آیا اهمال کاری هواشناسی باعث سقوط هواپیما شد؟ +اسناد

خبرگزاری تسنیم: هواپیمای ATR۷۲ شرکت هواپیمایی "آسمان" به‌شماره پروازی ۳۷۰۴ روز گذشته در مسیر تهران ــ یاسوج به مقصد نرسید و در منطقه دناکوه سمیرم سقوط کرد. این هواپیما حامل ۶۰ مسافر، ۲ مهماندار، ۲ نفر امنیت پرواز و دو نفر خلبان و کمک‌خلبان بوده است. هواپیمای ATR از پیشرفته‌ترین هواپیما‌هایی است که در حال حاضر در خطوط هواپیمایی جهان مشغول پرواز هستند و تا‌کنون بیش از ۶۵۰ فروند آن به بیش از ۱۰۰ شرکت هواپیمایی در سراسر جهان فروخته شده است؛ شاید با توجه به ساختار ملخی پیشرانه‌های توربوپراپ، ظاهر ATR۷۲ کمی قدیمی به‌نظر برسد، اما باید گفت که در طول قریب به ۳۰ سال تولید سری ۷۲ توسط ATR، تعداد اندک حوادث منجر به سقوط، این هواپیما را در زمره هواپیما‌های ایمن و قابل اطمینان صنعت هوانوردی قرار داده به‌گونه‌ای که این هواپیما اکنون پرفروش‌ترین جت ملخی توربو‌پراپ دنیا و ساخت مشترک ایتالیا و غول دیگر صنعت هواپیمایی یعنی AIRBUS از کشور فرانسه است. درباره علت سقوط هواپیمای ATR۷۲ شرکت هواپیمایی آسمان، آنچه به‌صورت تقریباً قطعی می‌توان گفت، این است که "نقص فنی" نمی‌تواند علت این سقوط مرگبار و تلخ باشد چرا که مدیرعامل شرکت هواپیمایی آسمان به‌صراحت ضمن تکذیب شایعات مبنی بر نقص فنی هواپیمای ATR۷۲ تهران ــ یاسوج اعلام کرد: "این هواپیما از جمله هواپیما‌های پیشرفته بوده و هیچ خلبانی بدون ELT و تجهیزات پرواز نمی‌کند". اما درباره دلایل سقوط این هواپیما می‌توان به مسائل بسیار مهمی اشاره داشت؛ باید گفت: آنچه بخش عمده‌ای از امنیت هر پروازی را تضمین می‌کند و نقش کلیدی در انجام بدون حادثه پرواز‌های داخلی و خارجی دارد، مسئله "پیش‌بینی‌های هواشناسی" و اطلاعاتی است که بر اساس پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های مشخصی از طریق سازمان هواشناسی باید به‌صورت روزانه و حتی در قالب گزارشات آنلاین لحظه‌به‌لحظه در اختیار تمامی فرودگاه‌های کشور، شرکت‌های هواپیمایی و خلبانان هر پرواز قرار گیرد. بر اساس دستورالعمل‌های رسمی، برای انجام هر پروازی باید گزارش "سیگمت SIGMET" (گزارش هواشناسی هوانوردی) به تمام خطوط هواپیمایی داخلی و خارجی ارسال شود. اما در سانحه روز گذشته سقوط هواپیمای ATR باید به‌صورت دقیق مشخص شود که؛ آیا گزارش سیگمت از سوی "مرکز پیش‌بینی سازمان هواشناسی" درباره پیش‌بینی "پدیده مخرّب جوّی رعد و برق" در منطقه پروازی سمیرم (منطقه سقوط هواپیما) در زمان حادثه مخابره شده است یا خیر؟ در حال حاضر سازمان هواشناسی کشور باید به‌صورت روشن، مدارک ارائه گزارش سیگمت در پرواز اخیر در پیش‌بینی "پدیده مخرب جوی رعد و برق" در منطقه پروازی سمیرم را ارائه کند؛ در صورتی که این گزارش در پرواز اخیر در اختیار کادر پروازی و خلبان این هواپیما قرار نگرفته باشد، چنین اشتباهی می‌تواند از عوامل اصلی و تعیین‌کننده در سقوط این پرواز باشد. سازمان هواشناسی کشور حسب وظایف ذاتی خود موظف است به‌صورت شبانه‌روزی، گزارش پدیده‌های مخرب جوی را در اختیار خطوط و شرکت‌های هوایی و خلبانان تمام پرواز‌ها قرار دهد. آیا توبیخ "مدیر پیش‌بینی سازمان هواشناسی" از سوی رئیس سازمان هواشناسی در روز گذشته پس از سقوط هواپیمای ATR۷۲ به‌دلیل عدم ارسال گزارش "سیگمت" صحت دارد و در صورت صحت، چنین تخلفی تا چه‌میزان می‌تواند علت این سقوط مرگبار باشد؟ در توضیح بیشتر نقش تعیین‌کننده پیش‌بینی صحیح هواشناسی و لزوم ارائه گزارش سیگمت باید گفت: در پرواز اخیر ظاهراً "منطقه تلاطم" در نقطه سقوط هواپیمای ATR۷۲ نقش تعیین‌کننده‌ای در این سانحه داشته است؛ وقتی باد از سمت جنوب غرب به کوه دنا برخورد می‌کند، پشت کوه "امواج تلاطم" ایجاد می‌شود که این منطقه طبق شاخص‌های اندازه‌گیری هواشناسی هوانوردی باید به‌وسیله پیش‌بینی سازمان هواشناسی به خلبان هواپیما اعلام و گزارش هشدار warning ارائه می‌شد.

شاخص‌های ناپایداری‌های جوی، ابرناکی‌ها، بارش، icing، هسته‌های همرفتی، باد سطح و ارتفاعات، احتمال موج کوهستان، تراز صفردرجه، تصاویر رادار و ... در تصاویر بالا در نقطه سقوط هواپیمای ATR۷۲ مورد بررسی قرار گرفته است.

بر اساس این شاخص‌های جوی استخراج‌شده از منطقه سقوط و در زمان وقوع این سانحه، در چنین شرایط جوی در صورت ارائه این گزارشات به خلبان این پرواز، خلبان می‌توانست مطلع شود که نباید قبل از آسمان یاسوج، ارتفاع کم کند. در صورت اطلاع‌رسانی دقیق از سوی سازمان هواشناسی و ارسال گزارشات هوانوردی، خلبان هواپیمای ATR۷۲ با داشتن این اطلاع دقیق از وضعیت جوی منطقه، تصمیم دیگری اتخاذ می‌کرد و از وقوع این سانحه تلخ جلوگیری می‌شد.