هیولاها جهان را می‌بلعند

همشهری آنلاین: شهرهای کثیفی که بی‌برنامه دستخوش رشد یافتگی می‌شوند علاوه بر شهرهای بزرگ، بالاترین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان را به‌خود اختصاص می‌دهند. مطالعات جدید نشان می‌دهد که نمی‌توان واژه شهر را به شهرهای رشد یافته بدون برنامه در جهان و ساکنان آنها اطلاق کرد. ساکنان بسیاری از شهرهای آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین سهم کوچکی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند و چالش کنونی تنها در حفظ همین میزان اندک از انتشار گازهای گلخانه‌ای یا کاهش این آلاینده‌ها در جهان است. نشریه مطالعاتی محیط‌ زیست و شهرسازی وابسته به انستیتو بین‌المللی محیط‌ زیست و توسعه در مطالعات جدید خود در موضوع انتشار گازهای گلخانه‌ای در شهرهای جهان اعلام کرده است که براساس مطالعات انجام‌شده تنها شهرهای بزرگ متهم اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای نیستند و حتی شهرهای در حال توسعه نیز نسبت به مناطقی که رشد کارخانه‌ها در آنها سرعت بیشتری داشته است وضعیت بهتری ندارند. کارشناسان محیط‌زیست تصمیم‌گیرندگان و نهادهای بین‌المللی می‌خواهند که دقت بیشتری در موضوع تغییرات آب و هوایی به خرج بدهند. شهرهای بزرگ براساس آنچه مؤسسه بین‌المللی محیط‌زیست و توسعه اعلام کرده است بازیگران اصلی تغییرات آب و هوایی هستند و این درحالی است که تغییر آب و هوا نیاز به توسعه همکاری‌های مشترک و البته قوی با کشورهای متوسط یا در حال توسعه دارد. مطالعات نشان می‌دهد شهرهای بزرگ از پتانسیل لازم برای سرمایه‌گذاری مشترک در موضوعاتی همچون سازگاری و بهبود دسترسی به خدمات مطلوب برخوردارند. تازه‌ترین نتایج از تحقیقات انتشار یافته در 100 شهر از 33‌کشور جهان در یافتن این موضوع که سهم هر فرد در انتشار گازهای گلخانه‌ای تا چه اندازه است محققان را شگفت‌زده کرده است. براساس نتایج به دست آمده پژوهشگران اعلام کرده‌اند که عوامل مربوط به تولید گازهای گلخانه‌ای و توافق بر سر شیوه‌های اندازه‌گیری این گازها، همچنین تقسیم وظایف کشورها در کاستن از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای نیاز به یک تعامل جهانی و تصمیم مشترک دارد. نکته جالب آن است که تولید، مصرف و انتشار دی‌اکسید کربن و گازهای گلخانه‌ای رابطه معناداری با شیوه زندگی ساکنان شهرهای جهان دارد. بسیاری از آلوده کننده‌های تولید شده به‌ویژه در یک دهه اخیر در شهرهای بزرگ چین تولید شده و تبدیل به یکی از مشکلات ساکنان کره زمین شده است. شهرهای رشد یافته به همراه جمعیت مشتاق به زندگی در آن هیولاهای آلاینده، محور اصلی تولید آلاینده‌ها در جهان هستند. مشاهدات «دانیل هورنبرگ» کارشناس بانک جهانی تغییرات آب و هوایی نشان می‌دهد که شیوه زندگی و الگوهای رایج مصرف کلید انتشار گازهای گلخانه‌ای حتی در نقاطی بسیار دورتر از شهرهای چین است. آن‌طور که هورنبرگ اعلام می‌کند، تمایل زیاد غربی‌ها به استفاده از کالاهای چینی به‌صورت غیرمستقیم تشدید‌کننده انتشار گازهای گلخانه‌ای است. از 100 شهر بررسی شده توسط محققان، بالاترین رتبه انتشار گازهای گلخانه‌ای با تولید هزاران کیلوگرم از گاز دی‌اکسید‌کربن به شهر بندری «روتردام» در هلند اختصاص یافته است. انتشار گازهای گلخانه‌ای در این شهر 29/8‌هزار کیلوگرم در سال است. در این تقسیم‌بندی شهر سیدنی، پایتخت استرالیا با تولید 3/20‌هزار کیلوگرم