دیافراگم چیست؟

کلیک: در دوربین های دیجیتال و آنالوگ دیافراگم یکی از مؤلفه‌های کنترل نور است. شما هنگام عکاسی از سوژه مورد نظر به وسیله دو مؤلفه می تواند میزان نوری که به سنسور شما می رسد را کنترل کنید. یکی از این فاکتور ها سرعت شاتر است و فاکتور دیگر دیافراگم است. سرعت شاتر در واقع مدت زمانی است که نور به سنسور شما می رسد و دیافراگم نیز میزان رسیدن نور به سنسور را مشخص می کند. برای تنظیم نور و کنترل نور ورودی باید ابتدا بدانیم که دیافراگم چه نقشی را در دوربین ایفا می کند و چگونه باید با آن بازی کنیم.

دیافراگم چگونه کار می کند؟

دیافراگم چیست؟ از نظر فیزیکی دیافراگم دسته ای از تیغه‌های فلزی درون لنز است که قابلیت باز شدن و بسته شدن را دارند اما این دیافراگم چه کاری را انجام می دهد. برای درک بهتر مفهوم دیافراگم به سراغ یک مثال بسیار ساده می رویم. فرض کنید یک سطل را آب را در زیر باران قرار داده اید، این سطل پس از مدتی براثر باران پر می شود. حالا فرض کنید در کنار این سطل دو سطل دیگر قرار داده اید که ظرفیت یکسانی با سطل اولیه دارند ولی در واقع نوع ساخت آن ها متفاوت است و دهانه یکی از سطل ها بسیار باز است و سطل های دیگر نیز دهانه بسته‌تری نسبت به سطل اولی دارند. سطلی که دهانه بزرگ تری دارد گنجایش یکسانی دارد، ولی سریع تر از دو سطل دیگر پر می شود چون دهانه بازتری دارد. چنین اتفاقی در دوربین نیز اتفاق می افتد.

اگر دیافراگم شما باز باشد شما در مدت زمان کمتری نور بیشتری به سنسور حساس می رسانید یا به زبان ساده تر نور بیشتری وارد دوربین شما می شود و اگر دیافراگم شما بسته تر باشد و در واقع یک سوراخ کوچک باشد، نور کمتری نیز به سنسور حساس شما می رسد و شما باید مدت زمان بیشتری به سنسور حساس خود نور بتابانید، یا به زبان دیگر سطل شما دیرتر پر می شود!

شاید با خود این سؤال را پرسیده باشید که اگر با باز کردن دیافراگم نور بیشتری به سنسور برسد و نور بیشتری وارد دوربین شود دیگر نیازی نیست که ما با سرعت شاتر بازی کنیم و یا حتی ایزو خود را بالا و پایین کنیم. درست است با باز بودن دیافراگم بدون شک نور بیشتری وارد دوربین می شود ولی در این میان عمق میدان نیز تغییر می کند. شاید درک عمق میدان در تعاریف کلی کمی سخت باشد. عمق میدان در واقع محدوده وضوح اشیا را در کادر شما مشخص می کند. اگر بخواهید عکس پرتره بگیرید، بدون شک باید از عمق میدان کم استفاده کنید تا مرکز توجه شما بر روی صورت سوژه باشد. در عکس های طبیعت از عمق میدان زیاد استفاده می کنند که در این عمق میدان همه چیز واضح و مشخص است، همه چیز از ابتدای کادر تا انتهای کادر مشخص و واضح است.

در تصویر بالا شما عکس یک انسان را مشاهده می کنید که در این عکس از عمق میدان کم یعنی دیافراگم باز استفاده شده است، همان طور که در پس زمینه مشاهده می کنید، پس زمینه کاملاً محو است و سوژه اصلی شما مشخص است. در تصویر پایین، از یک منظره طبیعی عکاسی شده است که در این عکس، عمق میدان زیادی دیده می شود، یعنی دیافراگم بسته است و عدد دیافراگم نیز بالا است.

درک مفهوم سرعت شاتر بسیار راحت تر از درک مفهوم دیافراگم است. در مفهوم سرعت شاتر، شما با کسری از ثانیه رو به رو هستید، اگر سرعت شاتر شما بالا تر باشد بدیهی است که در زمان کمتری نور به سنسور می رسد و اگر سرعت شاتر پایین باشد نور بیشتری در مدت زمان بیشتری به سنسور می رسد؛ اما در مفهوم دیافراگم با تضاد هایی رو به رو هستیم.

توضیحات مفصلی در رابطه با دیافراگم داده شد که اگر دیافراگم باز باشد، عمق میدان کمتر است و هم چنین سوراخ داخل لنز نیز بازتر است. اگر دیافراگم بسته باشد، نور کمتری به سنسور می رسد و عمق میدان بیشتر است و هم چنین سوراخ دیافراگم نیز کوچک تر است. موضوع دیگری که در رابطه با دیافراگم مطرح است دیافراگم شما اگر در حالت باز قرار بگیرد و عکاسی از سوژه هایی رنگین صورت پذیرد، بوکه هایی در سطح عکس ایجاد می شود. در واقع بوکه ریشه ای چینی دارد و بدون شک همه شما در عکس های پرتره بوکه ها را دیده اید. در واقع بودکه نقطه های رنگینی است که در عمق میدان کم در پشت سوژه اصلی تشکیل می شود. بوکه ها یکی از عوامل کیفیت عکس و لنز هستند. اگر لنز شما لنز گران قیمتی باشد و از تیغه های خاصی تشکیل شده باشد بوکه های زیبا تری در سطح عکس ایجاد می کند.

کمترین دیافراگم شما بر روی هر لنز به عدد لنز شما و یا همان فاصله کانونی مرتبط است. شما باید به این موضوع توجه کنید که در حین خرید یک لنز همه جهات را در نظر داشته باشید و اول از هر چیزی نیاز خود را بدانید.

دیافراگم یکی از مهم ترین عوامل در عکاسی است و در واقع یکی از سه ضلع مثلث حیات عکاسی که در اضلاع دیگر، ایزو و سرعت شاتر قرار دارند. شاید دیافراگم از مهم ترین عوامل تعیین کننده یک عکس خوب باشد، برای گرفتن عکس خوب ابتدا باید تمام فاکتور های مثلث حیات عکاسی را به خوبی درک کرد.