دستاورد‌های انقلاب اسلامی در حوزه «فیلم و سینما»

خبرگزاری ایسنا: در چهل سالگی انقلاب اسلامی از جمله دستاورد‌های حوزه فیلم و سینما موارد ذیل را می‌توان برشمرد:

انقلاب اسلامی، رویکرد جدیدی به سینمای ایران بخشید. سینما از رویکردی صرفاً تجاری، سرگرم‌کننده و بی‌رونق در زمان طاغوت، به سینمایی پویا، اخلاق‌مدار و انسان ساز تبدیل شد. انقلاب اسلامی در حوزه سینما برخلاف دوران طاغوت، هویت تازه‌ای بر پایه ارزش‌های اخلاقی، دینی و انسانی به هنر هفتم بخشید. هنر سینما از دید رهبران انقلاب اسلامی «یک هنر برتر» است و با تعابیری همچون «هیچ چیز مثل سینما نیست» از آن یاد می‌شود. جشنواره‌های موضوعی، گام موثری در جهت تولید محتوا است که سینمای انقلاب اسلامی به آن توجه ویژه دارد. انقلاب اسلامی، سینمای جذاب بدون سکس و خشونت را به جهان عرضه کرد. پس از انقلاب اسلامی تلقی تازه‌ای از جذابیت در سینما شکل گرفت و سبکی بی نظیر غیر متکی به وجه غریزی انسان در جهان پدید آمد.

ویژگی‌های سینمای قبل از انقلاب عبارتند از:

سخیف بودن، عامه پسند بودن، قشری بودن مبتذل بودن، جنسی و شهوت زده (زن، مشروب و قمار) و مروج برهنگی تک ژانری بود

ویژگی‌های سینمای پس از انقلاب عبارتند از:

فاخر، هنری و حرفه‌ای (کیفی). اخلاقی، عفیفانه، نجیبانه (ارزشی). چند ژانری مانند معناگرا، سیاسی، اجتماعی، دفاع مقدس (متنوع). انقلاب اسلامی، سینمای مطرود مردم و ورشکسته قبل از انقلاب را نجات داد و به آن رونق بخشید. انقلاب اسلامی، سینمای ایران را تطهیر کرد. سینمای انقلاب اسلامی، سینمای تک ژانری ایران را تنوع ژانری داد. انقلاب اسلامی، به سینمای مستند، انیمیشن و سینمای دینی و انقلابی، توجه جدی کرد. سینمای قبل از انقلاب خود را مقید به ارزش خاصی نمی‌دانست، در حالی که پس از انقلاب اسلامی این سینما حامل ارزش‌های تازه‌ای، چون استقلال، اسلام ناب، عدالت و حاکمیت مردم شد. سینمای قبل از انقلاب صرفاَ جنبه تفریح و سرگرمی داشت و پس از انقلاب اسلامی تبدیل به پیشرفته‌ترین هنر متعالی برای اعتلای ارزش‌های انسانی شد. ورود ژانر سیاسی به سینمای ایران مرهون انقلاب اسلامی است. انقلاب اسلامی سینمای سیاست گریز قبل از انقلاب را به مؤثرترین هنر در عرصه سیاسی کشور تبدیل کرد. از نگاه رهبران انقلاب اسلامی، سینما و سینماگران، شأن بالایی دارند تا جایی که از آن‌ها به عنوان «کلید پیشرفت کشور» یاد می‌شود، ولی قبل از انقلاب، سینما عامل فساد و عقب ماندگی کشور بود. انقلاب اسلامی توانست تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری و جهت‌یابی سینمای ایران بگذارد و نقش تازه‌ای را برای سینما ایجاد کند. در پیش از انقلاب، ۶ نهاد متولی سیاست‌گذاری و تولید فیلم در کشور وجود داشت که این تعداد پس از انقلاب اسلامی به ۱۲ نهاد متشکل از ۲۶ زیرمجموعه، رسید. سینمای قبل از انقلاب در طی ۴۵ سال، ۱،۱۴۱ فیلم ساخته بود. این در حالی است که سینمای پس از انقلاب، طی ۳۸ سال ۲،۵۱۷ فیلم ساخته است. به عبارتی تعداد تولید فیلم سینمایی نسبت به قبل از انقلاب ۲ برابر شده است. تعداد کارگردانان قبل از انقلاب ۲۶۱ نفر بود که پس از انقلاب به ۷۱۶ نفر رسید. به عبارتی این تعداد پس از انقلاب ۳ برابر شده است. تعداد نشریات و مجلات سینمایی قبل از انقلاب ۴۲ عنوان بود که تا قبل از انقلاب تعطیل شدند و پس از آن به برکت انقلاب اسلامی به تعداد ۵۵ عنوان رسید. پیش از انقلاب تنها ۳ تشکل و صنف سینمایی در کشور وجود داشت که پس از انقلاب این تعداد به ۳۰ صنف رسید. از ۴۳۷ باب، سینمایی که قبل از انقلاب در کل کشور وجود داشت، به علت حوادث و شرایط انقلاب، تعدادی زیادی از آن‌ها از رده خارج گردیدند و تنها ۹۲ باب سینما با ۹۹ سالن سینمایی تحویل انقلاب شد، اما از ابتدای انقلاب تاکنون تعداد سینما‌های کشور به ۲۷۳ باب با ۴۰۸ سالن رسید که رشدی ۴ برابری را نشان می‌دهد. تعداد سریال‌های ساخته شده قبل از انقلاب، از ۶۲ عنوان به ۱،۱۵۰ عنوان به رشد ۱۸ برابری در پس از انقلاب رسید. قبل از انقلاب تنها ۵ مرکز دانشگاهی و آموزشی در حوزه سینما به فعالیت می‌پرداخت، در حالی که پس از انقلاب ۱۱ هنرستان در رشته سینما، ۱۵ مرکز علمی کاربردی در سطح کاردانی و ۶ مرکز در سطح کارشناسی، ۱۱ مرکز دانشگاهی دولتی، غیرانتفاعی، آزاد و پردیس در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد، ۱۵۹ آموزشگاه خصوصی در تهران و شهرستان‌ها، ۴ مرکز آموزشی نهادی، ۲ مرکز دانشگاهی نهادی، به تربیت سینماگر در رشته‌های مختلف سینمایی می‌پردازند. قبل از انقلاب با ۵ مرکز دانشگاهی و آموزشی در حوزه سینما، تقریباً ۱۴۷ نفر فارغ التحصیل سینما داشتیم که این تعداد بعد از انقلاب اسلامی با بیش از ۱۵۰ هزار نفر دانشجو، هنرجو و فارغ التحصیل، رشد ۱۰۰ برابری داشته است. پیش از انقلاب، تنها ۲۳۵ عنوان کتاب در حوزه سینما چاپ شده بود. این در حالی است که تعداد کتاب چاپ شده تا سال ۹۶ در این حوزه، عددی نزدیک به ۱۷۰۰ عنوان است. به عبارتی؛ تعداد کتاب چاپ شده در این حوزه بعد از انقلاب، ۷ برابر شده است. ظهور کارگردانان سینمایی زن، پدیده پس از انقلاب اسلامی است. قبل از انقلاب کارگردان زن وجود نداشت، در حالی که این تعداد پس از انقلاب به ۲۵ نفر رسید. از پیامد‌های انقلاب اسلامی، رشد فعالان سینمایی، به ویژه زنان در مقیاس وسیع است که در زمان طاغوت به واسطه کارکرد سینما، صحنه را ترک کردند. سینمای قبل از انقلاب از کشش و جذابیت بازیگران زن برای توفیقات تجاری فیلم، استفاده ابزاری می‌کردند. گزینش بازیگران زن در سینمای قبل از انقلاب بر اساس مهارت بازیگری نبود، بلکه توجه به آوازخوانی و رقاصی بود. عمده‌ترین نقش زنان در سینمای قبل از انقلاب روسپی‌گری و رقاصی بود. بازنمایی نادرست شخصیت زن در سینمای