اما و اگر‌های انتقال «وَرکان» از گلستان +تصاویر
«ورکان» که به طور امانی به پارک طبیعت «باراجین» قزوین سپرده شده، حال عمومی بهتری نسبت به گذشته دارد، ولی اما و اگر‌ها درخصوص انتقالش هنوز پایان نیافته است.
خبرگزاری مهر: سال ۹۳ بود که از طریق پیامک به مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گلستان وقت وجود «ورکان» و «هیرکان» (دو توله پلنگ نر و ماده) در کارتن در مقابل درب محیط‌زیست شهرستان کردکوی اطلاع داده می‌شود. هرچند در سه سال گذشته پیگیری‌ها برای شناسایی ارسال‌کنندگان آن پیام بی‌نتیجه ماند، اما زندگی هیرکان و ورکان یکی‌دوماهه با این پیام وارد فصل جدیدی شد و این دو توله پلنگ به‌جای زندگی در جنگل‌های هیرکانی در قفسی ۲۰ متری در ناهارخوران گرگان در اداره کل محیط‌زیست استان گلستان نگهداری شدند.
پس از دو سال نگهداری در قفس، سوم شهریورماه سال ۹۵ باوجود مخالفت‌های عده‌ای از کارشناسان، هیرکان (پلنگ ماده) با حضور معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست وقت کشور، در پارک ملی گلستان رهاسازی شد. رهاسازی که پس از ۳۵ روز به مرگ هیرکان در دره «آلمه» در پارک ملی گلستان ختم شد، اما اعلام این خبر تا خردادماه سال گذشته رسانه‌ای نشد. در نهایت پس از ۹ ماه از رهاسازی، در حالی که یک هفته قبل مرگ هیرکان توسط یکی از معاونان اداره کل محیط زیست استان تکذیب شده بود، مدیرکل وقت حفاظت محیط زیست گلستان در نشست خبری از مرگ این ماده پلنگ خبر داد و با علمی خواندن رهاسازی هیرکان اعلام کرد که عده‌ای چشم طمع به ورکان دارند.
سرنوشت هیرکان، تصمیم گیری برای ادامه زندگی ورکان را کمی سخت کرد تا جایی که نشست تخصصی برای تصمیم گیری برای محل زندگی ورکان در سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شد و اکثریت اعضا به انتقال ورکان به پارک طبیعت باراجین قزوین رای دادند و در نهایت این پلنگ نر سه ساله ۲۹ بهمن ماه ۹۶ از گلستان به قزوین منتقل شد و ساعت ۴ صبح ۳۰ بهمن زندگی جدید خود را در باراجین آغاز کرد. حال عمومی ورکان بهتر از گذشته است حالا حدود دو ماه از انتقال ورکان از گلستان به قزوین می‌گذرد و مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان از وضعیت این پلنگ گزارش می‌دهد و به خبرنگار مهر می‌گوید: هم اکنون حال عمومی ورکان خیلی عالی و بهتر از گذشته است؛ فضای بسیار خوبی (حدود ۶۰۰ متر) در اختیار دارد و مدیر پارک طبیعت باراجین هم بیان کرده چهار هزار و ۵۰۰ مترمربع به فضای موجود اضافه می‌کنم و تلاش دارم بتوانم پلنگ ماده‌ای تامین کنم تا شرایط تولید مثل مهیا شود و از ورکان توله بگیریم. امیر عبدوس بیان می‌کند: شرایط زندگی ورکان در باراجین خیلی عالی است و از این اتفاق هم سازمان حفاظت محیط زیست و هم گلستان راضی است.
