باغ‌های ایرانی؛ زیبایی بی‌نظیری از تلفیق معماری و طبیعت

فردوس؛ تهران

تهران محله‌ای مرفه‌نشین به نام باغ فردوس دارد. این محله به میدان تجریش فعلی نزدیک است و در خیابان ولی‌عصر قرار دارد. دوران قاجار باغ‌های فراوانی در تهران ساخته شد. یکی از این باغ‌ها باغ فردوس  است که به باغ معیری نیز شناخته می‌شود. باغ فردوس به دستور حسینعلی خان معیرالممالک ساخته شده است به همین دلیل باغ معیری نامیده می‌شده است.عمارتی که داخل باغ بنا شده است دو طبقه دارد. سبک معماری عمارت باغ فردوس قاجاری است.

زمین‎های جنوبی باغ سنگ‌چین شده است. این قسمت باغ استخرهایی با فواره‌های فراوان دارد. استخرها از فاصله دور بزرگ‌تر به چشم می‌آیند. قدمت باغ فردوس نزدیک به صدوپنجاه سال است. سال‌ها بعد از ساخت عمارت اصلی پسر معیرالممالک ساختمانی در قسمت جنوبی باغ احداث کرده است و آن را رشک بهشت نامیده است. رشک بهشت به دست معماران یزدی و اصفهانی ساخته شده است.

پنجاه سال بعد قنات باغ مجدد احیا شد. همان سال سردری برای امارت ساخته شد. این باغ و امارتش طی سالیان چندین بار مرمت و بازسازی شده است. مساحت باغ معیری یا همان باغ فردوس بیست هزار متر مربع برآورد شده است.

باغ فردوس یکی از باغ‌های زیبای تهران به شمار می‌رود که از زمان قاجاریه به یادگار مانده است. عمارت باغ تبدیل به موزه سینما شده است. امکاناتی چون سینما، کافه و فضای سبز نیز دارد. وقتی از موزه سینما دیدن کنید باغ عهد قاجار را بهتر می‌شناسید. موزه سینما در سال ۱۳۸۱ ساخته شده است.

از زمان ایجاد عمارت باغ فردوس تا به امروز ساختمان باغ در اختیار وزارت‌خانه‌های مختلفی  بوده است و از ساختمان استفاده‌های زیادی شده است. از خیابان ولیعصر تهران که وارد محله باغ فردوس شوید چنارهای سرسبز ورودی باغ را خواهید دید. پس از عبور از درختان به مجسمه سهروردی و ابن هیثم می‌رسید. وقتی از مجسمه‌ها عبورکنید عمارت باغ را خواهید دید. عمارتی که تنها یادگار باغ فردوس است.

ساختمان باغ هزار متر است و یک بنای سه و نیم طبقه‌ای دارد. تمامی اتاق‌ها گچ‌بری‌های زیبایی دارد. زمانی که ساختمان به موزه تبدیل شد تغییراتی نیز ایجاد شد.

ارم؛ شیراز

استان فارس یکی از بزرگترین استان‌های ایران است. شیراز مرکز این استان است. یکی از باغ‌های ایرانی در شهر شیراز ساخته شده است. این باغ شیرازی باغ ارم نام دارد. باغ چند بنای تاریخی نیز دارد. طبق مدارک موجود باغ ارم در زمان سلجوقیان ساخته شده است.

کریم خان زند در حفظ و نگهداری این باغ و بناهای تاریخی آن بسیار کوشیده است. باغ تنوع گیاهی زیادی دارد. از نقاط مختلف جهان  در این باغ گیاهان کاشته شده است. باغ یک نمایشگاه گیاه‌شناسی دارد. سال ۱۳۹۰ این باغ در یونسکو ثبت جهانی شده است.

هسته مرکزی باغ ارم یک ساختمان است. ساختمان به سبک معماری زندیه طراحی و ساخته شده است. عمارت باغ در زمان قاجاریه بنا نهاده شده است. نقاشی، کاشی‌کاری، گچ‌بری و در مجموع معماری ساختمانی از شاهکارهای دوره حکومت قاجار به شمار می‌رود.

ساختمان سه طبقه دارد. اتاق‌های زیرزمین محل استراحت برای فصل تابستان هستند. طبقات بالایی ساختمان باغ ارم از معماری تخت جمشید الهام گرفته شده است.  میانه بنا  دو نیم دایره و یک تابلو دارد. تصاویر روی تابلو شاهنامه فردوسی را به نمایش گذاشته است. قسمتی از تصاویر به شاهان قاجار هم اختصاص دارد.

باغ ارم سه هکتار مساحت دارد. درخت سرو و مرکبات سراسر باغ را پوشانده است. یکی از جذابیت‌های این باغ سرو بلند قامت باغ است. سرو بلند را سروناز می‌خوانند. کتیبه‌های سنگی باغ ارم در نمای شرقی ساختمان هستند. تمامی کتیبه‌های سنگی بخ خط نستعلیق نوشته شده‌اند. تالار آینه و ایوان از دیگر جاذبه‌های دیدنی این باغ  شیراز است. سردابه طبقه زیرین محل مناسبی برای فصل تابستان است.

فین؛ کاشان

محله فین در شهر کاشان است. مله باغی به اسم فین کاشان دارد. این باغ یکی از باغ‌های تاریخی ایران است. دوره حکومت صفویان ساختمان این باغ ساخته شده است.  باغ فین یک حیاط مرکزی دارد. دیوار و برج‌های استوانه‌ای حیاط را پوشانده است. حمام فین در این باغ قرار دارد. باغ فین درختان سرو کهنسالی دارد که زیبایی باغ را صد چندان کرده است.