قبل از انقلاب و فضای مسموم سالن‌ها موجب عدم استقبال زنان از سینما شده بود. محتوای فیلم‌ها، قبل از انقلاب اسلامی، به گونه‌ای بود که زنان رغبتی برای دیدن فیلم و حضور در سینما نداشتند. در سینمای قبل از انقلاب، زنان هیچ نقشی در امور کلیدی تولید، مانند تهیه کنندگی، نویسندگی و کارگردانی نداشتند، انقلاب اسلامی این نقش را به زنان داد. در سینمای قبل از انقلاب، زنان هیچ نقشی در مدیریت سینمایی کشور نداشتند، ولی پس از انقلاب، زنان در داوری جشنواره‌ها، شورای پروانه نمایش و صنوف سینما، حضوری مؤثر پیدا کردند. در سینمای قبل از انقلاب از ۲۹ صنف سینما، زنان فقط در چند صنف، مشارکت داشتند، ولی امروزه حضوری فعال و تعیین کننده در تمام صنوف دارند. پیش از انقلاب، دانشجویان و هنرآموزان سینمایی بسیار نادر و انگشت شمار بودند، اینک نزدیک به نیمی از ظرفیت مراکز آموزشی را دانشجویان زن تشکیل می‌دهند. نقش غالب زن در سینمای طاغوت، موجودی فرودست و عنصری حقیر بود. اما در سینمای پس از انقلاب زن جایگاه شایسته خود را یافت. در سینمای زمان طاغوت، زن بدون مرد هیچ بود. سینمای پس از انقلاب، برای اولین بار زن را نقش قهرمان داستان معرفی کرد. زن در سینمای قبل از انقلاب، بی هویت بود و صرفاً گونه‌ای تقلیدی از سینمای مبتذل غرب مطرح می‌شد. انقلاب اسلامی هم زمان با وقوع جنگ تحمیلی، ژانر (گونه) سینمایی جدیدی را با نام دفاع مقدس پدید آورد. فناوری ساخت فیلم‌های جنگی پس‌از انقلاب اسلامی، وارد سینمای ایران شد. خلق ژانر ویژه انقلاب و دفاع مقدس با تولید تعداد ۳۱۷ فیلم سینمایی از افتخارات سینمای پس از انقلاب اسلامی می‌باشد. برجسته‌ترین کارگردانان و فیلم سازان سینمای ایران، رزمندگان دفاع مقدس هستند. سینمای ایران با سینمای دفاع مقدس هویت جهانی یافت. پربیننده‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران، مربوط به فیلم «عقاب‌ها» در سینمای پس از انقلاب با هشت میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در ژانر دفاع مقدس است. پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تا پایان سال ۹۶ با توجه به نسبت تورم و جمعیت، مربوط به سینمای بعد از انقلاب، فیلم «اخراجی‌های ۲» با فروش ۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است. انقلاب اسلامی، پای فیلم‌های سینمایی را به مدارس، مساجد و روستا‌ها باز کرد. انقلاب اسلامی، پای توده‌های مردم و خانواده‌ها را به سینما باز کرد. پس از انقلاب اسلامی، تماشای فیلم در سبد فرهنگی خانواده‌ها قرار گرفت. انقلاب اسلامی، برای رویش‌های جوانانه‌ای که هیچ پشتوانه‌ای نداشتند، فرصت درخشش ایجاد کرد، مانند شهید آوینی، مرحوم سلحشور، حاتمی کیا، ملاقلی پور، مهدویان و…. جشنواره عمار یک ابتکار منحصر به فرد و نماد سینمای مردمی است که به جای فرش‌های قرمز، قلب‌های مردم از هنرمندان استقبال