش جن

دودکش جن را در ۲۰ کیلومتری شهـر ماهنشان به طرف زنجان و ۱۰۰ کیلومتـری زنجـان می‌توان پیدا کرد. دودکش جن دقیقا همان‌جایی است که ما‌نشان را شهری افسانه‌ای می‌کند و خیلی‌ها با وجود آن‌که از زنجان گذرکرده‌اند، ولی تا به حال نه آن را دیده و نه درباره‌اش شنیده‌اند.

معلـوم هم نیست پایه‌ی نام‌گذاری آن چیست، شایـد به اعتقادات کهن مـردم این خطـه برگردد؛ امــا در اصـل، «دودکش جن» نوعی سنگ قارچی‌شکل است که براثر فرسایش پدید آمده و به مناره‌ای بلند و نازک می‌ماند که سنگ دیگری روی آن قرار گرفته است .

دریاچه پری

دریاچه‌ی «پری» در دهستان «اوریاد» در بخش مرکزی شهرستان ماه‌نشان و در ۱۵۲ کیلومتری مرکز استان قرار دارد و تنها دریاچه‌ی زنجان به‌شمار می‌آید و میان یک دشت وسیع قرار گرفته است و دقیقا حکم سراب را برای این منطقه دارد.

دسترسی به دریاچه‌ی «پری» از جاده‌ی ماه‌نشان به روستای سهند سفلی و علیا، قاضی کندی، حسن‌آباد و پری امکان‌پذیر است.

دریاچه‌ی «پری» درست مانند «دودکش جن» تا به حال چندان مورد توجه قرار نگرفته، هرچند گفته شده است اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری زنجان طرحی برای ساخت سایتی تفریحی در کنار آن دارد؛ ولی تا آن زمان، حفظ این دریاچه برعهده‌ی مسافران و بازدیدکنندگانش است تا مانند نامش به افسانه تبدیل نشود.

دربند قاطرچی

دربند قاطرچی در ۵ کیلومتری سمت غرب ماهنشان به طرف روستای ینگجه سینار واقع شده و یکی از مناطق حفاظت شده ماهنشان از لحاظ سکونت حیوانات وحشی از قبیل قوچ و میش است. دربند قاطرچی یکی از مناطق خوب و جذاب برای گردش و سیاحت است.

ییلاق قارقالان

ییلاقات علم کندی جزء زیباترین مناطق شهرستان ماهنشان بوده که همه ساله جمع کثیری از علاقه مندان به طبیعت را در دامان خود پذیرا است. منطقه قارقالان که جزء مهمترین و دلنوازترین مناطق این ییلاقمی باشد همانگونه که از نام آن پیداست منطقه‌ای است که برف زمستانی تا بارش اولین برف سال آینده باقی می‌ماند. آب و هوای این ناحیه به مانند منطقه دماوند و فیروزکوه در استان تهران بوده و تنها مشکل موجود راه دسترسی به آن است که نیاز به خودروی مجهز دارد.

آلا داغ لار رنگ آمیزی طبیعی در دل کوه ها

«آلاداغ لار» یا همان کوههای رنگارنگ، رنگین کمان را بر روی زمین به نمایش گذاشته اند تا همگان اوج هنرمندی را در شکوه و عظمت طبیعت ببینند.

کوههای رنگارنگ که هر کدام به تنهایی شگفتی های بی بدیلی هستند نقش بسته در گستره خاک و وجود رنگهایی همچون قرمز، قهوه ای، سبز، نارنجی، زرد و سفید چشم های انسان خیره می کند.

اگر قصد دارید طبیعت را آنگونه که هست ببینید سری به زنجان بزنید تا رنگین کمان را خفته بر خاک ببینید.

در مسیر حرکت از سمت زنجان به طرف شهرستان ماهنشان در دو طرف جاده کوههای رنگین خودنمایی می کنند اگر مسیرتان به این منطقه از ایران بی همتا خورده است، حتماً کوهها و تپه های رنگی یا «آلاداغ لار» را دیده اید.

در نگاه اول رنگین کمانهای خاکی را شاید یک دفترچه نقاشی که چند سطل رنگ روی آن ریخته شده فرض کنید ، اما وقتی با دقت به این کوهها و تپه ها نگاه می کنید به مصداق حدیث نبوی «ان الله جمیل و یحب الجمال» جز زیبایی و قدرت خلقت خداوند نخواهید دید.

کارشناس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان گفت: کوههای رنگی زنجان و ماهنشان، یکی از شفگت انگیز ترین جاذبه های طبیعی استان زنجان در مسیر زنجان به ماهنشان قرار دارد.

