دنیای رنگارنگ سنگ‌های قیمتی
سنگ های زینتی و قیمتی از چیزی که فکر می کنیم، به ما نزدیک ترند و لحظه های زندگی مان از سالیان دور تا همین امروز، با رنگ و طرح و خواص شان گره خورده است
روزنامه خراسان: سنگ های زینتی و قیمتی از چیزی که فکر می کنیم، به ما نزدیک ترند و لحظه های زندگی مان از سالیان دور تا همین امروز، با رنگ و طرح و خواص شان گره خورده است: یک آویز کوچک یاقوت که از گردنِ مادر آویزان است، یک انگشتر عقیق که بر انگشت های پدر می درخشد، یک تسبیح دانه ریز شاه‌مقصود که متبرک به ذکرهای پدربزرگ است، یک نگین تراش‌خورده شفاف که نماد پیوند و تعهد است یا یک جفت اشکِ کوچک فیروزه که به عنوان دکمه سردست استفاده می شود؛ سنگ های رنگارنگ و درخشانی که این روزها در همه جای جهان، هم به کسب و کار هنرمندانِ جواهرساز رنگ و رونق می بخشد، هم زینت‌بخش ظاهر علاقه مندان است. موضوعی که ردپایش هم در تاریخ دیده می شود، هم در مذهب. هم در طب، هم در گالری های پرزرق و برق داخلی و خارجی. هم در بین زنان محبوب است، هم در میان مردان، هم بینِ کهنسالان پرطرفدار است، هم از بین جوانان دوستداران جدی دارد. این روزها که شهر مشهد از سوی شورای جهانی صنایع دستی به عنوان شهر جهانیِ سنگ های قیمتی ثبت و مطرح شده، سرکی کشیده ایم به دنیای رنگارنگ، شگفت انگیز، گسترده و اسرارآمیـز سنگ های قیمتی و زینتی.
سابقه محبوبیت سنگ‌های قیمتی به اندازه تاریخ پیدایش بشر و دارای قدمتی 7 هزار ساله است. در زمان‌های دور و پیش از آنکه آدم ها، وسیله و مهارتی برای تراش و حک سنگ های سخت داشته باشند، سنگ های قیمتی به خاطر بافت و رنگِ متفاوت و زیبایشان، بیشتر به عنوان ابزاری برای طلسم و سِحر و جادو و منبعی برای بهره مندی از نیروهای ماورایی، مورد توجه قرار می گرفت و استفاده می شد. پیشینیان باور داشتند دارندگانِ خوش اقبال برخی سنگ های قیمتی، از گزند شیاطین و بلایا و امراض و حوادث غیرمترقبه در امان هستند و تاثیر شگفت انگیز سنگ ها، آن ها را از سلامتی و دارایی و خوشبختی برخوردار می کند. قدیمی ها معتقد بودند عقیق، انسان را در برابر رعد و برق محافظت می کند، یشمِ سبز موجب بارش باران است و لاجورد، صاحبش را از گزند نیش مار و افعی در امان نگه می دارد. در کنار این ها، اعتقاد عمیقی هم در مورد خاصیت شفابخشیِ سنگ های قیمتی وجود داشت؛ تا جایی که وجود و همراهی تکه ای سنگ زینتی در اتاق یا نزدیکیِ بیمار برای القای تسکین درد و باورِ بهبود، کفایت می کرد. در ایران باستان هم همواره مواد زیبا و کمیابی مثل صدف، استخوان، عاج، مروارید، مرجان، مینا و از همه مهم تر: سنگ های قیمتی در رنگ های متنوع، الهام بخش هنرمندان برای طراحی و تزئین وسایل و زیورآلات بوده است. از آن جا که ایرانیان به واسطه فرهنگ و تمدنِ عمیق و غنی، اهمیت زیادی به زیبایی و آراستگی می‌دادند، از جواهرات و سنگ های زینتی برای زیورآلات، تزئین لباس، آرایش مو و ساخت ظروف استفاده می‌کردند و از این نظر، هر دوره تاریخی، دارای سبک و نقش و نگار ویژه همان دوره است. نگاه دین اسلام به سنگ های قیمتی
در کتاب معتبر و مشهور حلیة المتقین (زینت پرهیزگاران) که در حقیقت رساله ای در حوزه سبک زندگی و منبعی مطمئن درباره باید و نبایدهای اخلاق و آداب و سنن اسلامی به قلم علامه مجلسی است، در بیان فضیلتِ استفاده از برخی سنگ های زینتی آمده است: «منقول است: امیر المؤمنین، علی(ع) چهار انگشتر به دست می کردند؛ انگشتر یاقوت برای شرافت و زینتش. فیروزه برای نصرت و یاری اش. حدید برای قوتش و عقیق برای حرز و دفع دشمنان و بلایا». همچنین به شکل خاص، در بیان ویژگی های سنگ عقیق نوشته شده: «پیامبر اسلام به حضرت علی(ع) فرمودند: عقیق کوهی است در یمن که برای خدا اقرار کرده است به یگانگی و برای من به پیغمبری و برای تو و اولاد تو به امامت و برای شیعیان تو به بهشت و برای دشمنان تو به جهنّم. و به یارانشان فرمودند: چرا غافلید از عقیق سرخ و عقیق زرد و عقیق سفید؟ که این ها سه کوهند در بهشت. اما کوه عقیق سرخ، مشرف است بر خانه رسول خدا و کوه عقیق زرد، مشرف است بر خانه فاطمه زهرا(س) و کوه عقیق سفید، مشرف است بر خانه امیر المؤمنین(ع).» در ادامه و در بیان ارزش و تاثیر سنگ هایی مثل یاقوت و زبرجد و زمرد هم در این کتاب آمده است: «در حدیث معتبر از علی بن موسی الرضا(ع) منقول است: انگشتر یاقوت داشته باشید که پریشانی را زایل می کند. انگشتر زمرد در دست داشتن، فقر را به توانگری بدل می کند و انگشتر زبرجد، موجب آسانی است که در آن هیچ دشواری نباشد.» بر اساس احادیث و روایات کتاب حلیة المتقین، سنگِ فیروزه هم از نگین های محبوب و با فضیلت بزرگان دین بوده است: «از حسن بن علی بن مهران منقول است: به خدمت امام موسی کاظم(ع) رسیدم، در انگشت آن حضرت انگشتری دیدم که نگینش فیروزه بود و نقشش «الله المَلِکُ». بسیار نظر کردم در آن انگشتر. فرمود: چه نظر می کنی؟ گفتم: امیر المؤمنین انگشتری فیروزه داشته است که نقشش «اَلله الْمَلِکُ» بوده. فرمود: آن را می شناسی؟ گفتم: نه. فرمود: همان انگشتر است، و این سنگی است که جبرئیل برای رسول خدا هدیه آورد از بهشت و آن حضرت به امیر المؤمنین بخشید و اینک به من رسیده.» مروری بر انواع سنگ‌های زینتی
در جهان بیش از سه هزار مدل سنگ وجود دارد که حدود 50 نوعِ آن دارای مرغوبیت و جذابیت است و از آن در صنعت جواهرسازی استفاده می شود. مهم ترین معادن سنگ های قیمتیِ دنیا عبارتند از برزیل، روسیه، جنوب قاره آفریقا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، چین، ایران و تایلند که بیشترین معادن انواع جواهرات را به خود اختصاص داده اند. شاید آشنایی اجمالی با برخی از مطرح ترین و محبوب ترینِ این سنگ ها، خالی از لطف نباشد. زمرد: یکی از اقسام سنگ به رنگ سبز که هر چه پُررنگ تر باشد، گرانبهاتر است. یاقوت: سنگِ گرانبهایی به رنگ سرخ، زرد، کبود، سبز و سفید که نوع سرخ و شفاف آن بعد از الماس، از بهترین سنگ هاست. عقیق: یک سنگِ پرطرفدار در رنگ های مختلف که نوع مرغوب آن به رنگ سرخ یا آلبالویی است و معمولا در یمن یافت می شود و معروف به عقیق یمانی است. فیروزه: یکی از سنگ های قیمتی به رنگ آبی آسمانی که معمولا برای نگین انگشتر استفاده می شود و مرغوب ترین مدلش از معادن نیشابور استخراج می شود. مروارید: گوهری است سفید و درخشان که در داخل صدف رشد می کند. درشتیِ مروارید از اندازه یک دانه گیاه تا اندازه تخم کبوتر متغیر است. درشت ترین و مرغوب ترین مرواریدها در خلیج فارس و اقیانوس هند صید می شود. الماس: نام الماس از کلمه یونانی آداماس به معنی تغییرناپذیر گرفته شده. الماس از کربن خالص تشکیل شده و کریستالی بی رنگ است اما گاهی به رنگ های قهوه ای، سفید مایل به آبی، نارنجی، زیتونی و حتی سیاه دیده می شود.
واقع شدن در مسیر جاده ابریشم و قدمت چندهزار ساله در فعالیت تجاری سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی حضور سالانه بیش از 20 میلیون زائر و گردشگر در مشهد به عنوان یکی از کلان شهرهای مذهبی فعالیت بیش از 90 درصد از واحدهای تراش سنگ کشور در مشهد مراکز آموزشی تخصصی گوهرسنگ ها و تراش سنگ اشتغال بیش از 85 درصد از واحدهای تولیدی به امر ساخت جواهرات (سنگ و فلزبه جای زیورآلات طلا) اشتغال بیش از 16 هزار نفر در حوزه سنگ ها و فعالیت های مرتبط وجود معدن فیروزه کشور و با کیفیت ترین فیروزه جهان در منطقه وجود بیش از 15 نوع از گوهر سنگ ها در معادن خراسان رضوی از جمله گارنت، انواع عقیق، فیروزه، انواع کوارتز، انواع ژاسپر، آکوامارین و یاقوت بالغ بر 1200 میلیارد ریال صادرات سالانه سنگ های قیمتی توانمندی های فعالیت روی سنگ های قیمتی عدم نیاز به امکانات زیربنایی و انرژی زیاد عدم وابستگی به صنعت حمل و نقل ارزش افزوده بالا (300 تا 700 درصد) گردش نقدینگی بسیار بالا سرانه اشتغال کم( 50 تا 100 میلیون ریال به ازای هر نفر) فضای مورد نیاز کم برای ایجاد اشتغال امکان فعالیت به عنوان شغل خانگی
گردش نقدینگی سنگ های قیمتی 700 میلیارد دلار گردش نقدینگی طلا در بخش جواهرات 280 میلیارد دلار گردش نقدینگی جواهرات 980 میلیارد دلار این آمار خود گویای ارزش سرمایه گذاری روی سنگ های قیمتی را مشخص می کند.
دیدگاه تان را بنویسید