می‌کند. سینمای قبل از انقلاب به گفته امام راحل (ره) یکی از ابزار‌های مؤثر استعمار و استثمار به شمار می‌رفت، درحالی‌که سینمای انقلاب اسلامی، پیشرو در عرصه جهانی و حامی مستضعفان جهان است. امروز سینمای انقلاب اسلامی، الهام‌بخش مقاومت مردمی در برابر شیطان بزرگ است. انقلاب اسلامی، سینمای ایران را جهانی کرد. سینمای ایران در سال‌های بعد از انقلاب، در هر سال به طور متوسط حدود ۹۲ جایزه بین‌المللی دریافت کرده است، یعنی هر ماه ۸ بار در سراسر جهان، نام سینمای ایران مطرح شده است. سینمای ایران پیش از انقلاب، تنها هفت داوری بین‌المللی را تجربه کرد در حالی‌که بعد از انقلاب اسلامی این تعداد به ۷۸۶ داوری بین‌المللی رسید. افتخار ساخت پر مخاطب‌ترین سریال جهان اسلام، از آن جمهوری اسلامی ایران است. سطح سریال‌های ایرانی در جایگاهی قرار دارند که امروزه در بعضی کشور‌ها به عنوان بسته هدیه‌ای از سوی وزرای فرهنگ و هنر اهدا می‌شود. اعتبار سینمای ایران به جایگاهی رسیده است که جشنواره‌های بزرگ جهانی مانند اسکار و کن جایزه‌های برتر خود را به فیلم‌های درجه ۲ و ۳ ایرانی اعطا می‌کنند. تعداد فیلم‌های مستند ساخته شده در قبل از انقلاب اسلامی، ۲۰۳ عنوان بوده است. اما بعد از انقلاب، بیش از ۷۰۰۰ فیلم مستند تولید شده است. در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نیز اعم از فیلم کوتاه، نیمه بلند و بلند، بیش از ۱۰۰۰ فیلم مستند، تولید شده است. پس از انقلاب ۱۷ جشنواره در حوزه فیلم مستند، فعال هستند که قبل از انقلاب چیزی نداشتیم. تعداد ۲۱ کارگردان مستند در قبل از انقلاب فعالیت می‌کردند که این تعداد پس از انقلاب اسلامی، با رشد ۴۰ برابری به ببیش از ۸۵۰ کارگردان فعال در حوزه مستند رسیده است. تاکنون انقلاب اسلامی ۱۲،۶۹۰ نیروی انسانی مستندساز بالقوه را در مراکز آموزشی تربیت کرده است. نقد فیلم در قبل از انقلاب یک جریان نبود. نقد حرفه‌ای و فنی سینما بعد از انقلاب باب شد. قبل از انقلاب، نشریه تخصصی سینمایی نداشتیم. اما پس از انقلاب اسلامی، ۱۷ نشریه، اعم از هفته نامه، ماهنامه و فصلنامه و ۲۰ سایت تخصصی داریم. نقد آرمانگرایانه در سینما، منحصر به انقلاب اسلامی و از افتخارات ایران اسلامی است. صنف و انجمن منتقدان سینمایی، بعد از انقلاب اسلامی، تأسیس شد. پیش از انقلاب اسلامی، تنها ۹ جشنواره فیلم داخلی و بین‌المللی در سطح کشور برگزار شده بود که این تعداد تا سال ۹۶ به ۳۵ عنوان رسید. (افزایش ۴ برابری رخداد‌های سینمایی، بیانگر توجه انقلاب اسلامی به هنر سینما و شادابی سینماگران است). سینمای ایران در سال‌های پیش از انقلاب از میزان ۶۶۶ حضور جشنواره‌ای خارجی، ۱۵۲ جایزه داشت و بعد از انقلاب اسلامی (طی مدت مشابه) از میان ۳۴.۹۳۰ حضور، ۳.۶۸۵ جایزه نصیب سینمای ایران شده است. تنها جشنواره جهانی فیلم مقاومت، ابتکار انقلاب اسلامی است.