دی‌اکسیدکربن پس از رتردام قرار می‌گیرد. شهرهای بندری نیز از آلودگی‌های ناشی از مصرف سوخت‌های کثیف در ترددهای دریایی و همچنین تبعات ناشی از حمل‌ کالاهای تجاری به میزان گسترده به‌عنوان یکی از پیامدهای پدیده تولید و مصرف درامان نمانده‌اند. شهرهای چین بالاترین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را حتی بیشتر از آنچه در مورد شهرهای هند تخمین زده می‌شود به‌خود اختصاص داده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد، بیشترین تولیدات صنعتی چین در شهرها صورت می‌گیرد و بیشترین تردد در روستاها نیز با موتورسیکلت انجام می‌شود. در مقایسه انتشار گازهای گلخانه‌ای در ایالات متحده و چین بررسی‌ها نشان می‌دهد که تمام شهرهای ایالات متحده آمریکا در مقایسه با چین سهم اندکی از انتشار گازهای گلخانه‌ای را به‌خود اختصاص می‌دهند. پژوهشگران انستیتو جهانی محیط‌زیست و توسعه معتقدند این امر به معنای آن است که تولید، مصرف، توزیع و زندگی در ایالات متحده سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارد. ابر شهرهای بزرگ جهان تمایل بیشتری به استفاده از بهترین سیستم‌های تحرک پایدار و بالاترین حجم تراکم جمعیتی دارند. بنابراین تعجبی نیست که چنین شهرهایی کمترین تغییر آب و هوایی را داشته باشند یا سهم هر فرد در انتشار گازهای گلخانه‌ای در آنها بسیار ناچیز باشد. آمارهای به دست آمده نشان می‌دهد که سرانه تولید گازهای گلخانه‌ای در کالگری دو تا سه برابر بیشتر از آن چیزی است که در ونکوور کانادا جریان دارد. نیویورک ولی کمترین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به‌خود اختصاص می‌دهد. آنچه در سال2005 اعلام شد نشان داد که ساکنان شهر نیویورک به‌طور متوسط کمتر از نیمی از ساکنان شهر دنور به انتشار گازهای گلخانه‌ای اقدام کردند. سانفرانسیسکو در ایالات متحده آمریکا نیز 50‌درصد کمتر از همه شهرهای تگزاس گازهای گلخانه‌ای تولید کرده بود. نتایج تحقیقات روی انتشار گازهای گلخانه‌ای تأکید دارند که شهرهای صنعتی وضعیت هشدار دهنده‌ای در انتشار گازهای گلخانه‌ای و دی‌اکسید کربن دارند. تحقیقات «لورین شکر» نویسنده نشریه تخصصی محیط‌زیست و شهرسازی مشخص کرد در تورنتو، شهر صنعتی کشور کانادا، هر فرد در داخل شهر و در منطقه مسکونی شهر 1/3‌هزار کیلوگرم گاز دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند، درحالی‌که این میزان در حومه بیرونی شهر به 13‌هزار کیلوگرم می‌رسد. برخی شهرهای اروپا نیز دارای کمترین میزان تولید گازهای گلخانه‌ای نسبت به سرانه انتشار این گازها در کشور خود هستند و برخی دیگر نیز بسیار فراتر از سرانه تولید گازهای گلخانه‌ای کشور خود به انتشار این گازها پرداخته‌اند. استکهلم در کشور سوئد و هلسینکی (پایتخت فنلاند) همچون دو شهر مادرید و بارسلونا در اسپانیا 50‌درصد کمتر از سرانه کشور خود گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کنند و در مقابل سهم شهر اشتوتگارت در کشور آلمان 50‌درصد بیشتر از سرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای در آن کشور است. کارشناسان همواره نسبت به تأثیر منفی انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان هشدار می‌دهند. آنها سرسختانه تأکید می‌کنند که مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای نیاز به درک عمیق جامعه جهانی و تصمیم مشترک سیاستگذاران برای کاستن از انتشار گازهای خطرناک دارد.