چرا مسؤولان برای «میرباقری» فرش قرمز پهن نمی‌کنند؟
علی همتی، فیلم‌ساز سمنانی معتقد است: هیأتی از استان سمنان باید به دیدار داود میرباقری برود. میرباقری در هر کشوری آثاری با این کیفیت می‌ساخت، مجسمه او را در میادین شهرها می‌گذاشتند؛ چرا مسؤولان برای او فرش قرمز پهن نمی‌کنند؟
خبرگزاری فارس: وقتی این گفتگو منتشر می‌شود، ۱۲ روز از تولدش می‌گذرد؛ فیلمسازی که همزاد انقلاب است! در ۱۷ سالگی فیلمسازی را آغاز کرده و در ۲۰ سالگی، عشق به سینما او را به تغییر رشته وامی‌دارد و به وادی کارگردانی سینما می‌کشاند. در دوره‌ای کارمندی را هم تجربه می‌کند؛ اما دیری نمی‌پاید که درمی‌یابد، فیلمسازی و کارمندی در یک اقلیم نمی‌گنجند. بیش‌تر آثار کوتاه می‌سازد و چندین اثر از میان آثارش هم در جشنواره‌های بزرگ حائز رتبه شده‌اند. خودش، اما از میان آثارش «غرب اشراق» را دوست دارد. او حالا علاوه بر اینکه درگیر ساخت یک اثر با موضوع زندگی استاد فرهنگ شکوهی است، انیمیشن‌های کوتاه یک دقیقه‌ای هم می‌سازد: «کاردونا» ما روز سینما را بهانه کردیم تا دقایقی را پای صحبت‌های «علی همتی» بنشینیم که این روزها، چهل‌سالگی‌اش را بیش‌تر از قبل با فیلم افطار می‌کند؛ بی‌درنگ شما را به مطالعه این گفتگو دعوت می‌کنیم.
آقای همتی! چرا تابه‌حال سریال یا فیلم سینمایی شاخصی در استان ما ساخته نشده است و چرا سینما در استان ما تا این اندازه فشل است؟ در یک رویکرد تخصصی و حرفه‌ای، من سینما را از تلویزیون جدا می‌دانم، اما ما اساساً چیزی به نام تولید فیلم سینمایی در استان سمنان نداریم که فشل باشد یا نباشد صفر مطلق فیلمسازی کار دشواری است و سریال ساختن، نیازمند بازیگر و عوامل حرفه‌ای است. در سال‌های دور، سریال «عطر گل یاس» و «روز باشکوه» در سمنان فیلم‌برداری شد و تأثیرات آن را هم دیدیم با این وجود به‌هرحال ما از تلویزیون به دلیل تعدد شبکه‌ها و کمبود اعتبارات، انتظار خاصی نداریم! مدیران سینما غافل‌اند! اما با صراحت می‌گویم که انگیزه‌ای برای پیشرفت «سینما» و حمایت از این صنعت، در هیچ‌یک از مدیران استان سمنان وجود ندارد؛ از استاندار گرفته تا شهردار. سیاست‌های سیاسیون در دنیا با سینما پیش می‌رود، اما در ایران مدیران سینما غافل‌اند؛ این در حالی
است که در سال گذشته، جشنواره فجر در استان، ۲۵ هزار بازدیدکننده داشت. این یعنی مردم پای کارند. وقتی فیلم خوبی اکران شود، مردم استقبال می‌کنند و اگر فیلم خوبی اکران نشود هم طبیعتاً مردم آن را نمی‌بینند، اما اگر سالن‌های سینمایی بیش‌تری در استان احداث شود، مردم باز هم استقبال خواهند کرد و روزگار سینما بهتر خواهد شد. عده‌ای زحمت می‌کشند و در سالن هلال‌احمر فیلم اکران می‌کنند، اما این سالن، سالن سینما نیست. سینماگران پول بلاعوض نمی‌خواهند؛ ما فقط می‌خواهیم سرمایه‌گذاران حوزه سینما را جمع کنند و از آن‌ها بپرسند چگونه می‌توانیم به شما کمک کنیم؟
