محیط‌زیست از حفاظت خاک هم کم آورد!

سعید متصدی با بیان اینکه حتی اگر بهترین آب را به زمین‌های کشاورزی تزریق کنیم، باز هم به دلیل آلودگی خاک به دلایل مختلف همچون مصرف بی‌رویه سم و کود، محصول ناسالم خواهیم داشت و متأسفانه امروز شاهد پیدایش و ظهور این مواد در سفره غذایی مردم نیز هستیم. وی تصریح کرد: بر اساس قانون، از سال ۱۳۴۶ باید میزان باقی مانده سم و کود در محصولات غذایی مورد پایش و سنجش قرار گیرد و مصرف آن کاهش یابد، اما شاهد تخصیص یارانه به سم و کود هستیم. اعتراف این مسئول به فرسایش و آلودگی خاک نشان می‌دهد که به دلیل بی‌توجهی به زیست شهری و اکوسیستم حساس پیرامون محیط زندگی سبب شده است تا شهر‌ها و مراکز صنعتی و تولیدی در کشور ما آلودگی و آلایندگی تولید و صادر کنند. نبود نظارت‌های بالا‌دست و بی‌توجهی در سال‌های متمادی سبب از بین رفتن با ارزش‌ترین ترکیب عنصر یعنی خاک بشود. نبود پیوست اجتماعی و ارزیابی زیست‌محیطی عامل دیگری است که این فاجعه را دو چندان کرده است. متأسفانه در سال‌های متمادی برخی مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست فقط با کاربست کلام، شعار حفاظت سر داده‌اند که نتیجه‌اش این شده که سالانه ۱۶ میلیون تن خاک را از دست می‌دهیم. این میزان خاک یعنی خاک حاصلخیز که می‌تواند چرخ کشاورزی را به گردش درآورد.

همچنین رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در توضیح علل افزایش مساحت بیابان‌های کشور گفت: کمبود اعتبارات و تغییر اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی علت پیشی گرفتن بیابان‌زایی از بیابان‌زدایی است. علی‌محمد شاعری در خصوص اقدامات بیابان‌زدایی وزارت جهاد کشاورزی برای مهار ریزگرد‌ها گفت: مقابله با پدیده ریزگرد‌ها و بیابان‌زایی یکی از وظایف مهم وزارت جهاد کشاورزی است، در واقع این وزارت مسئولیت کنوانسیون بیابان‌زدایی را در کشور و تمامی مسئولیت‌های پیشگیری، مقابله با بیابان‌زایی، مقابله با پدیده ریزگرد‌ها و آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از بیابان‌زایی را عهده‌دار است. نماینده مردم نکا، بهشهر و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ عملکرد مناسبی در زمینه مقابله با بیابان‌زایی داشت، تصریح کرد: ایران در آن سال‌ها بعد از کشور چین مقام دوم را در مقابله با بیابان‌زایی داشت، اما تخصیص ندادن اعتبارات و تغییر اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی از مدیریت منابع طبیعی به سمت مدیریت تولید به تدریج عملکرد میزان بیابان‌زدایی از بیابان‌زدایی پیشی گرفت. وی افزود: هم اکنون عملکرد بیابان‌زدایی در کشور بسیار ضعیف است، زیرا نه‌تن‌ها این اقدام اولویت نخست وزارت جهاد کشاورزی نیست، بلکه اعتبار لازم هم از سوی دولت تخصیص داده نشد، در حقیقت برای هر هکتار بیابان‌زدایی نیازمند حداقل ۲ تا ۱۰ میلیون تومان اعتبار هستیم. شاعری افزود: انجام اقداماتی، چون مالچ‌پاشی، بذر‌پاشی، حفاظت از پوشش گیاهی، عملیات آبخیزداری و صیانت از پوشش‌های جنگلی منجر به کند شدن روند بیابان‌زایی می‌شود. در کشور سالانه حداقل ۵۰ هزار هکتار بیابان‌زایی و حدود ۳۰ میلیون هکتار بیابان داریم که ۷ میلیون هکتار آن کاملاً بحرانی است.

قاچاق خاک، نبود کشاورزی نوین و مکانیزه، کنترل نکردن سیل و سیلاب، آلودگی‌های زیست‌محیطی و دیگر عوامل سبب شده است تا خاک با ارزش ایرانی از بین برود؛ یک روز خاک جزایر ایرانی برای جزایر عرب قاچاق شود و روز دیگر با سموم آلوده شود. جلو‌گیری از فرسایش خاک یعنی توسعه کشاورزی، حفظ آب‌های جاری، جلوگیری از نابودی جنگل‌ها و مراتع و در کل گام برداشتن به سوی رونق اقتصادی و در مسیر اقتصاد مقاومتی قرار گرفتن. این مهم از سوی دولت تاکنون نادیده گرفته شده است و ضروری است در عمل بخش‌ها و دستگاه‌های متولی به این موضوع حیاتی توجه ویژه‌ای داشته باشند.