اسمارت فون، بلای خانمان سوز

مجله مهر: حدود بیست و اندی سال پیش که موبایل‌ها پایشان را به زندگی‌هایمان گذاشتند غریبه‌های کوچکی بودند در قد و قواره یک پاره آجر؛ که فرصت ملاقات‌شان را یا در دستان آدم‌های پرمشغله پیدا می‌کردیم یا روی کمربند شلوار قشری که از نظر ما پولدار و متمول تلقی می‌شدند. اما زمان کار خودش را کرد. چیزی نگذشت که این پاره آجر‌های تلفنی جای خودشان را به نمونه‌های ظریف‌تر و نحیف‌تر دادند. روز به روز به جمعیت‌شان اضافه شد. به قدری که دیگر می‌شد آن را در دست همه و حتی آدم‌های کم سن و سال پیدا کرد. وضع با همین منوال ادامه داشت تا اینکه انقلاب گوشی‌های هوشمند همه چیز را تغییر داد. دنیا به دو بخش تقسیم شد؛ دنیای واقعی و دنیای مجازی! گوشی موبایل دیگر یک تلفن ساده برای تماس‌های ضروری نبود آلبوم عکس بود، محل گپ و گفت‌های خودمانی شده بود و تریبونی که با آن بشود برای ساز و کار جهان نسخه پیچید و نطق کرد در عوض از جماعت لایک گرفت. رفته رفته کار به جایی رسید که کمیت زمان حضور در دنیای مجازی به قدری زیاد شد که کیفیت زندگی‌های حقیقی‌مان را تحت الشعاع قرار داد تا جایی که حالا خودمان هم یادمان رفته و متعجبیم که سال‌های ماقبل گوشی زندگی چه طور سپری می‌شد و کار‌ها چگونه پیش می‌رفت. متن زیر راهنمایی است برای همه آدم‌هایی که آنقدر به اعتیاد گوشی آلوده شده‌اند که جدی جدی یادشان رفته چه طور می‌شود بیسایه سنگین دنیای مجازی در دنیای حقیقی زندگی کرد؟ اصلا چه طور می‌شود لذت دیدن خنده واقعی دور و بری‌ها را به ایموجی‌های دو نقطه دی آدم‌ها ترجیح داد؟! علائم اعتیاد به گوشی موبایل اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که برای اعضای خانواده‌تان در اتاق کناری هم پیام می‌فرستید یا از بردن تلفن همراه با خودتان حتی در سرویس بهداشتی هم ابایی ندارید یا با دور نگهداشتن گوشی موبایل‌تان احساس اضطراب می‌کنید یا موقع پخش فیلم و برنامه تلویزیونی‌تان توانایی برگرداندن سرتان از تلفن همراه را ندارید باید بدانید که شما یک فرد «معتاد به گوشی» به حساب می‌آیید. وابستگی بیش از اندازه به گوشی چندان پدیده عجیب و ناشناخته‌ای نیست بلکه آفتی است که کم یا زیاد، بیشترمان با آن درگیریم. معضلی که اگر نسبت به آن بی‌توجه باشیم کار را به جایی می‌رساند که می‌تواند در زندگی فردی و اجتماعی هر کس اختلال ایجاد کند برای همین پیش از تلاش برای بر طرف کردن آن سعی کنید داشتن و نداشتن علائم بالا را در خودتان بررسی کنید. خودتان را زیر نظر بگیرید خیلی‌ها معتقدند با پیدا شدن شبکه‌های اجتماعی و گوشی‌های هوشمند فرصتی ایجاد شد تا افراد در یک بستر همگانی و جهانی در مقابل هر کنشی که در فضای مجازی انجام می‌دهند با واکنش فوری و سریع افراد رو به رو شوند. واکنش‌هایی که برای ما در قالب لایک یا کامنت حاضر می‌شوند. همین سرعت دریافت واکنش باعث می‌شود که گذران وقت در فضای سایبری بیش از پیش برای ما جذاب به نظر بیاید. یکی از اولین راهکار‌هایی که می‌شود برای کاهش وابستگی انجام داد رصد کردن آگاهانه خودتان در فضای مجازی است. براساس یک مطالعه دانشگاهی، افراد محصل به طور میانگین در هر روز ممکن است چیزی حدود ۸ الی ۱۰ ساعت از فضای مجازی استفاده کنند. برای همین یکی از کار‌هایی که می‌شود انجام داد پیگیری آگاهانه از میزان استفاده خودتان از موبایل است. چون این کار به شما کمک می‌کند تا شناخت بهتری از شرایط به دست بیاورید و متوجه شوید که آیا واقعا اوضاع