دو اثر کمال‌الملک که به دلیل نابینایی ناتمام ماند +تصاویر

خبرگزاری فارس: محمد غفاری (میرزامحمدخان غفاری) ملقب به کمال الملک، از بزرگترین و نام آورترین نقاشان ایران، فرزند میرزا رضاخان غفاری بود که در سال ۱۲۲۶ شمسی در شهر کاشان متولد شد.

محمد غفاری پس از پایان دوران مقدماتی تحصیلی در شهر کاشان جهت ادامه تحصیل (عمدتاً در رشته نقاشی) در دارالفنون به تهران رفت، در آن زمان او فقط ۱۳ سال سن داشت.

معلم نقاشی وی در دارالفنون مزین الدوله بود که لقب «نقاش باشی» را داشت. محمد غفاری به سرعت در عرصه نقاشی پیشرفت کرد تا جایی که ناصرالدین شاه که تحت تأثیر هنر نقاشی وی قرار گرفته بود او را به عنوان پیشخدمت مخصوص و نقاش باشی به دربار برد.

این اتفاق فرصت و امکان مناسب و مطلوبی برای این هنرمند جوان به وجود آورد تا ده‌ها تابلو نقاشی نفیس و زیبا از خود به یادگار گذارد.

محمد غفاری از سوی ناصرالدین شاه به لقب مهم «کمال الملک» مفتخر شد و در همین زمان بود که تابلوی مشهور و معروف تالار آئینه را که حدوداً پنج تا هفت سال طول کشید، به اتمام رسانید.

کمال الملک پس از سفر به اروپا و عتبات به ایران بازگشت و گام‌هایی برای تأسیس مدرسه صنایع مستظرفه برداشت و این روند را تا هنگام کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ ادامه داد.

از رخداد‌های واپسین سال‌های عمر او نابینایی یکی از چشم هایش در اثر یک حادثه در سال ۱۳۰۰ بود که منجر شد دو تابلوی نقاشی او ناتمام بماند. در نقاشی اول با عنوان «پیرمرد در حال مطالعه» به طول ۵۳ و عرض ۴۲ سانتی‌متر، نحوه اجرای اثر قبل از رنگ گذاری قابل مشاهده است.

طرح شخصیت پردازی نسبتاً کامل است و رنگ گذاری از قسمت بالا و سر آغاز شده است، اما کمال الملک به دلیل ناراحتی و بیماری چشم قادر به تمام کردن اثر نبوده است.

در نقاشی دوم هم با عنوان «نمایی از کوه‌های شمیران» به طول ۸۳ و عرض ۶۳ سانتی‌متر، می توان نحوه اجرای اثر را مشاهده کرد.

نقاش در طبیعت‌پردازی خود ابتدا طرحی مدادی از کار به همراه سایه‌های ملایم اجرا و سپس رنگ گذاری از مرکز بوم را آغاز کرده است.

منظره کوه‌ها و درختان تمام شده به نظر می‌رسد، اما مشخص نیست به چه علت کار نیمه رها شده، به خصوص آنکه تاریخ و نوشته‌ای نیز بر روی آن نیامده است، به همین جهت برخی معتقدند که این اثر را هم به دلیل ناراحتی و بیماری چشم کمال‌الملک ناتمام مانده است.

نمای جلوی اثر فضایی بزرگ و نا تمام را به تصویر کشیده با دیوار‌های بلند و خالی از هرچیزی. وجود فضایی اینچنین خالی در جلوی تصویر به لحاظ ترکیب بندی چندان مقبول نیست و شاید هم اضافه و یا کم شدن عناصری در اثر هنوز قطعی نبوده، در طرح مدادی در جلوی تصویر دو فضا به چشم می‌خورد که نقاش آن را خالی از هاشور گذاشته، انگار آنجا چیزی بوده که در زمان دیگری مشخص و یا ترسیم می‌شده است.

این دو اثر در سالن کمال‌الملک کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش گذاشته شده است.