وی یادآور می‌شود: ورکان از طرف سازمان حفاظت محیط زیست و با مجوز صادره از سازمان که گونه‌های حیات وحش کشور را مدیریت می‌کند به صورت امانی به باراجین سپرده شده و هر زمانی سازمان می‌تواند دوباره، در خصوص ورکان و محل تولید مثلش تصمیم دیگری بگیرد. مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان با تاکید بر این که هیچ جایی برای تولید مثل ورکان بهتر از باراجین نیست، به دلایل این موضوع اشاره کرده و ادامه می‌دهد: با توجه به این که اصلا امکان رهاسازی ورکان در طبیعت وجود ندارد وهیچ نقطه، باغ وحش و مرکز نگهداری در کشور امکانات پارک طبیعت باراجین را برای ورکان و یا پلنگ دیگری فراهم نکرده، باراجین بهترین محل زندگی برای ورکان است. هرچند مدیرکل حفاظت محیط زیست اعلام می‌کند فضای بسیار خوبی در باراجین در اختیار این پلنگ نر است و هم سازمان حفاظت محیط زیست و هم گلستان از انتقال ورکان به قزوین راضی است، اما یک کارشناس حیات وحش که کاملا با نظر عبدوس مخالف است و به خبرنگار مهر می‌گوید: کسانی که ورکان را به باراجین برده اند خودشان بعد از مدتی کوتاه ابراز پشیمانی می‌کنند که چرا این انتقال انجام شده است.
امیر صیادشیرازی بیان می‌کند: هرچند در باراجین فضای بزرگ تری در اختیار ورکان است، اما شرایطی مخصوص و در شأن حیات وحش ندارد؛ شبیه یک حیاط خانه خیلی بزرگ است و به یک سیرک تبدیل شده و همه حیوانات آن دستی هستند. ورکان هم به گربه دستی تبدیل می‌شود وی ادامه می‌دهد: در پارک باراجین یک ببر با یک سگ هاسکی زندگی می‌کند، خرس‌هایی که قبلا از گلستان به آنجا منتقل شده اند با رئیس مجموعه کشتی می‌گیرند و مدیر مجموعه دستش را داخل دهان آن‌ها می‌کند؛ فضای عجیبی است و کارکنان محیط زیست هم که فضای باراجین را دیده اند حس خوبی نداشتند و معتقدند ورکان هم بعد از مدتی به گربه دستی تبدیل می‌شود. مسئول مرکز درمانی- تحقیقاتی فُک خزر در ایران «لنی هارت» می‌افزاید: سال گذشته وقتی شنیدیم قرار است ورکان به باغ وحش منتقل شود، در سفری که با خانم لنی هارت به روسیه داشتیم (برای فک خزر) در شهر «سوچی» روسیه از یک مرکز نگهداری و بازتوانی گربه سانان که در سطح جهانی هم مطرح است در خصوص انتقال ورکان به آنجا صحبت کردیم و آن‌ها اعلام آمادگی کردند.
هیچ جایی برای تولید مثل ورکان بهتر از باراجین نیست چرا که اصلا امکان رهاسازی ورکان در طبیعت وجود ندارد وی تصریح می‌کند: پیش از آن که جدی با این مرکز صحبت کنیم با مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان صحبت کردیم که چنین شرایطی وجود دارد و حتی قراردادی هم تنظیم شد و قرار بود بنده مستقیما با سوچی در ارتباط باشم. وی با یادآوری این که آن زمان آقای خیرآبادی مسئول حیات وحش گلستان بود و با ایشان پیش نویس قرارداد تنظیم شد، اضافه می‌کند: در این پیش نویس قرارداد، قید شده بود این مرکز نگهداری باید تلاش کند ورکان برای بازگشت دوباره به طبیعت آموزش ببیند؛ هرچند آن‌ها اعلام کردند تاکنون به پلنگ سه ساله آموزش نداده اند و این تجربه جدیدی است؛ تلاش اول این بود و اگر نشد ورکان آنجا می‌ماند و هم برای ازدیاد نسل از آن استفاده می‌شد و هم گروه‌های ۶ تا ۱۰ نفره ایرانی برای آموزش نحوه نگهداری و بازتوانی این موجودات به روسیه می‌روند. صیادشیرازی می‌گوید: از طرف دیگر قرار بود روس‌ها هم به ایران بیایند و مناطقی را که ایران می‌تواند به عنوان محل استاندارد برای نگهداری و بازتوانی گربه سانان در آینده استفاده کند، را بازدید کنند؛ همه