وخیم هست یا نه تا در نهایت برای رسیدن به هدفتان در این زمینه از روش‌های کارآمدتر و عملی‌تری استفاده کنید. زمان را جیره بندی کنید به جمله بدیهی «وقت طلاست» رجوع کنید تا راحت‌تر بتوانید زمان استفاده از گوشی را در شبانه روز محدود کنید. چک کردن پیام‌ها و گشت و گذار در کوچه پس کوچه‌های شبکه‌های مجازی را به یک زمان مشخص موکول کنید. این زمان می‌تواند بین یک ساعت تا دو ساعت در روز باشد. اصلا برای این کار می‌توانید از آلارم خود گوشی استفاده کنید طوری که به محض گذشتن از زمان حد مجاز با هشدار گوشی رو به رو شوید و حساب کار دستتان بیاید. استفاده را قطع نکنید، کم کنید «تب تند زود عرق می‌کند» این ضرب المثل را حتما زیاد شنیده‌اید پس سعی کنید در زمینه ترک استفاده بیش از اندازه از گوشی جزو این دسته تب دار نباشید که به محض تصمیم برای این کار، یک باره و ناگهانی گوشی تلفن را بالکل از زندگی حذف می‌کنند. این کار یکی از اشتباه‌ترین راهکار‌های ممکن است که در بیشتر موارد هم با شکست مواجه می‌شود؛ پس بهتر است برای ساعت استفاده‌تان این زمان را طی روز‌های متمادی و به شکل تدریجی کاهش دهید. به عنوان مثال اگر روز اول یک ساعت کمتر وقت صرف کرده‌اید روز‌های بعدی یک ساعت را به دو ساعت برسانید تا دست آخر به زمان مطلوب برسید. از خودتان تقدیر کنید این یک روش ثابت شده است که نه تنها در این زمینه که برای همه تغییر و تحول‌های خودخواسته به کار می‌آید. اگر قصد این را دارید که یک عادت بد یا یک عادت خوب را در خودتان تثبیت کنید یکی از بهترین کار‌هایی که می‌توانید انجام دهید استفاده از سیستم پاداش است به عنوان مثال اگر در کم کردن زمان گذران وقت با گوشی موفق بوده‌اید به خودتان هدیه بدهید و از خودتان تقدیر کنید حتی شده به صرف خوردن یک ساندویچ ساده یا تماشای یک فیلم هیجان انگیز. بستن گروه‌ها و کانال‌های غیر ضروری وسوسه انگیزترین شبکه اجتماعی که ایرانی‌های مقیم اینترنت را به بلای خانمان سوز اعتیاد دچار می‌کند تلگرام است. شبکه‌ای که در عین پیام رسان بودن، هم محفلی برای گپ و بحث با دوستان و آشنایان است و هم یک رسانه تمام عیار که با آن می‌شود هم اخبار را دنبال کرد و هم با فیلم‌ها و پیام‌های رنگ به رنگش سرگرم شد. اتفاق به ظاهر ساده‌ای که می‌تواند طی شبانه روز زمان قابل توجهی از وقت مفید شما را به خودش اختصاص دهد. برای تنظیم زمان در این شبکه اجتماعی اولین کاری که باید انجام دهید بی صدا کردن یا به اصطلاح mute کردن همه کانال‌ها و گروه‌های غیر ضروری است. فقط حواستان باشد که در الک کردن گروه‌های غیر ضروری خساست به خرج ندهید. باور کنید با ندیدن یک گیف بامزه یا پیام صبح بخیر اعضای گروه فامیل چیز بزرگی را از دست نداده‌اید؛ چون با این کار دیگر لازم نیست به محض شنیدن صدای هر پیام یا نوتیفیکیشن بخواهید وسوسه شوید و چشمتان را به صفحه آبی رنگ تلگرام بدوزید. فرصت‌های از دست رفته را محاسبه کنید کافی است مقدار زمانی را که در ۲۴ ساعت برای چک کردن گوشی صرف می‌کنید محاسبه کنید و به این فکر کنید که به جای این حجم از گذران وقت در فضای مجازی چه کار‌های دیگری می‌توانستید انجام بدهید و ندادید کار‌هایی که به محض تصمیمتان برای ترک وابستگی به گوشی می‌توانند جایگزین‌های مناسبی برای اوقات فراغت به حساب بیایند و کیفیت روز‌های پیش رویتان را تا حد قابل توجهی بالا ببرند؛ از خواندن یک رمان دلچسب یا تماشای یک فوتبال هیجان انگیز گرفته تا یک دورهمی دوستانه با عزیزانتان!