آقای استاندار! هُل بدهید! پیش‌تر سرمایه‌گذارانی برای احداث پردیس سینمایی در سمنان اعلام آمادگی کرده بودند؛ علت تعلیق این پروژه چیست؟ زمین لازم برای احداث پردیس سینمایی بعد از شکایت به وزیر وقت، توسط مسکن و شهرسازی واگذار شد! بعد از واگذاری زمین، نقشه پردیس را طراحی کردند و مابقی کار متوقف شده است. انگار سینما برای هیچ‌کس در این استان مهم نیست. ما چند برنامه تلویزیونی گذاشتیم و چند نشست برگزار کردیم، اما فایده‌ای نداشت. آقای استاندار باید هلِ اولیه را بدهند تا سرمایه‌گذاران خودشان راه بیفتند! برای ادامه کار، معاون سیاسی استاندار می‌تواند نقش بسیار مؤثری ایفا کند. مسأله بعدی، «تولید فیلم» است. هیأتی از استان باید به دیدار آقای داود میرباقری برود. میرباقری در هر کشوری آثاری با این کیفیت می‌ساخت، مجسمه او را در میادین شهرها می‌گذاشتند. چرا استاندار برای دیدار با او وقت نمی‌گیرد تا به او بگوید که ما برایت فرش قرمز پهن
می‌کنیم، بیا و «سلمان» را در سمنان بساز؟ سینما می‌تواند بیش از معادن برای کشور ما آورده داشته باشد. به‌ویژه در استان ما که ظرفیت‌های فرهنگی و انسانی بسیار معظمی داریم. کدام استان به‌اندازه سمنان ظرفیت انسانی و جغرافیایی دارد، یک جمله شیخ ابوالحسن خرقانی سر در سازمان ملل را زینت داده است. ما حمید خیرالدین را داریم که اکنون در انگلیس فیلم می‌سازد؛ نمی‌توانیم از او دعوت کنیم که به سمنان بیاید؟ سینما می‌تواند سمنان را معرفی کند و این معرفی، باعث ایجاد اشتغال خواهد شد. شما می‌گویید سینما در استان ما فشل است و من می‌گویم اساساً در استان ما سینما وجود ندارد! ما کدام فیلم سینمایی را در سمنان تولید کرده‌ایم؟ ما حتی یک شرکت فیلمسازی درست و حسابی هم در سمنان نداریم.
قبل از انقلاب سینما نداشتیم آقای همتی! چنان‌که می‌دانید نگاه عده‌ای به سینما، اساساً منفی است. از طرفی ما شاهد نوعی ابتذال در آثار سینمایی نیز هستیم. آن نگاه و این ابتذال از دیدگاه شما چقدر در عدم پیشرفت سینما تأثیرگذار بوده است؟ به خاطر دارم که پیرمردی به من گفت: شغلت و روزی‌ات حرام است قبلاً شوخی می‌کردند که تو که فلان خلاف را می‌کنی، سینما هم برو؛ اما امروز فیلم‌هایی مثل تنگه ابوقریب، لاتاری و ماجرای نیمروز را ببینید. ما قبل از انقلاب سینما نداشتیم، اما اکنون فیلم‌های درخشانی داریم. من درباره فیلم‌هایی که در مرحله تولید هستند و فیلم‌نامه‌هایی که به تصویب می‌رسند و حداقل دو سال دیگر به مرحله ساخت می‌رسند صحبت می‌کنم. پنج سال پیش وضعیت ما بسیار بد و تعداد فیلم‌های مزخرف بسیار زیاد بود. از زمانی که سینما، پرداختن به مسائل ممنوعه را آغاز کرد، اوضاع بهتر شد؛ این ممنوعه‌ها البته نه در قانون ما ممنوعه هستند و نه در شرع
ما. عده‌ای از بی‌هنران وقتی احساس کردند که سینما در حال پول‌ساز شدن است به این عرصه هجوم آوردند، اما دوران آن‌ها هم گذشت. وقتی یکی دو دهه درست نمی‌خندیم! فضای مجازی هم به این مسأله کمک کرد. از جایی به بعد اهمیت «صرفاً شاد بودن» برای مردم کاهش پیدا کرد. مردم البته پیش از آن هم چندان مقصر نبودند. مردمی که یکی دو دهه نخندیده بودند، وقتی فضایی برای شادی و خنده پیدا شد از آن استقبال کردند؛ اما آن تب فرونشست. فیلم‌هایی که پنج تا ۱۰ سال قبل اکران شدند و به لحاظ هنری مبتذل بودند، اگر امروز اکران شوند، فروش نخواهند داشت.
