فوتبال؛ راهی از بازی به زندگی

در بعد سوم فوتبال؛ آموزه های اخلاقی، مدنی و اجتماعی فوتبال باچشم انداز آموزگاری آن، در پنج بخش مجزا؛ معنایابی و بازتولید شده است تا فراتر از بازی و بازار ، بعد پنهان این پدیده نمایان گردد. دربهره اول جهان معنای فلسفی و انسانی این بازی با نگاه بزرگان علمی و فوتبالی به تصویر کشیده شده و مهم ترین کارکردهای انسانی و اجتماعی امروزی آن در خدمت به آرامش،صلح و زندگی تبیین شده است. علاوه بر این، ظرفیت ها و توانایی های نهفته،ناپیدا و نامرئی فوتبال با نمونه های واقعی و میدانی شناسانده شده وایماژهای جدیدی از آن را در این بخش پیش روی خوانندگان نهاده است. این بهره از کتاب با کلان نگری فیلسوفانه به فوتبال ؛ اثر بخشی آن بر حیات اجتماعی انسان امروزی را در قالب رازها،معجزه ها ،رنگین کمانی و آینگی معناسازی می کند.

بخش دوم کتاب با رویکردی جامعه شناختی سرمایه های اساسی فوتبال که به نوعی سمبلی از سرمایه های نمادین واجتماعی هر ملت یا مردمی است را معرفی می کند. نیازها ،خواست ها،آرزوها، آرمان ها، امیدها و افق های جمعی به اراده،تلاش،عدالت،حمایت،اعتماد،قانونمندی،عقلانیت وشور و شوق فراگیر در جامعه پیوند می خورد که الگوها و سبک های اجرایی آن در فوتبال موجب جامعه پذیری وفرهنگ سازی در سایر عرصه ها و ابعاد زندگی می گردد.این سرمایه ها درتماشا، داوری،مربی گری، مقررات ورزشی، برنامه ها وتورنمنت ها نمایان است. سرمایه ها و فضیلت های انسانی چون صبوری، جوانمردی، عدالت،برابری، اعتماد ،تلاش بی پایان و وفای به عهد در هر بازی فوتبالی امری مهم و حیاتی است که می توان آن را به سایر تعاملات و روابط اجتماعی سرایت داد.همه این سرمایه های نمادین و اصالت های ماندگار با زبان فوتبالی و قالب های آن توصیف و تشریح شده است که چه بسا جاذبه آن در دل جذابیت بازی وارگی زندگی نهفته باشد.

سومین قسمتی که در محتوا ی این اثرسازماندهی شده مربوط به درس ها و آموزه هایی است که می توان از جزء به جزء این بازی اعم از توپ،تور،دفاع،پلی میکر تا دروازه بان،گل،پاس وتکل برگرفت وراز های اجتماعی آن را فاش ساخت.در واقع فوتبالی ترین بخش این نوشته دربهره سوم خود را نشان می دهد. هر چند که مسائل فوتبالی را وصف می کند امااز آنها هنر زندگی را نتیجه می گیرد وبدین ترتیب اجتماعی ترین تفسیر از فنون بازی فوتبال را ارائه می دهد.به سخن دیگر از پنجره فوتبالی یا دروازه فوتبالی وارد زندگی مدنی و اخلاقی انسان ها می شود وگویی این پدیده از سایرین برای فهم وآموزش ضروری ترین پندارها و رفتارها رساتر وگویاتر است.در این نگاه فوتبال کم هزینه ترین وموثرترین فضای تمرین و یادگیری روح اجتماعی شدن و انسانی شدن روابط بین مردم را فراهم می کند.

درگام چهارم ،تجربه زیسته و حکایت واقعی از شیدایی و دلدادگی نویسنده با قالبی ناستولوژیک روایت شده که خاطرات آن چه بسا خاطرات مشترک انسان های بی شماری در ایران و جهان است.در ضمن این بخش از کتاب به عنوان گواه وسند گفته ها وادعاهای فصول قبلی، بخش مهمی از انسانی شدن روابط وجامعه پذیری ناخودآگاه با بهانه فوتبالی به تصویر کشیده شده است.تعاملات انسانی که از طریق بازی فوتبال بامادر،همسایه،معلم،هم محله ای ها و سپس هم شهری ها در زمان ها و مکان های متفاوتی اتفاق می افتدو همانند خانواده،مدرسه و دانشگاه به انسان درتمدن ومدنیت یاری می رساند.فرآیندی که فوتبال کمک می کند دیگران در جهان معنا،ایماژ وتجربه انسانی ما به سرمایه های قابل احترام و صاحب حق تبدیل شوند وهم گامی و هم بختی را جایگزین هم آوردی خشونت بار و غیر مسالمت آمیز با آنها می کند.

در آخرین بخش کتاب یافته های نهایی وامیدواری ها با گفتمان فوتبالی طرح گردیده است.درس های بزرگ و فراموش نشدنی آن بازخوانی و بازگویی شده وهم زمان؛ امیدها و انتظارات از این همه فوتبالی شدن زندگی نیز برشمرده شده است.یافته هایی که به روح همکاری،همفکری وهمگامی در حفظ هویت اخلاقی و انسانی زندگی، توزیع عادلانه و منصفانه فرصت ها و امکانات،مبارزه با فقر،احترام به محیط زیست و فضای زندگی،مقابله با زمینه های بروز جنگ و خشونت وخلاصه هرچه انسانی شدن حیات جمعی بشر کمک می کند.در بهره پنجم برخی از ستاره های فوتبالی که این امیدها را زنده نگهداشته اند؛معرفی شده اند نه برای خودشان بلکه برای پاسداشت گوهرهای انسانی و اصالت های معنوی که بدون آن زندگی آدمیان بسیارخالی از معنا و بودن می گردید .کانون یافته ها آن قانون نهفته و مرموز هستی در میان بشر است که انسانیت نامیده می شود.