آقای رئیس‌جمهور! لطفا برای محیط‌زیست برنامه‌ریزی نکنید
«طبیعت صبور است؛ اما صبر طبیعت هم زمان دارد... . وقتی ما به طبیعت ظلم می‌کنیم، زمین را آلوده کرده، حقابه تالاب‌ها را نمی‌دهیم... نتیجه‌اش قهر طبیعت است».
روزنامه شرق؛ اصغر محمدی‌فاضل*: «طبیعت صبور است؛ اما صبر طبیعت هم زمان دارد... . وقتی ما به طبیعت ظلم می‌کنیم، زمین را آلوده کرده، حقابه تالاب‌ها را نمی‌دهیم... نتیجه‌اش قهر طبیعت است».
اینها نه یک اظهارنظر کارشناسی و نه یک عبارت شاعرانه، بلکه فرمایشات رئیس‌جمهور محترم درباره مشکلات محیط‌زیستی است. شاید تأثیرگذارترین فراز این سخنان «باید برای محیط زیست برنامه‌ریزی کنیم» باشد.
اینکه رئیس محترم دولتی که خود را محیط‌زیستی می‌داند، این سخنان را بر زبان بیاورد، هیچ تعجبی ندارد؛ ولی گلایه اینجاست که چرا در روزهای پایانی یک دولت چهار‌ساله، گزاره «باید برای محیط زیست برنامه‌ریزی کنیم» را می‌شنویم؟
جناب آقای رئیس‌جمهور اطلاع کامل و دقیق دارند که مبنای پیوست برنامه محیط‌زیستی انتخاباتی ایشان در سال ۹۲ مبتنی بر مطالعات، طرح‌ها و برنامه‌هایی بود که در ۲۰ سال قبل از آن در کشور به سرانجام رسیده بود و اوج تجلی آن در برنامه چهارم توسعه کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
پیش‌از‌آن هم راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی کشور در شورای‌عالی حفاظت محیط زیست به ریاست رئیس‌جمهور محترم وقت به تصویب رسیده بود که همان راهبردها مبتنی بر ۲۰ جلد مطالعات توسعه پایدار کشور بود. مطالعاتی که ۲۵ سال پیش براساس امضای بیانیه ریو در سال ۱۹۹۲ از سوی مرحوم دکتر حسن حبیبی، معاون‌اول رئیس‌جمهور وقت به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران، امضا شده بود. برای رئیس‌جمهوری که خود حقوق‌دان است، تکرار اصل پنجاهم قانون اساسی زیره به کرمان بردن است.
همان‌طور که تکرار قوانین مهمی نظیر قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تنوع زیستی، قانون ایمنی زیستی و از همه مهم‌تر سیاست‌های کلی نظام است که از طرف مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسیده و در سال ۱۳۹۴ از سوی مقام معظم رهبری به سران سه قوه ابلاغ شده است. بارها در سخنان و نوشتارهای متعدد تکرار کرده‌ام که ادعای محیط‌زیستی‌بودن دولت آقای روحانی را یک فرصت می‌دانم و در صداقت و اعتقاد قلبی ایشان به این موضوع تردیدی ندارم؛ ولی از آنکه دولت به‌عنوان یک تیم منسجم در این مسیر همگام و هماهنگ عمل کند، کمتر نشانی یافته‌ام.
علاقه‌ای به واگویه برخی عبارات بعضی از اعضای کابینه درباره محیط زیست در جلسات عمومی و خصوصی (که منتشر شده) ندارم و شاید یادآوری آنکه در حوزه‌های مختلف آب، نفت، کشاورزی، صنعت، بازرگانی و اقتصاد، التزام عملی در محیط‌زیستی‌بودن دولت دیده نمی‌شود، جز یک تکرار ملال‌آور هیچ تعبیر دیگری نداشته باشد؛ اما آنچه من را به تعجب وا‌می‌دارد، بیان جمله «باید برای محیط زیست برنامه‌ریزی کنیم» است. جناب آقای روحانی، به عنوان کسی که در دوره گذشته به شما رأی داده‌ام و به احتمال فراوان در دوره پیش‌رو نیز بار دیگر به شما اعتماد خواهم کرد، آرزوی توفیق روزافزون برای شما و هیئت دولت را دارم و معتقدم بی‌توجهی دولت‌های قبلی در چند دهه گذشته به محیط زیست اگر در این دولت جبران نشود، عواقب وخیمی را در پیش خواهد داشت که پایداری سرزمینی ایران را تهدید می‌کند. جناب آقای رئیس‌جمهور لطفا در رثای محیط زیست و زیبایی طبیعت، آموزه‌های دینی و اخلاقی برای مدارا با آب، خاک، هوا و تنوع زیستی بیشتر بگویید؛ ولی لطفا خطای راهبردی «باید برای محیط زیست برنامه‌ریزی کنیم» را انجام ندهید.
محیط زیست ایران بیش از هر بخش و فرابخش دیگری، برنامه اقدام و دستورالعمل دارد و اگر روزی بتوانیم فقط یک درصد از آن را صادقانه، جدی و با التزام عملی اجرا کنیم، بسیاری از ناهنجاری‌های موجود و ناملایمات این روزها برطرف خواهد شد.
جناب آقای رئیس‌جمهور اگر به حرف‌های ما کارشناسان محیط زیست و گزارش‌های سازمان‌های تحت امر خود اعتماد ندارید، دست‌کم فرمایشات هفدهم اسفند ۹۳ مقام معظم رهبری را یک بار دیگر مرور کنید؛ سخنانی که متأسفانه بیشتر بهانه همایش‌ها و تزیین نمایشگاه‌ها شده است تا نقشه راه مملکت‌داری.
* رئیس سابق دانشکده محیط زیست
دیدگاه تان را بنویسید