افغانستانی‌ها رتبه اول سرمایه‌گذاری در ایران!

 در هفته‌های اخیر، بحث ورود اتباع افغانستانی به داخل ایران و پخش کلیپ‌هایی در این باره در فضای مجازی موجب شد تا برخی رسانه‌ها به این مسئله واکنش نشان دهند و اعلام کنند ورود این حجم از مهاجران افغانستانی روی اقتصاد ایران و حتی معیشت مردم تأثیر گذار خواهد بود. رسانه‌های معاند نیز از خطرات ورود اتباع افغانستان سخن گفته و از انفعال دولت ایران انتقاد کردند.

بحث ورود قانونی یا غیرقانونی اتباع افغانستانی به ایران موضوعی است که باید وزارت کشور آن را بررسی کند اما نکته اینجاست که حضور اتباع افغانستانی در ایران فرصت‌هایی را نیز برای اقتصاد ایران فراهم کرده است.

یکی از مهمترین فرصت‌هایی که افغانستانی‌ها برای اقتصاد ایران فراهم کرده‌اند و رسانه‌ها به آن نپرداخته‌اند فرصت سرمایه گذاری آنان در ایران است.

علی فکری، رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران هفته گذشته در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها درباره آخرین آمار سرمایه گذاری خارجی‌ها در ایران گفت: «خوشبختانه نسبت به سال گذشته صدور مجوزهای جذب سرمایه گذاری افزایش داشته است ولی نسبت به جذب سرمایه گذاری در منطقه به ویژه حاشیه خلیج فارس و ترکیه عقب هستیم، هدف گذاری سرمایه گذاری خارجی ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار است اما میزانی که مجوز برای آن تا به امروز صادر شده است مبلغ ۳ تا ۴ میلیارد دلار بوده است.»

به گفته فکری، در ۶ ماه اول سال ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی انجام شده است و بیشترین کسانی که سرمایه گذاری خارجی در ایران از لحاظ تعداد داشته‌اند اتباع افغانستانی هستند.

نکته مثبت سرمایه گذاری افغانستانی‌ها چیست؟

همانطور که گفته شد اتباع افغانستانی از لحاظ تعداد بالاترین سرمایه گذاری را در ایران داشته‌اند و این سرمایه گذاری مبالغی بین ۳۰۰ هزار دلار تا ۵ میلیون دلار است، اگر مبنای دلار را ۵۰ هزار تومان محاسبه کنیم سرمایه گذاری افغانستانی‌ها در ایران بین ۹ میلیارد تومان تا ۲۵۰ میلیارد تومان بوده به طوری که با این میزان پول می‌توان کارگاه‌ها و صنایع کوچک را با بازدهی بالا و هزینه کم راه اندازی کرد.

ارزآوری به صورت غیر قابل رصد از دستاوردهای سرمایه گذاری افغانستانی‌ها داخل ایران است و چون مبالغ کوچک با تعداد بالا هستند می‌تواند مؤثر واقع شده و به کمک منابع ارزی ایران بیاید.

همانطور که گفته شد در ۶ ماه گذشته حجم کل سرمایه گذاری خارجی در ایران ۲ میلیارد دلار بوده که با سیاست‌های تشویقی می‌توان آن را به بیش از ۵ میلیارد دلار برساند. ایران به دلیل شرایط اقتصادی بهتر نسبت به افغانستان برای مهاجران و تاجران افغانستانی جذابیت داشته و می‌توان با افزایش جذابیت‌های رقابتی و فراهم کردن بازار فروش محصولات برای شرکت‌های افغانستانی موجود در ایران حجم این سرمایه گذاری را به شدت بالا برد و این توان وجود دارد که مهاجران و فعالان اقتصادی افغانستان بتوانند بیش از ۳ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری کنند.

نکته مثبت سرمایه گذاری افغانستانی‌ها فاصله کوتاه از مجوز تا اجرا است، اصطلاحی در علم اقتصاد مبنی بر اینکه پول ترسو است وجود دارد و عمدتاً سرمایه گذاران اروپایی و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه طبق تأثیر رسانه‌ها از سرمایه گذاری در ایران هراس دارند که باید با شفاف سازی رسانه‌ای و علمی در اینباره این هراس برطرف شود. به همین علت فاصله مجوز تا اجرا برای سرمایه گذاران عرب حاشیه خلیج فارس و سرمایه گذاران ترک و سرمایه گذاران اروپایی وجود دارد. اما این فاصله درباره سرمایه گذاران افغانستانی وجود ندارد زیرا به علت حجم بالای مهاجران افغانستانی در ایران، این مهاجران به دقت و جزئیات بازار ایران را شناخته و می‌توانند آن را تجزیه و تحلیل کنند.

نکته مهم دیگر که مهاجران افغانستانی را برای سرمایه گذاری در ایران ترغیب می‌کند زبان فارسی بوده که بین دو کشور مشترک است و این مهم می‌تواند دسترسی بدون واسطه سرمایه گذاران افغانستانی را به دنبال داشته باشد.

جنس سرمایه گذاری چین و روسیه با افغانستان متفاوت است

بعد از افغانستان، کشور چین با پروژه‌های بزرگ به میزان ۶۰ تا ۷۰ میلیون دلار سرمایه گذاری کرده است و بعد از چین نیز کشور عراق در سرمایه گذاری خارجی در ایران ورود کرده است، اما سال گذشته روسیه با سرمایه گذاری به میزان ۲.۷ میلیارد دلار در رتبه اول سرمایه گذاری در ایران قرار گرفت و سرمایه گذاران این کشور در طرح‌های نفتی در استان ایلام سرمایه گذاری کرده‌اند.

سرمایه گذاری چینی‌ها نیز در مراکز لجستیک، برای ترانزیت و محصولات معدنی است، همانگونه که گفته شد سرمایه گذاران کشور چین به سرمایه گذاری با مبالغ بالا و سودهای بالاتر می‌اندیشند و معمولاً سرمایه گذاری آنان مبالغی تا ۷۰ میلیون دلار است، البته این حجم از سرمایه گذاری برای شرکتهای ایرانی خصوصی سنگین بوده و اگر تعداد سرمایه گذاران چینی نیز افزایش یابد می‌تواند دستاوردهای خوبی برای کشور داشته باشد و از طرفی دیگر به نوسازی دستگاه‌های صنعتی ایران در معادن و ترانزیت کمک شایانی کند.

طبق گفته معاون سرمایه گذاری وزیر اقتصاد، «چینی‌ها از ابتدای دولت سیزدهم تا کنون در ۲۵ طرح سرمایه‌گذاری کرده‌اند که ۲۱ طرح صنعت، دو طرح معدن، یک طرح خدماتی و یک طرح کشاورزی بوده است.»

طبق بررسی‌ها ارزهای وارد شده یا به صورت نقدی یا به صورت انتقال صرافی صورت می‌گیرد و می‌تواند منابع ارزی را بدون موانعی مانند FATF داخل کشور کند، علاوه بر ارز وارد شده در کشور، دانش و فناوری روز دنیا و دستگاه‌های مورد نیاز نیز به کشور وارد می‌شود، البته ترجیح سرمایه گذاران خارجی این است که با دستگاه‌ها و تکنولوژی موجود در ایران فعالیت کنند و اگر آن تکنولوژی وجود نداشته باشد، دستگاه مورد نیاز را وارد کشور می‌کنند. به این ترتیب به دلیل سهولت واردات دستگاه‌ها از کشورهایی مانند افغانستان سرمایه گذاری افغانستانی هم می‌تواند ارزش افزوده برای کشور ایران داشته باشد.