لطفا پاکسازی نمی‌کنی، آلوده نکن

انگار به ما یاد نداده‌اند که طبیعت زباله‌دانی نیست، انگار نمی‌بینیم که دیگر هیچ تفرجگاهی باقی نمانده که مصون از زباله باشد و بتواند در آینده فرزندان ما را میزبانی کند، گاهی زمین و ساحل را که می‌کنیم تا عمق نیم تا یک متری به زباله می‌رسیم، می‌خوریم و از شیشه ماشین به بیرون پرتاب می‌کنیم، می‌خوریم و پسماندهای‌تر و خشکش را دور و بر محل کمپینگ‌مان رها می‌کنیم، براستی چه کسی این زباله‌ها را باید جمع‌آوری کند؟!

مصرف محصولات پلاستیکی که زمانی تنها به کیسه‌ها و بطری‌های پت و احیاناً ظروف پلاستیکی چند بار مصرف در خانه‌ها محدود می‌شد اکنون چندسالی است که جای خود را به کاسه و بشقاب و کارد و چنگال و سفره و انواع بسته‌بندی‌های غیر ضروری پلاستیکی داده و روز به روز بیشتر می‌شود. پلاستیک نه فقط در طبیعت که حتی در میهمانی‌ها نیز جزء جدا نشدنی از سفره ایرانیان شده و بسیاری از ما آگاهانه یا ناآگاهانه به مصرف آن دامن می‌زنیم.

شدت آلودگی طبیعت با پلاستیک به حدی است که اخیراً دانشمندان موفق شده‌اند از لحظه ورود پلاستیک حتی به بدن پلانکتون‌ها که از ریزترین موجودات دریایی هستند هم فیلمبرداری کنند. پلانکتون‌ها در ابتدای چرخه غذایی در دریاها و اقیانوس‌ها قرار دارند که بدین ترتیب بسیاری از این مواد پلاستیکی نهایتاً از بشقاب غذای من و شما سر در می‌آورد. همین دانشمندان می‌گویند شمار میکروپلاستیک‌ها در آب اقیانوس‌ها، در حال حاضر ٥٠٠ برابر بیشتر از ستاره‌های کهکشان‌هاست! شاید بسیاری از مردم ندانند که پلاستیک‌ها بین 100 تا1000 سال پس از تبدیل شدن به زباله، به طبیعت برمی‌گردند آن هم چه برگشتنی! که‌ ای‌کاش هیچ گاه برنگردند. وقتی برمی‌گردند به ذرات کوچکتری تبدیل می‌شوند به نام میکرو پلاستیک. در حالت میکرو پلاستیک فقط آلودگی‌های بصری کم می‌شود یعنی ما دیگر با چشممان در طبیعت پلاستیک نمی‌بینیم اما صدها برابر آلودگی حاصل از میکرو پلاستیک‌ها را در غذایمان می‌خوریم و بعد هم شاهد افزایش نرخ سرطان در کشورمان هستیم! نه به پلاستیک بیایید از همین آغاز سال نو شروع کنیم، تا جایی که امکان دارد به پلاستیک نه بگویید و ترجیحاً کیسه‌های پارچه‌ای را برای خرید و حمل کالاهایتان انتخاب کنید. البته «نه گفتن» به پلاستیک با ۳ گزینه زیر توصیه می‌شود: استفاده از کیسه پارچه‌ای (متقال - کتان) استفاده از کیسه سوزنی(اسپانباند، نبافته یا non_woven) استفاده از کیسه کاغذی اما پارچه‌های متقال، کتان و برزنت که از نخ پنبه به‌دست می‌آیند عمر مصرف بسیار طولانی‌تری نسبت به گزینه دو و سه دارند چون تجزیه پذیرند و با برگشت به طبیعت، خاک و آب را آلوده نمی‌کنند به دلیل اینکه پایه پنبه دارند. به همین دلیل در کشورهای پیشرفته به عنوان محیط زیستی‌ترین گزینه مطرح می‌شوند. این در حالی است که کیسه‌های سوزنی از مواد پلاستیکی پرس شده تشکیل شده‌اند و فقط چند بار مصرف بودنشان است که آنها را از پلاستیک نازک بهتر می‌کند. البته یادمان باشد که باز هم پلاستیک هستند و وقتی به زباله تبدیل بشوند حتماً آلودگی خاک و آب را دارند. از سوی دیگر عمر مصرف این کیسه‌ها نسبت به پارچه خیلی پایین‌تر است چون تار و پود ندارند و از مقاومت کمتری برخوردارند همچنین در اکثر مواقع برای کاهش قیمت کیسه، دوخته نمی‌شوند بلکه قطعات با پرس به هم وصل می‌شوند بنابراین زودتر از پارچه دوخته شده، پاره می‌شوند. از سوی دیگر کیسه‌های پارچه‌ای قابل شست‌وشو هستند ولی کیسه‌های سوزنی چنین قابلیتی ندارند در مورد کیسه‌های کاغذی نیز باید گفت مهم‌ترین جنبه زیست محیطی‌شان پایه گیاهی‌شان است که امکان آلودگی آب و خاک را ندارد اما این کیسه‌ها مقاومت پایینی دارد که چند بار مصرف‌شان را با چالش مواجه می‌کند ضمناً به یاد داشته باشید که برای تولید آنها، روزی درختی قطع شده است. از این رو پیشنهاد می‌شود کیسه‌های پارچه‌ای را به دلایلی که در بالا گفته شده در زمره انتخاب نهایی‌تان قرار دهید. کمپین طبیعت پاک برای پیشگیری از زباله‌ریزی سیزده بدر پویش «طبیعت پاک» در نظر دارد در روز ۱۳ فروردین ۱۳۹۶ در خروجی‌های شهر تهران و بوستان‌های تهران، اقدام به توزیع کیسه زباله برای جمع‌آوری زباله‌ها کند. فعالان این کمپین اعلام کرده‌اند با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران، انجمن ملی پلاستیک ایران و نیز تعدادی از تولیدکنندگان کیسه‌های زباله، این کیسه‌ها در روز سیزده بدر در هنگام خروج تهرانی‌ها از جاده‌های برون شهری توزیع خواهد شد تا زباله‌هایشان را در طبیعت نریزند. به همین منظور قرار است ۲۵۰ هزار کیسه زباله تولید شده توزیع شود.