غلامرضا نجفلو افزود: نام بومی این تپه های چشم نواز به " آلا داغ لار" معروف است که در بخشهایی از غرب استان زنجان قرار گرفته اند.

وی ادامه داد: کوههای رنگی یکی از مناظر زیبای طبیعی استان زنجان به شمار می آید. این مناظر آنقدر نادر و عجیب‌ هستند که گاهی تصور می‌کنیم در حال دیدن مناظر ی از یک سیاره در یک منظومه شمسی دیگر هستیم و رنگها با چشمهایت بازی می کنند.

نجفلو افزود: وجود رنگهایی همچون قرمز، قهوه ای، سبز، نارنجی، زرد و سفید چشم های انسان خیره می کند و انگار بستری از حریر به رنگ رنگین کمان روی زمین پهن شده است.

کارشناس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان گفت: در نزدیکی این کوهها و تپه ها، روستاها و آبادی های متعددی قرار گرفته اند، دست و دل بازی طبیعت زیبا که اندوخته ها و ثروت چشم نواز و زیبای خود را به ساکنان این مناطق ارزانی داشته و خاکهای رنگی به کار رفته در کاه گل دیوار خانه ها مؤیید این مطلب است .

نجفلو افزود: بسیاری از مردم کشورمان و گردشگران خارجی از وجود چنین جاذبه بی نظیر، طبیعت زیبا اطلاع ندارند.

وی گفت: این کوه ها و تپه های رسی به سبب رنگشان به ویژه رنگ قرمز، قهوه ای، سبز، زرد، سفید و نارنجی در شرایط نور مناسب خصوصا پس از یک بارندگی اندک که خاکها را کمی خیس می کند با آن contrast زیبا، سوژه بی نظیری برای عکاسان - فیلمسازان و طبیعت گردان به شمار می رود.

«آلاداغ لار»می تواند به عنوان یک منطقه و محل مناسب برای توسعه گردشگری طبیعی در استان زنجان خود را مطرح کند و تحقق این امر در کنار وجود سایر جاذبه های گردشگری شهرستان ماهنشان نقش مهمی در توسعه گردشگری شهرستان ماهنشان دارد.

منطقه حفاظت ‌شده انگوران

منطقه حفاظت ‌شده و پناهگاه حیات ‌وحش انگوران درشمال غرب کشور در ناحیه‌ای کوهستانی در رشته کوه‌های زاگرس قرار گرفته است. این منطقه در جنوب غرب استان زنجان در مرز سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده‌ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و مرکزی و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. منطقه حفاظت شده انگوران در مساحتی معادل ۹۰ هزارهکتار و پناهگاه حیات وحش انگوران با مساحت ۳۵ هزار هکتار، دارای انواع پوشش گیاهی، بوته‌ها و درختچه‌ها، فورب‌ها و پهن برگ‌ها و گندمیان و شبه گندمیان است.

بر اساس مطالعات انجام شده ۲۹ گونه بوته و درختچه، ۹۶ نوع علفی‌های پهن برگ و ۴۶گونه گرامینه و شبه گرامینه در محدوده مورد مطالعه وجود دارد . همچنین تعداد ۳۳گونه پستاندار، ۱۰۷ گونه پرنده، ۲۳ گونه خزنده، ۸ گونه آبزی، ۷ گونه دوزیست و ۷۸گونه حشرات هوازی و خاکزی حیات وحش این منطقه را تشکیل می‌دهند .

پستانداران عمده این منطقه عبارت از قوچ و میش، کل و بز، خوک، خرس، سیاه گوش، گرگ، روباه، شغال و خرگوش هستند. همچنین برخی از پرندگان آبزی، بومی منطقه بوده و مهاجرت نمی‌کنند که می‌توان از این میان به آنقوت، تنجه و چنگر اشاره کرد. بعضی از مرغابی‌ها، لک‌لک سیاه، فلامینگو، قو، درنا و پلیکان از پرندگان مهاجری هستند که در بین سایر پرندگان از اهمیت برخوردارند.

از سایر پرندگانی که در این منطقه وجود دارند می‌توان به کبک دری، کبک معمولی، کبک چیل، باقری ‌قره- قمری و فاخته اشاره کرد. مار، مار آبی، آگاما، جکویامارمولک،گونه خاصی از لاک پشت‌ها از جمله خزندگانو دوزیستانی هستند که در این منطقه زیست می کنند.کپور، سس، سیاه کولی، زردپر یا سرخ پر، سیم، اسپله، ماشگ ماهی از انواع ماهیانی می‌باشند که می‌توان در منطقه حفاظت شده انگوران مشاهده کرد.