نگرانی از تاخیر در رهاسازی پلنگ رودسر

خبرگزاری تسنیم: در حالی که ماه گذشته، مسئولان معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده بودند که بر اساس نظر کمیته تخصصی، پلنگ رودسر نهایتا تا نیمه مهر ماه در زیستگاهش رهاسازی می‌شود اکنون از نیمه مهر ماه می‌گذریم اما خبری از رهاسازی این پلنگ مشهور به گوش نمی‌رسد.

این پلنگ که به دلیل تحولی کم‌سابقه در سرنوشتش به ویژه در میان فعالان محیط زیست از شهرتی خاص برخوردار است پس از گرفتار شدن در تله سیمی، دچار مشکل در حرکت اندام‌های تحتانی خود شد. دامپزشک کلینیک حیات وحش پردیسان این پلنگ را دچار ضایعه نخاعی برگشت‌ناپذیر عنوان کرد و معدوم‌سازی‌اش را توصیه کرد. با این حال پیگیری مسئولان محیط زیست طبیعی سازمان سبب شد عمل جراحی این پلنگ به یک دامپزشک جراح سپرده شود. پلنگ رودسر پس از این عمل جراحی اکنون 7 ماه است در باغ وحش قزوین نگهداری می‌شود تا پس از تایید صاحبنظران بتواند دوباره به زیستگاهش در سجیدان گیلان بازگردد.

کیانا گودرزی، کارشناس ارشد زیستگاه‌ها و تنوع زیستی با ابراز نگرانی از تاخیر در رهاسازی پلنگ رودسر به تسنیم می‌گوید: روند درمان و بازپروری پلنگ رودسر، تغییری سازنده و برگ زرینی در کارنامه عملکرد مسئولان معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست به شمار می‌رود که امیدوارم لابیگری باغ‌وحش‌داران، آن را لکه دارد نکند.

وی ادامه می‌دهد: این پلنگ، در بدو ورود به کلینیک حیات وحش پارک پردیسان تهران طبق رویه جاری در این مرکز، توسط دامپزشک مرکز تعیین تکلیف شد. دامپزشک این مرکز در همان ساعات اولیه ورود پلنگ به تهران با بیان اینکه حیوان دچار ضایعه نخاعی برگشت‌ناپذیر شده، طی گزارشی، معدوم‌سازی و برداشت نمونه‌های زیستی از جمله تخمدان‌های حیوان را توصیه کرد اما این بار مسئولان معاونت محیط زیست طبیعی سازمان تصمیم گرفتند از مشورت متخصصانی دیگر بهره بگیرند که خوشبختانه به نتیجه‌ای متفاوت انجامید و حیوان تنها هفت روز پس از یک عمل جراحی موفقیت‌آمیز توانست با استفاده از هر دو پای خود راه برود.

گودرزی یادآور می‌شود: این اولین بار است که یکی از گونه‌های ارزشمند و آسیب‌دیده حیات وحش، علی‌رغم مشکل حاد جسمی، به دنبال تلاش مسئولان محیط زیست در جهت انتخاب دامپزشکی با تجربه لازم در زمینه مربوط، از مرگ نجات پیدا کرده و با پیگیری این مسئولان در جایگاهی با شرایط موردنظر مسئولان و نه در مرکز بازپروری حیات وحش پردیسان، دوران بازپروری را طی می‌کند. در واقع می‌توان گفت این پلنگ، از زمان زنده‌گیری تا کنون به بهترین نحو تحت درمان و بازپروری قرار گرفته و حالا که کمیته تخصصی مربوطه، رای به رهاسازی حیوان داده‌ انتظار می‌رود این قدم آخر هم به درستی برداشته شود تا خدای ناکرده حاصل تلاش‌های این چند ماه از بین نرود.

این کارشناس ارشد زیستگاه‌ها و تنوع زیستی درباره امکان رهاسازی موفقیت‌آمیز پلنگ رودسر می‌گوید: شاید برخی مسئولان سازمان نگران باشند که پلنگ رودسر هم پس از رهاسازی، عاقبتی مانند هیرکان داشته باشد و فکر کنند این رهاسازی ممکن است برایشان دردسرساز شود. اما اصلا این طور نیست. پلنگ رودسر بر خلاف هیرکان که تمامی عمر دو ساله خود را در قفسی 20 متری گذرانده و با هیچ‌یک از مهارت‌های زندگی در طبیعت آشنا نبود، یک پلنگ 4 ساله کاملا وحشی است که تا زمان گرفتار شدن در تله، به خوبی از پس بقا در زیستگاهش برآمده است. بنابراین احتمال زنده ماندنش در طبیعت به مراتب بیشتر از هیرکان است.

