فضلى‌نژاد: عصر اندیشه را ترور کردند

خبرگزاری فارس: پیام فضلى نژاد، نویسنده و پژوهشگر در گفتگویى که امروز از وى در تلویزیون اینترنتى آرمان منتشر شده است، گفت: مطهرى به ما آموخت که نه میتوان صرفاً در دهان منتقدان سرب داغ ریخت و با داغ و درفش با آنها برخورد کرد، و نه میتوان تقدیر معرفتى جامعه را به حال خود رها کرد و نسبت به سرنوشت ایدئولوژیک آن بى تفاوت بود، بلکه باید به سوى مباحثات انتقادى رفت تا بصیرت عمومى ایجاد شود.

سردبیر پیشین مجله عصر اندیشه اظهار داشت: بخشى از دعواهاى ایدئولوژیک از دهه ١٣٦٠ دعوا بر سَرِ قدرت بوده است و در مواردى همین منافع، چرخش هاى معرفتى در درون هسته قدرت را موجب شده است. براى نمونه، از منظر تاریخ اندیشه ها، واژه اصولگرایى را آقاى خاتمى در مرداد ١٣٦٠ در سرمقاله شکوفه هاى امید در روزنامه کیهان طرح و تبیین کرد، اما بعدها مشى خود را تغییر داد و امروزه هم کمتر کسى آقاى خاتمى را به عنوان واضع اصولگرایى میشناسد.

وى با بیان اینکه دوران جناح بندى هاى سیاسى گذشته و باید از خط قرمزهاى مصنوعى رد شویم، افزود: آقاى خاتمى در سرمقاله هاى سال ٦٠ خود در کیهان نوشت که اصولگرایى و تکیه بر اسلام فقاهتى شرط زمامدارى است، چرا که حکومت باید در دست فضیلت باشد. آقاى خاتمى در سرمقاله 'چه کسى آمریکایى است' احزابى چون نهضت آزادى را داراى منش و بینش آمریکایى دانست که چون پایگاه اجتماعى ندارند، براى کسب قدرت به دامن بیگانگان مى آویزند.

فضلى نژاد ادامه داد: ما از دکتر سروش آموختیم که روشنفکران، قدرتمندان بى مسند هستند و در دیوان سالارى و حاکمیت به دنبال مقام و جایگاهى نمیگردند، اما در عرصه عینى، خلاف این را تجربه کردیم. بخشى از روشنفکران امروز ما مستخدمین دولت هستند که داراى منافع در ساختار قدرت هستند. آقایان حجاریان، عبدى، تاج زاده، امین زاده و... از کجا آمده اند؟ بخشى از همین روشنفکران مناصب امنیتى داشته اند.

وى اذعان کرد: کدام یک از مقامات دولتى ما، در همین دولتى که امروزه شعار دموکراسى هم میدهد، حاضرند مانند رهبرى جلوى متفکران در کرسى هاى آزاداندیشى بنشینند تا مثلا درباره فلسفه آزادى دیدگاههاى متفاوت را بشنوند؟ منشور حقوق شهروندى را منتشر کردند، اما دو جلسه کرسى آزاداندیشى با حضور متخصصان براى آن برگزار نکرده اند.

فضلى نژاد با بیان گوشه هایى از خاطرات روزنامه نگاری در عصر اصلاحات گفت: هنگامى که ما پس از دوم خرداد ٧٦ کار خود را شروع کردیم، این مطرح نبود که این جناح انقلابى است و دیگرى ضدانقلاب. آن زمان، من از خانه روزنامه نگاران جوان شروع کردم. ما طیف طرفدار خاتمى در خانه بودیم. هنر آقاى زائرى این بود که گرایشهاى گوناگون را در آن سن و سال دور هم جمع کردند که کار بزرگى بود. در آن دوره تا ابتداى دهه ١٣٨٠، فضا همدلانه تر بود و هنوز به ابتذال سیاسى موجود نرسیده بودیم. دورانى بود که حتى آقاى شریعتمدارى از آقاى خاتمى در برابر بعضى اتهامات دفاع میکرد. افراطى هاى جبهه مشارکت، قواعد بازى روزنامه نگارى را در عصر اصلاحات به هم زدند و بدنه مطبوعات کشور که از راس هرم تاثیر میگرفت، وارد یک فضاى هیجان زده شد و در آن زمان ما نیز تابعى از آن کل سیاسى بودیم؛ هرچند که فعالیتهاى ما اصالتا سیاسى نبود.

سردبیر پیشین مجله عصر اندیشه اظهار داشت: حرکت هاى فرهنگى مانند برنامه ثریا که به سراغ تجربه فضاهاى جدید در رسانه ها میروند، در نطفه خفه میشوند. عصر اندیشه نیز که با جدیت روش مطهرى را تعقیب کرد، مانند خود مطهرى مظلوم بود و ترور شد. از یک سو مجله توسط رقباى فکرى شناخته شده خود ترور شخصیت شد و انواع اتهامات را به آن زدند که نمونه آن شکایت محمدعلی طاهرى بود که تبرئه شدیم. اما همه ماجرا این مسائل نبود. تلخ ترین اتفاق این است که همیشه خنجر را از جایى میخورید که فکر آن را نمیکنید و انتظارش را ندارید. روزى ناگفته هاى این روزها را مستنداً خواهم گفت.

وى گفت: هزینه فعالیت هاى کلیشه شکن سنگین است و من علیرغم اینکه در ٢٠ سال گذشته چنین مخاطراتى را تجربه کرده بودم، ترجیح دادم با قبول پیشنهاد سردبیرى عصر اندیشه به این عرصه وارد شوم و هزینه هاى آن را بپذیرم. در دین ما، مباحثات انتقادى سیره ائمه است. ائمه ما بیش از آنکه وقت خود را با مریدان بگذرانند، با مخالفان گذراندند. شهید مطهرى به ما آموخت که نباید در دهان منتقدان سرب داغ ریخت و هر نقدى را تعرض پنداشت، بلکه باید با مخالفان ایدئولوژیک گفتگوهاى انتقادى ترتیب داد.

بخش اول گفتگوى دو ساعته پیام فضلى نژاد با آرمانگرام را از اینجا ببینید.