معدن چادرملو، مجاز به فعالیت در زیستگاه یوزپلنگ نیست

روزنامه ایران: در حالی که زنگ‌های خطر برای انقراض قریب الوقوع آخرین بازمانده‌های یوزپلنگ ایرانی چند ماهی است که به صدا درآمده و دوستداران طبیعت، پویشی را برای جمع‌آوری امضا به منظور جلب مساعدت رئیس جمهوری در حفظ زیستگاه های یوزپلنگ تدارک دیده‌اند، حالا معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از تلاش شرکت معدنی سنگ آهن چادرملو برای اکتشاف و بهره‌برداری از سنگ آهن آنومالی D19 در زیستگاه های یوز ایرانی در استان یزد خبر می‌دهد؛ تلاشی که اگرچه هنوز به نتیجه نرسیده و معصومه ابتکار نیز مخالفت قطعی‌اش را با معدن کاوی در زیستگاه یوز ایرانی اعلام کرده است اما خبرهای منتشره نشان می‌دهد سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، بهره‌برداری از این معدن را قطعی و قریب الوقوع اعلام کرده است. با این حال رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با بهره‌برداری از آنومالی D19 به ایسنا می‌گوید: سازمان حفاظت محیط زیست به دلیل حفظ گونه‌های ارزشمند طبیعت مخالف بهره‌برداری از این محدوده است و نمی‌توانیم مجوز بهره‌برداری را بدهیم. ابتکار تأکید می‌کند بهره‌برداری از آنومالی D19 هنوز به طور کامل بررسی نشده است ولی سازمان محیط زیست فعلاً مخالف بهره‌برداری از آنومالی D19 است از این رو تلاش می‌کنیم تا در شورای عالی معدن راه حلی برای حل این مشکل پیدا کنیم. آنومالی D19 یکی از محدوده‌های شناسایی شده برای استخراج سنگ آهن است که در استان یزد و کویر مرکزی ایران و در قلب پناهگاه حیات وحش درانجیر و منطقه شکار ممنوع آریز قرار دارد و اکنون سه سال است که اکتشاف و بهره‌برداری از آن مطالبه جدی شرکت ایمیدرو است. پناهگاه حیات وحش درانجیر به وسعت 175 هزار هکتار یکی از 5 زیستگاه اصلی یوزپلنگ ایرانی است که در دهه 80 چندین بار حضور یوزپلنگ ماده و توله هایش در این منطقه به ثبت رسید. اما اکنون چند سالی است به جز یوزهای نر، هیچ یوز ماده‌ای در این منطقه مشاهده نشده که این امر حفاظت بیشتر از منطقه را ضروری می‌سازد. از سوی دیگر نزدیکی معدن سنگ آهن چادرملو در مرز این منطقه و اکتشافات معدنی سازمان انرژی اتمی ایران به دلیل ملاحظات ملی، همواره یکی از مهمترین تهدیدات یوزپلنگ‌ها در انجیر یزد بوده است اما با به اتمام رسیدن ذخایر معدنی چادرملو، حالا متولیان این شرکت به فکر اکتشافات و بهره‌برداری جدید در D19 در قلب زیستگاه یوزپلنگ‌ها هستند. چندی قبل نیز محمود نوریان، مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، درباره بهره‌برداری از آنومالی D19 اعلام کرد: «بهره‌برداری از آنومالی D19 درحال‌حاضر نیازمند مجوز محیط‌ زیست است و ما با درک دغدغه‌های سازمان محیط زیست و تلاش برای رفع آنها در حال انجام اقدامات لازم برای اخذ این مجوز هستیم.» هومن جوکار، مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در این باره به «ایران» می‌گوید: الان نزدیک سه سال است که شرکت چادرملو به دنبال اکتشاف سنگ آهن در D19 است که سازمان محیط زیست بشدت با این روند مخالف است و مجوز نداده است. او می‌گوید: متولیان معدن برای انجام فعالیت‌های معدنی در مناطق حفاظت شده نیازمند مجوز سازمان محیط زیست هستند و اگر سازمان این مجوز را صادر کند و بعد در مرحله مطالعه و گمانه زنی آنها به این نتیجه برسند که باید بهره‌برداری هم صورت گیرد دیگر نمی‌توان جلوی بهره‌برداری را گرفت و عملاً زیستگاه و همه حیات وحش‌اش از بین می‌رود که در این میان اهمیت یوز و طعمه‌های یوز در این منطقه برای ما دو چندان است. جوکار می‌گوید: متأسفانه در شرایطی که قیمت جهانی آهن بسیار پایین آمده و همین امر استخراج سنگ آهن را کم صرفه کرده اما ما هنوز در ایران به دنبال کند و کاو و خام فروشی هستیم. او می‌افزاید: امروز ارزش زیستگاهی یک منطقه حفاظت شده و یوزپلنگ بسیار بیشتر از سنگ آهنی است که قرار است یا در ذوب آهن ذوب شده و بعد به صورت شمش از کشور خارج شود و یا به صورت خام فروشی فروخته شود. جوکار تأکید می‌کند: ای کاش مسئولان برای یکبار هم که شده از خود بپرسند تا چه زمانی می‌خواهیم از راه نفت و معدن پول در بیاوریم. بسیاری از عرصه‌های طبیعی کشور امروز زیر پوشش معدن‌ها کاملاً از بین رفته است اگر همین چند منطقه باقی مانده هم که تحت حفاظت بوده و زیستگاه حیات وحش است از بین برود دیگر کجا را می‌خواهند در آینده کند و کاو کنند و پول در بیاورند. بنابراین شاید وقت آن رسیده که حداقل به فکر افزایش بهره‌وری از ذخایر خام و ارتقای تکنولوژی‌های وابسته به مواد معدنی باشیم تا هم در آمد بیشتری عاید کشور شود و هم سرزمین مان را برای نسل‌های بعد حفظ کنیم در غیر این صورت 50 سال آینده دیگر چیزی به نام مواد معدنی نداریم و قطعاً با این وضعیت تا چند سال آینده دیگر یوزی نخواهیم داشت.جوکار با تأکید بر اینکه یوز آسیایی بشدت دچار بحران تک جنسیتی شده و جمعیت ماده‌ها برای زاد و ولد کاهش یافته است می‌گوید: اولویت ما باید روی حفاظت از زیستگاه ها باشد در غیر این صورت شاید فرصت‌ها از دست برود و دیگر جای جبران نخواهد بود. بنابراین باید از هر گونه فعالیت عمرانی و معدنی در داخل و پیرامون زیستگاه های یوزپلنگ و نیز در نزدیکی کریدورهای مهاجرتی ممانعت صورت گیرد تا آرامش و امنیت برای این حیوان که قلمرو زیستی گسترده‌ای هم دارد تأمین شود.بر اساس گزارش دفتر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، از سال 1383 تاکنون نزدیک به 34 یوزپلنگ به دلایل مختلف در کشور از بین رفته که 15 یوز در جاده‌ها کشته شده‌اند. در سال 1389 نیز لاشه دو یوز در نزدیکی یکی از معادن در دست بهره‌برداری در منطقه راور کرمان یافت شد که به دلایل نامعلومی از بین رفته بودند.