ماهی‌ها هم آرتروز می‌گیرند!

خبرگزاری ایسنا: کشف جدید دانشمندان دانشگاه جنوب کالیفرنیا حاکی از آن است که ماهی‌های استخوان‌دار نخستین هم به آرتروز مبتلا بوده‌اند؛ این یافته‌ها می‌تواند به جلوگیری و درمان سریع‌تر این عارضه دردناک مفصلی کمک کند. به گزارش آسوشیتدپرس، این یافته‌ها با باورهای کلی در مورد اینکه مفاصل سینوویال یا زلالی با ورود مهره‌داران بر روی خاک تکامل یافته‌اند، مغایر است. برای مثال، زانوها و استخوان ران انسان که به شدت مستعد آرتروز هستند، از مفاصل زلالی برخوردارند. به گفته محققان، مشاهده نخستین مورد ابتلا به آرتروز در یک گورخرماهی می‌تواند رویکردهای جدیدی را به سوی شناسایی درمان‌های جدید برای آرتروز که با وجود فراگیر بودن، هنوز درمانی به جز جایگزینی مفصل برای آن شناخته نشده، معرفی کند. آن‌ها دریافتند که مفاصل خاصی در فک و باله‌های گورخرماهی از ویژگی‌های مشابه مفاصل زلالی در پستانداران برخوردارند. این شباهت از آن جهت منطقی است که مقاومت در برابر آب، فشار قابل توجهی بر مفاصل وارد می‌کند. آرتروز بیش از 52 میلیون نفر یا حدود 23 درصد از بزرگسالان جهان را دچار کرده است. این تعداد ممکن است تا سال 2040 به 78 میلیون نفر برسد. مهره‌داران دارای چهار دست و پا مانند انسان از ماهی‌های لبه‌بالگان تکامل یافته‌اند. در حال حاضر هیچ مدل آزمایشگاهی از این ماهی وجود ندارد، از این رو دانشمندان بر روی گورخرماهی تمرکز کردند که عضوی از ماهی‌های تکامل‌یافته‌تر پرتوبالگان است. آن‌ها از سی‌تی اسکن و ابزارهای ژنتیکی استفاده کرده و دریافتند که دو نوع ماهی پرتوباله دارای مفاصل زلالی هستند که پروتئینی مشابه نوع روان‌کننده مفاصل انسان موسوم به "لوبریکان" تولید می‌کنند. تحقیقات پیشین نشان داده بود که انسان‌ها و موش‌ها فاقد پروتئین لوبریکان بسیار سریعتر به آرتروز مبتلا می‌شوند. محققان دریافتند که حذف این ژن از ژنوم گورخرماهی باعث بروز آرتروز در فک و باله این موجود شد. با توجه به اینکه ماهی‌ها و انسان‌ها صدها میلیون سال پیش و با تکامل یافتن مهره‌داران استخوانی اولیه از هم جدا شده‌اند، این شباهت در استعداد ابتلا به آرتروز نشان می‌دهد که مفاصل زلالی از قدمت مشابه استخوان برخوردارند. این یافته‌ها در مجله eLife منتشر شده است.