کاشت بذر «ممنوعه» در گلدان مدیران سینمایی

خبرگزاری تسنیم: مدتی است تولید و پخش سریالی تحت عنوان «ممنوعه» در شبکه خانگی حاشیه‌ساز شده است و علی‌رغم تمام انتقادات به محتوای این سریال مدیران سینمایی بر حمایت از آن اصرار دارند.

مدتی است مقوله نظارت در سازمان سینمایی رها شده به نظر می‌رسد که مصداق این فقدان کفایت را می‌توان در موضوع VOD‌ها بررسی کرد. پیش از این نیز در باب فقدان نظارت بر این سامانه‌ها مطالبی منتشر شد؛ که البته تلاش مسئولان نظارتی بیشتر به توجیه، شباهت پیدا کرده‌است و اقدام عملی در این زمینه دیده نمی‌شود.

پخش سریال «ممنوعه» از شبکه نمایش خانگی هم بیشتر بهانه‌ای شد تا به این خلا نظارتی در سازمان سینمایی کشور بپردازیم. از زمان فراگیری سریال‌ها در شبکه نمایش خانگی هر تولیدکننده‌ای دستاویزی برای جذب مخاطب در روند تولید و پخش برگزید تا بدان واسطه مخاطب را فراخوانده و به تعقیب قسمت‌های سریال ترقیب کند. یک سریال با مانور‌های دراماتیک در اثر و سریالی دیگر با واسطه استفاده از سوپراستار‌های بازیگری؛ اما سریال ممنوعه برای جذب مخاطب عبور از خط قرمز‌های اخلاقی را با فرمول سریال‌های ترکیه‌ای برگزیده‌است؛ که پیش از این در مطلبی مختصات تولیدی این اثر بررسی شد.

بیشتر بخوانید: سناریوی پشت‌پرده "سریال ممنوعه" برای تخریب فرهنگ و باور ایرانی

جدای از نقد محتوایی و ساختاری این اثر باید به ناظران و متولیانی انتقاد کرد که اجازه پخش این سریال را داده‌اند؛ از حسین پارسایی، مدیرکل دفتر نمایش خانگی، مستند و کوتاه تا ابراهیم داروغه زاده، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی. با وجود تمام انتقادات به این اثر داروغه زاده به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: «به طور طبیعی وقتی موضوع یک سریال درباره آسیب‌های اجتماعی است و در این سریال بطور خاص ولنگاری و کژ رفتاری تعدادی جوان مطرح است فیلمنامه نویس ناگزیر است برای پی‌ریزی شخصیت و شالوده فکری آن‌ها رفتار‌های را طراحی کند که در زمرة تخلفات و کنش‌های غیر متعارف است و البته آنچه که مشاهده می‌شود مصداق اشاعه ابتذال نیست و جنبه عبرت آموز آن مورد تاکید است. به همین خاطر بیننده باید با بردباری در انتظار قسمت‌های بعدی مجموعه باشد تا فرجام و عاقبت سوء رفتار شخصیت‌ها و یا اصلاح و انابه آن‌ها را در پرتو ارشادات و دلسوزی‌های خیرخواهانه شخصیت‌های مصلح داستانی نظاره گر باشد. واکنش اخیر جمعی از مخاطبان در گذشته برای بعضی از سریال‌های تلویزیونی پخش شده مثل خط قرمز و میوه ممنوعه هم دیده شده بود که خوشبختانه در ادامه دیدگاه آنان تغییر کرد.»

معاون نظارت سازمان سینمایی از آینده سریالی می‌گوید که خود از آن بی‌خبر است

معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی مخاطب را صبر و شکیبایی برای دیدن قسمت‌های بعدی اثر دعوت می‌کند تا فرجام این شخصیت‌سازی‌ها را در ادامه روند سریال شاهد باشد. در حالی که خود او و کسانی که به پخش سریال مجوز داده‌اند قسمت‌های بعدی اثر را ندیده‌اند و اطلاعی از فرجام داستان و شخصیت‌ها ندارند و مجوز پخش را به صورت قسمت به قسمت صادر می‌کنند که این خود بسیار عجیب است. لازم است وقتی نهاد نظارتی سازمان سینمایی با وظایف خود آشنا نیست نهاد‌های دیگر به عنوان مدعی‌العموم به موضوع ورود کرده و مانع از پخش قسمت‌های بعدی این سریال شوند.

در قسمت دیگر سخنانش این شخصیت‌ها را ابزاری برای معرفی انحراف اخلاقی معرفی می‌کند که البته خود آن‌ها و نحوه روایت داستان، ترویج دهنده این تیپ زندگی است و میل به هیجان را در مخاطب بالای ۱۶ سالی که سریال آن‌ها را مخاطب خود اعلام کرده بالا می‌برد. میلی که راه ارضای هیجانات خود را با سبک معرفی شده در سریال ارضا کند. این مدیر را باید به فیلم‌های اجتماعی و خانوادگی هالیوودی ارجاع داد تا به شکل واضحتری با نحوه ساخت فیلم با موضوع عبرت‌آموز اشنا شود.

خلا جایگاه حرفه‌ای تهیه‌کنندگان در سینمای ایران

گاهی مدیران سینمایی به واسطه شناختی که از تهیه‌کننده و کارگردان یک اثر دارند به او اعتماد کرده و بخشی از مسئولیت و عواقب ساخت و نشر را با پروتکل‌های شخصی به خود صاحب اثر واگذار می‌کنند، اما در این موضوعِ به‌خصوص با کدام سابقه و تجربه می‌توان بر رویه مذکور تأکید کرد؟! امیرپورکیان با سابقه ساخت تنها یک فیلم با نام «ناکوک» کارگردان کار است و علی اکبر نجفی با سابقه تهیه‌کنندگی تنها یک سریال با نام «گلشیفته» تهیه کننده ممنوعه است. اینکه علی اکبر نجفی با این سابقه چگونه این میزان حمایت را از سازمان سینمایی دریافت می‌کند و مدیر عامل موسسه هنرنمای پارسیان است که خود بحث دیگری را طلب می‌کند. زمانی قرار بود جایگاه تهیه‌کنندگان حرفه‌ای تعریف شود و اقداماتی برای ساماندهی این صنف صورت پذیرد تا شاهد این نباشیم که پسر یکی از نمایندگان مجلس بدون سابقه کاری بتواند تهیه‌کننده یک فیلم بلند سینمایی باشد و شخص دیگری با سابقه‌ای بیشتر و ورود حرفه‌ای‌تر به سینما برای تولید فیلم با سرمایه شخصی به‌دنبال تهیه‌کننده بگردد.

در نهایت ساخت و پخش اینگونه سریال‌ها بدون نظارت سازمان سینمایی حکم کاشت بذری را دارد که ۱۰ سال دیگر ثمر آن را خواهیم دید. حالا وزیر ارشاد هم به ماجرا ورود کرده‌است و درخواست بررسی از سازمان سینمایی دارد. سازمان هم که تا به‌حال از قسمت‌های بعدی سریال بی اطلاع بوده به تازگی از سازندگان درخواست کرده تا قسمت‌های بعدی را به دست مسئولان برسانند.