وجود آب و درخت کنار ساختمان باغ فین زندگی و هویت به این اثر فرهنگی و تاریخی داده است. باغ فین نمونه یکی از باغ‌های زنده و ماجرای ایران است. آب جاری شده در جوی‌های باغ از چشمه سلیمه تامین ‌می‌شود. آب ابتدا در استخر پشت باغ جمع می‌شود. طراحی اولیه باغ  تقارن حرف اول را می‎‌زند.

دوکمال؛ تبریز

محله بیلان‌کوه در شرق تبریز باغی به اسم دو کمال دارد. کمال خجندی و کمال بهزاد در این باغ دفن شده‌اند. این باغ غیر از دو کمال آرامگاه جمعی از هنرمندان تبریزی شده است.خیابان هفت تیر، نزدیک‌ترین خیابان به محله بیلان‌کوه است. این محله میان چهارراه آبرسان و عباسی واقع شده است. مقبره و باغ دوکمال فاصله کمی با چهارراه عباسی دارد.

کمال‌‌الدین خجندی به دلیل علاقه به تبریز در این شهر سکنی گزید. باغچه‌ای از دربار سلطان حسین به وی هدیه می‌شود که بعدها خجندی در آن باغ به خاک سپرده می‌شود.  سال ۱۳۳۸ به همت اهالی باغ مجدد احیا می‌شود. مرمت بنا را انجمن آثار ملی انجام داده است.

دولت آباد؛ یزد

باغ دولت آباد چهارمنار از قدیمی‌ترین باغ‌های ایران است. باغ دولت آباد ثبت ملی و جهانی شده است. اواخر دوره افشاریه این باغ احداث شد. ابتدا قناتی برای آبیاری باغ ساخته شد. آب از مهریز به یزد محل فعلی باغ برده می‌شد. علی رضائیان سازنده باغ دارالحکومه خود را بعد از رسیدن آب بنا کرد.

فضای کلی باغ دارای ساختمان، حوض و آبنما است. درختان انار، انگور و گل‌ محیط باغ را زینت بخشیده است. باغ از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده است. ساختمان هشتی از مهم‌‍ترین قسمت‌های مجموعه است. تلفیق باد و آب داخل ساختمان جریان دارد.

برج دیده‌بانی اطراف باغ توسط یک دیوار بلند از جنس خشت باغ را احاطه کرده است. خیابان رجایی در محله چهارمنار قرارگرفته است. باغ از سمت بلوار دولت آباد هم در ورودی دارد. شهر یزد به واسطه بافت تاریخی خاصی که دارد در بین گردشگران داخلی و خارجی به خوبی شناخته شده است و همین موضوع باعث شد که این شهر جز معدود شهرهای ثبت جهانی شده باشد. زیبایی و معماری خاص هتل‌های یزد باعث محبوبیت زیاد آن‌ها شده است؛ هرچند در بین هتل های داخلی ‌ایران، هتل‌های زیادی در شهرهای مختلف وجود دارد که اقامت در آن‌ها خاطره سفر شما را ماندگارتر می‌کند.

شازاده ماهان؛ کرمان

باغ شازده ماهان از باغ‌های تاریخی ایران است. باغ در نزدیکی شهر کرمان بنا شده است. دامنه کوه‌های تیگران میزبان این باغ شده است. باغ به دوره قاجاریه مرتبط است. مساحت باغ بالای پنج هکتار است.

عمارت باغ بسیار زیباست. زیبایی باغ آن را از سایر باغ‌های ایرانی متمایز کرده است. باغ فواره‌هایی دارد که در تمام طول باغ هستند. این باغ درختان میوه دارد. فصل مناسب برای بازدید از باغ بهار و تابستان است.

باغ در زمینی مستطیل شکل ساخته شده است. سردر و ورودی زیبایی دارد. کوشک یا همان سکونتگاه در انتهای باغ قرار گرفته است. باغ ماهان علاوه بر سردر؛ شاه‌نشین و حمام دارد. شاه‌نشین چند سالی است که به رستوران تبدیل شده است.

اکبریه؛ بیرجند

شهر بیرجند بنای تاریخی به اسم باغ اکبریه را در خود جای داده است. دوره قاجاریه عمارت و باغ اکبریه ساخته شده است. عمارت باغ دو طبقه است. باغ اکبریه در روستای اکبریه استان خراسان جنوبی واقع شده است.

باغ چند عمارت دارد. قدیمی‌ترین عمارت در شرق باغ قرار گرفته است. عمارت اکبریه شرقی دو دالان و راهرو را در خود دارد. این دالان‌ها ارتباط میان باغ اصلی، باغ جنوبی و اصطبل هستند.

معماری ساختمان ایرانی الهام گرفته از معماری روسی است. تلفیق سبک اسلامی و نوین در این بنا به چشم می‌خورد. قسمتی از ساختمان باغ کتابخانه شده است. موزه مردم‌‍شناسی و باستان‌شناسی قسمت دیگر بنا را تشکیل داده است.

ایران سراسر آثار تاریخی و باستانی است. دیدن هر کدام از این آثار یادآور دوره ای تاریخ کشور پهناور ما است. باغ، موزه، بوستان و... را با سفر به هر شهر به راحتی می‌توانید پیدا کنید.

اگر بازدید از این باغ‌ها به شما لذت خاصی می‌دهد و اهل قدم زدن و وقت‌گذراندن در فضاهای قدیمی با معماری ایرانی هستید، به شما پیشنهاد می‌کنیم برای اقامت در سفرهای خود اجاره اقامتگاه بوم گردی را در ذهن داشته باشید. اقامتگاه‌های بوم‌گردی با تلفیق عناصر و مصالح هر منطقه، زیبایی خاصی را خلق‌ می‌کنند و به مهمانان خود هدیه می‌دهند.