وی تاکید می‌کند: در حال حاضر هیچ‌کدام از متخصصان حیات وحش، از جمله آنها که با رهاسازی هیرکان مخالف بودند نظر بر نگهداری این پلنگ در باغ وحش نداشته و متفق‌القول، به رهاسازی حیوان رای می‌دهند. در واقع رهاسازی پلنگ حتی اگر به احتمال ضعیف به مرگ حیوان منجر شود، در هر حال درست‌ترین تصمیمی است که می‌توان برای این حیوان گرفت. اگر پلنگ رودسر را پس از رهاسازی به هر دلیل از دست بدهیم می‌توانیم سرمان را بالا بگیریم و بگوییم یک پلنگ آسیب‌دیده را درمان و بازپروری کردیم و پس از آنکه شرایط لازم را به دست آورد با نظر جمع در زیستگاهش رهاسازی کردیم تا سرنوشت طبیعی خود را پیش بگیرد. سرنوشتی که مرگ هم بخشی از آن است.

گودرزی ادامه می‌دهد: از دید حقوق حیوانات هم که به ماجرا نگاه کنیم، پلنگ رودسر، پلنگی است که 4 سال، آزادی را تجربه کرده و اکنون تحمل اسارت برایش دشوار است. همانطور که شنیده‌ها حکایت از بی‌تابی این حیوان در جایگاه 600 متری باغ وحش قزوین دارد. اما پلنگی مانند هیرکان یا برادرش ورکان که هرگز طعم آزادی را نچشیده‌اند و همواره در قفسی 20 متری نگهداری شده‌اند را اگر به همین جایگاه 600 متری منتقل کنند اوضاع فرق می‌کند.

وی در پایان ابراز امید‌واری می‌کند پلنگ رودسر هرچه زودتر به زیستگاهش بازگردد و تصریح می‌کند: مسئولان محیط زیست با رهاسازی به موقع پلنگ رودسر در زیستگاهش، پرونده درمان، بازپروری و رهاسازی موفق یکی از ارزشمند‌ترین گونه‌های حیات وحش را خواهند بست و راه را برای تغییری بنیادین در روند بازپروری سایر حیوانات آسیب‌دیده خواهند گشود: حیواناتی که یا در همان مراحل اولیه زنده‌گیری به دلیل رعایت نکردن ضوابط و عدم هماهنگی مسئولان استانی با ستادی از پای درمی‌آیند و یا به دلیل عدم برخورداری از دانش کافی در زمینه درمان، معدوم می‌شوند.

گفتنی است مجید خرازیان مقدم، مدیرکل دفتر حیات وحش و آبزیان آبهای داخلی سازمان حفاظت محیط زیست شهریور ماه با بیان اینکه بر اساس نظر اعضای کمیته تخصصی شامل کارشناسان معاونت محیط زیست طبیعی سازمان، مسئولان استانی، جراح معالج پلنگ رودسر و جمعی از متخصصان، صبح امروز، سرنوشت پلنگ رودسر و پلنگ کردکوی تعیین شده گفته بود: پلنگ 4 ساله رودسر که 7 ماه پیش به دلیل گرفتار شدن در تله سیمی، دچار ضایعه نخاعی شده و تحت عمل جراحی قرار گرفته بود یک پلنگ وحشی است، از تجربه زندگی در طبیعت، شکار و مقابله به همنوعان خود برخوردار است و شانس زیادی برای بقا در زیستگاهش دارد. به همین دلیل اکثر اعضای کمیته نظر به رهاسازی این حیوان دادند. البته برخی اعضا با رهاسازی مخالف بودند اما از آنجا که ملاک تصمیم‌گیری این کمیته، نظر اکثریت بود، بنا شد پلنگ رودسر نهایتا تا نیمه مهر ماه در زیستگاهش رهاسازی شود.

به گزارش تسنیم، شهریور 93، دو توله پلنگ توسط افرادی ناشناس به اداره محیط زیست کردکوی تحویل داده شدند و از آن پس در قفسی 20 متری در اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان نگهداری شدند. هیرکان، پلنگ ماده، در حالی که تمامی عمر دو ساله خود را در قفس گذرانده بود به اصرار یکی از معاونان اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان و با موافقت معصومه ابتکار، شهریور 95 در پارک ملی گلستان رها شد. لاشه هیرکان، 35 روز پس از رهاسازی در دره آلمه واقع در پارک ملی گلستان کشف شد اما به دستور معاون اداره کل محیط زیست گلستان معدوم شد و خبر کشف لاشه از رسانه‌ها پنهان ماند. سرانجام پس از 9 ماه در خرداد 96، محیط‌بانان با انتشار تصاویری از گردنبند ردیاب هیرکان که به دستور معاون اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان، ماه‌ها در پارک ملی گلستان جابه‌جا می‌شد تا سیگنال‌های دریافتی از آن، به عنوان مستند زنده‌بودن این پلنگ به رسانه‌ها ارائه شود، پرده از این رسوایی برداشتند. مسئولان محیط زیست گلستان پس از فاش شدن پنهان‌کاری 9 ماه‌شان درباره مرگ هیرکان، همچنان اصرار داشتند برادر هیرکان، یعنی ورکان هم در طبیعت رها شود.