ابزار جاسوسی اینترنتی از شهروندان در دست بیگانگان

سرویس فناوری فردا؛ محمد علی شفیعی: یکی از دستاوردهای سفر هیئت سیاسی و اقتصادی فرانسه به ایران در بهمن ماه امضای قرار‌داد بین شرکت فناوران‌پیشرو پارس‌‌نت (پارس‌نت)، یکی از اعضای گروه شرکت‌‌های پارسان‌‌لین با شرکت سیگفاکس (SIGFOX) فرانسه، در زمینه‌ی راه‌اندازی شبکه اینترنت اشیاء (IoT) با پوشش سراسری بر بستر شبکه ملی اطلاعات، در ایران است. (http://yon.ir/l1UP)

زمانی که این خبر را مطالعه می‌کردم، یاد گزارشی افتادم که تقریباً یک سال قبل آن را مطالعه کرده بودم، گزارشی که کمیته‌ی نیروهای مسلح سنای آمریکا (Senate Armed Services Committee) آماده کرده است. این گزارش با عنوان "ارزیابی تهدیدهای جهانی توسط جامعه‌ی اطلاعاتی آمریکا" در تاریخ ۹ فوریه ۲۰۱۶ زیر نظر جیمز کلپر (James R. Clapper) مدیر جامعه‌ی اطلاعاتی آمریکا (DNI) تدوین شده است.

در فهرست این گزارش، "تهدیدهای جهانی" (Global Threat) به ترتیب زیر مرتب شده اند:

تکنولوژی و فضای مجازی

تروریسم

سلاح‌های کشتار جمعی

فضا

سازمان‌های ضد جاسوسی

جرم‌های سازمان‌یافته‌ی بین المللی

اقتصاد و منابع طبیعی

امنیت انسانی

در قسمت‌های بعدی این گزارش به تهدید‌هایی که از جانب کشورها و مناطق مختلف جهان می تواند متوجه ایالات متحده آمریکا باشد پرداخته که از موضوع این بحث خارج است.

اما همانطور که اشاره شد، در قسمت تهدیدهای جهانی، اولویت اول را به تکنولوژی و فضای مجازی اختصاص داده‌اند که در "نگاه استراتژیک" این بخش به اهمیت این موضوع می پردازد: "براثر گسترش و وابستگی روز افزون به فن‌آوری اطلاعات در سالهای آتی، می توان تغییرات شگرفی را در زندگی روزمره مردم و شیوه‌ی انجام وظیفه‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی، مشاهده کرد. وسیله‌هایی که با حداقل ملاحظات امنیتی طراحی و تولید شده‌اند، همچنین پیچیدگی روزافزون شبکه‌های اطلاعاتی می‌تواند باعث آسیب‌پذیری گسترده‌ی زیرساخت‌های شهری و همچنین نظام‌دولتی ایالات متحده بشود. این موارد، باعث ایجاد چالش‌هایی برای دفاع سایبری ما می‌شود اما با این حال می‌تواند فرصت‌هایی را برای ما در زمینه ی جمع‌آوری اطلاعات فراهم کند."

این گزارش در زمینه‌ی فناوری و فضای مجازی در اولین مورد به اینترنت اشیاء (IoT) پرداخته است: " وسایل هوشمند که می تواند به اشیایی از جمله وسایل حمل‌و‌نقل، وسایل منزل و ... اطلاق شود که باعث افزایش بازدهی، صرفه‌جویی انرژی و راحتی بیشتر می‌شوند. البته، تحلیل‌گران امنیتی بارها بیان کرده‌اند که بسیاری از این وسایل، می‌تواند امنیت و یکپارچگی اطلاعات و همچنین تداوم خدمات را با تهدیداتی مواجه کند. در آینده نظام‌های اطلاعاتی و جاسوسی می‌توانند از اینترنت اشیاء برای شناسایی، نظارت، زیر نظر داشتن، ردیابی، شناسایی نیروهای بالقوه یا حتی دسترسی به یک شبکه یا اطلاعات ورود کاربران، استفاده کنند."

در موارد بعدی این گزارش به هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و ... به عنوان تهدیدات دیگری در زمینه‌ی تکنولوژی و فضای مجازی اشاره شده است.

در ماه اکتبر سال ۲۰۱۶ گاردین خبری را منتشر کرد که توسط وب‌کم‌های هوشمند و دستگاه‌های پخش ( DVR) هوشمند به ساختار اینترنت اروپا و آمریکا نفوذ شده است و حمله‌ای به یکی از ارائه‌دهندگان اصلی اینترنت انجام شده که سایت‌هایی از جمله Netflix و Facebook و Twitter و همچنین Guardian را از دسترس خارج کرده است. ( http://yon.ir/D61n )

گزارشی مانند گزارش فوق و همچنین اتفاقی که در اروپا و آمریکا در ماه‌های اخیر افتاده و موارد مشابهی که بارها و بارها در کشورهای گوناگون با ابعاد مختلف رخ داده است، بار دیگر اهمیت توجه زیرساختی به فضای مجازی را در کشور گوشزد می‌کند. این واقعیت باید این اراده را در مسئولین امر به وجود بیاورد که در فناوری‌های نسبتاً جدیدی مانند اینترنت اشیاء که هنوز در دنیا پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در آن رخ نداده است، ورود کنند و از توانایی‌های داخلی و قابل اطمینان به جای شرکت‌های خارجی که می‌تواند باعث خروج اطلاعات و جاسوسی نظام‌مند و گسترده شود، حمایت و استفاده کنند.