این‌ها در قبال تحویل دادن ورکان به مرکز سوچی به طور رایگان انجام می‌شد. محیط زیست کشور برای انتقال ورکان به روسیه اعلام آمادگی کرد وی یادآور می‌شود: حتی آقای ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست کشور به روسیه سفر کرد و با گروه سوچی ملاقات داشت و و از طرف سازمان حفاظت محیط زیست برای انتقال ورکان به روسیه اعلام آمادگی کرد و حتی به گلستان نامه زدند که برای انتقال ورکان اقدام کنند. مسئول مرکز درمانی- تحقیقاتی فُک خزر در ایران «لنی هارت» ادامه می‌دهد: داستان نامه نگاری و کاغذبازی‌ها طولانی شد و من هرچند روز یکبار از سوچی نامه دریافت می‌کردم که انتقال چه شد و کار به کجا رسید؛ اما متاسفانه هربار که پیگیری کردم یا اتفاقی نیفتاده بود و یا این که افراد مسئول در گلستان منتظر دستور سازمان بودند. وی می‌گوید: به نظر من ترس از این که ورکان به کشور دیگری منتقل بشود و این انتقال منتقدانی داشته باشد مانع شد و کسی پا پیش نگذاشت و پاسخ نامه سوچی داده نشد و در نهایت شنیدم که ورکان به باغ وحش شیراز منتقل می‌شود و بعد از یک مدت که این موضوع مسکوت ماند، ناگهانی از دوستان شنیدم که
ورکان به پارک قزوین می‌رود. اما برخلاف گفته‌های صیادشیرازی مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان موضوع انتقال ورکان به پارک باراجین را اتفاقی نمی‌داند و به خبرنگار مهر می‌گوید: ورکان بیش از سه سال در یک قفس ۲۰ متری زندگی کرد و هم در ۶ ماه زمان مسئولیت من و هم در زمان مدیریت آقایان کریمی و مهاجر تغذیه خوبی از هیرکان (پلنگ ماده) و هم ورکان به عمل آمد و از نظر تغذیه، بهداشت و نظافت در وضعیت بسیار خوبی بودند. گمانه زنی برای رهاسازی ورکان در طبیعت با شکست مواجه شد امیر عبدوس با تاکید بر این که نظارت دامپزشکی خوبی روی پلنگ‌ها صورت گرفته بود و آن‌ها از نظر سلامت در سلامت کامل بودند، اظهار می‌کند: با این شرایط که به لحاظ مکان نگهداری فضای کافی در اختیار ورکان نبود و بعد از آن که هیرکان به آن سرنوشت دچار شد گمانه زنی برای این که ورکان بتواند در طبیعت زندگی کند با شکست مواجه شد. وی بیان می‌کند: به هرحال پلنگی که از بدو تولد در اسارت بوده و آموزش‌های لازم برای زندگی در طبیعت را از مادرش نیاموخته و شکار کردن و قلمرو تشکیل دادن را یاد نگرفته و بلد نیست با گونه رغیب در زیستگاه چگونه باید رفتار کند، نمی‌تواند در طبیعت زندگی
کند به همین دلیل ما تلاش کردیم ورکان را به محلی منتقل کنیم که شرایط زندگی بهتری داشته باشد؛ و ترس از این که ورکان به کشور دیگری منتقل بشود و این انتقال منتقدانی داشته باشد مانع شد و کسی پاسخ نامه سوچی را نداد‌ی با بیان این که تقریبا همه گزینه‌های موجود را بررسی کردیم و سپس ورکان به باراجین منتقل شد، می‌افزاید: گزینه اول «لمسکنده» مازندران و قفسی که قبلا برای نگهداری ببر در میانکاله ایجاد شده، بود، اما به دلیل این که مسیر بسیار دوری داشت و امکان نظارت، سرکشی و غذادهی وجود نداشت و ادارات حفاظت محیط زیست استان‌ها وارد تصدی گری حیوان در اسارت نمی‌شوند و اعتباری برای این موضوع وجود ندارد اگر ما ورکان را به مازندران منتقل می‌کردیم مرتبا باید از گرگان در رفت و آمد بودیم. عبدوس ادامه می‌دهد: عملا انتقال به مازندران منتفی بود تا این که دو بخش خصوصی برای نگهداری ورکان اعلام آمادگی کردند؛ یکی باغ وحش شیراز بود که یک پلنگ ماده موجود دارد و اعلام آمادگی کرده بود یک فضای ۵۰۰ متر مربعی برای ورکان ایجاد می‌کند، اما مدت طولانی منتظر ماندیم و این فضا آماده نشد و به تایید سازمان حفاظت محیط زیست نرسید و گزینه سوم پارک طبیعت
باراجین بود که فضای ۶۰۰ متری برای ورکان آماده کرد. درخواست رسمی برای انتقال به روسیه نداشتیم وی به موضوع انتقال ورکان به روسیه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: یک ایمیل ارسال شد، اما درخواست رسمی برای انتقال ورکان نبود؛ اگر قرار است یک گونه حیات وحش منتقل شود باید از مبادی رسمی (وزارت خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست) این مهم انجام می‌شد به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست پاسخ این ایمیل را به این شکل داد که درخواست خود را از مبادی رسمی ارسال کنید. وی اضافه می‌کند: درخواست مجددی به این شکل آمد که ما بیاییم و ورکان را ببینیم و ما هم اعلام آمادگی کردیم، اما سه ماه صبر کردیم و نیامدند و ما دیدیم بیشتر از این نمی‌توان ورکان را معطل در یک قفس ۲۰ متری نگهداریم تا این پروژه در روسیه به تصویب برسد و یا آن‌ها بتوانند بیایند و ورکان را ببینند؛ چون این پروسه طولانی شد درخواست کردیم ورکان را از قفس ۲۰ متری نجات دهند و در نهایت این پلنگ نر برای زندگی بهتر و زیست در محیط طبیعی به اکو پارک طبیعت باراجین منتقل شد. هرچند امیر عبدوس تاکید دارد ورکان هم مانند خواهرش هیرکان تمام عمر خود را در قفس گذرانده و از
آموختن مهارت‌ها در طبیعت بی بهره است و شانس کمی برای زنده ماندن در طبیعت دارد، اما امیر صیادشیرازی معتقد است هیرکان که در طبیعت رها شد و به مرگ رسید خیلی خوشبخت‌تر از ورکان بود که در چنین شرایطی زندگی می‌کند. مسئول مرکز درمانی- تحقیقاتی فُک خزر در ایران «لنی هارت» به خبرنگار مهر می‌گوید: درست است که باراجین از لحاظ وسعت و بزرگی از همه گزینه‌ها بهتر بود، اما مسئله اینجاست که شاید فضا خوب و عالی باشد، اما نحوه برخورد با حیواناتی که وارد باراجین می‌شوند اصلا درست نیست و دیگر امیدی به بازگشت این حیوانات به طبیعت وجود ندارد. وی ادامه می‌دهد: هرچند باراجین را به عنوان پارک طبیعت یا اکو پارک معرفی می‌کنند که برای تیمار، بازتوانی و بازپروری حیات وحش است، اما این طرز برخورد با حیوانات اصولی و درست نیست. صیاد شیرازی اظهار می‌کند: نمی‌گویم اتفاق ظالمانه‌ای در باراجین می‌افتد آنچه در ظاهر انجام می‌شود برخورد صمیمی و دوستانه است و این برخورد انسان با حیوان، آن را به یک حیوان خانگی تبدیل می‌کند و باعث می‌شود ظلمی غیرمستقیم به حیوان وارد شود. ورکان باید در طبیعت رها شود وی با تاکید بر این که حیوانات
نیازی به احساسات انسانی ندارند و نیاز دارند خوی وحشی در وجودشان بماند، اضافه می‌کند: حیوانات متعلق به طبیعت هستند و باید در اولین فرصت به طبیعت برگردانده شوند؛ به نظر من اگر حیوان قرار است سرنوشتی شبیه باغ وحش درانتظارش باشد بهتر است نباشد. وی تصریح می‌کند: شرایطی که من در باراجین دیدم مشخص است نگرششان نسبت به حیوانات وحشی متفاوت است و من احساس نگرانی دارم، زیرا معتقدم هیرکان که در طبیعت رها شد و سرنوشتش به مرگ منجر شد خیلی خوشبخت‌تر از ورکان بود که در چنین شرایطی نگهداری می‌شود. مسئول مرکز درمانی- تحقیقاتی فُک خزر در ایران «لنی هارت» در پایان خاطرنشان می‌کند: اگر کمی خودخواهی را کنار بگذاریم و واقعی‌تر و به دور از احساسات غلط خود به قضیه نگاه کنیم باید ورکان در طبیعت رها شود و خودخواهی است اگر بخواهیم برای آموزش و یا به هر علت دیگری، هیرکان و یا حیوان دیگری را در میله‌های قفس نگهداری کنیم.
دیدگاه تان را بنویسید