مثالی از این دست فیلم‌ها در ذهن دارید؟ من از سطحی از آثار صحبت می‌کنم که می‌توان نام «فیلم» را بر آن گذاشت! اگر لاتاری و تنگه ابوقریب فیلم هستند، برای برخی از آثار دهه هفتاد چه نامی می‌توان انتخاب کرد؟ در دهه ۷۰ مزخرفاتی به نام فیلم به جامعه عرضه شد. آن آثار دیگر نمی‌فروشد. امروز سرمایه‌گذاری در فیلم‌های درست و حسابی صورت می‌گیرد. بخشی از این سرمایه‌گذاری‌ها حاکمیتی هم هست. این کار به‌درستی انجام شده است. من معتقدم شما باید ابتدا فیلم‌نامه‌نویسی را بلد باشید و سپس اعتقاداتتان در قالب فیلم‌نامه بریزید. سرمایه‌گذاری‌های حاکمیتی به ساخت فیلم‌های متعلق به یک قشر خاص منجر نشده است؛ چراکه کسانی پشت کار هستند که فضای فیلمسازی و فیلم‌نامه‌نویسی را می‌شناسند. هیس! مزخرف‌ها نمی‌فروشند! با همه این تفاسیر معتقدید که بوی بهبود از اوضاع سینمای ایران شنیده می‌شود؟ بله. اوضاع فیلمسازی ما بهتر از این خواهد شد، چون مردم طعم فیلم
خوب را چشیده‌اند. وقتی مردم «محمد رسول‌الله (ص)» مجید مجیدی را و «ابد و یک روز» را می‌بینند، دیگر فیلم بد را برنمی‌تابند و فیلم مزخرفی دو سه سالِ دیگر نمی‌فروشد. تعداد فیلم‌سازان جوان و مستعد امروز بسیار بالاست. قبلاً فقط یک حاتمی‌کیا داشتیم. امروز علاوه بر کارگردان‌های خوب، بازیگران بسیار خوبی هم داریم. به نظر شما سیاست‌گذاران سینما، ارتقای سطح سلایق مخاطبان سینما را احساس کرده‌اند؟ همه سیاست‌گذاران سینما این رایحه خوش را استشمام کرده‌اند و می‌دانند که امروز دیگر اکثریت به دنبال خالتور نیستند. فیلم‌های بد هم درصدی مخاطب خواهد داشت، اما مهم این است که فیلم‌های بد بر فضای سینما چیره نباشند. مشکلات البته همیشه وجود دارد کما اینکه ما امروز در سینما قهرمان‌سازی نداریم و به‌تدریج داریم به این سمت حرکت می‌کنیم. ما بعد از چهل سال تازه داریم خودمان را پیدا می‌کنیم. سینمای ما هنوز با «ادبیات» فاصله دارد بعد از ۴۰ سال تازه یادمان آمده که موسسه‌ای باید بیاید و در حوزه فیلمسازی سرمایه‌گذاری بکند. به همان نسبتی که سینما در استان ما جدی گرفته نمی‌شود، پیش‌تر در کشور هم جدی گرفته نمی‌شده. امیدوارم اتفاقات مثبتی که
برای سینما در کشور رخ داده، به استان ما هم تسری پیدا کند. سینمای ما هنوز با ادبیات فاصله دارد و هنوز در حوزه فیلم‌نامه‌نویسی مشکل داریم. از طرفی برای ساخت برخی از فیلم‌های شاخص هالیوود، ۵۰ برابر محمد رسول‌اللهِ ما هزینه شده است. چگونه می‌توان این هزینه‌ها را با هزینه ساخت فیلم‌های داخلی مقایسه کرد؟ ما برای نشان دادن یک صحنه تصادف در فیلم، باید یک ماشین تصادفی پیدا کنیم و با صوت و چرخش دوربین (!) ماشین را طوری نشان می‌دهیم که یعنی الآن تصادف کرده! با این شرایط اقتصادی، باید مراقب ورود سودجویان به سینما باشیم. به نظر شما ممیزی سخت‌گیرانه فیلم‌نامه‌ها در این شرایط نمی‌تواند یک راه‌حل برای بهبود سطح کیفی آثار سینمایی باشد؟ لازم نیست سیستم ممیزی فیلم‌نامه را اصلاح کنیم بلکه اگر آثار درستی در بازار سینما عرضه شود، پس از دو سه سال، فیلم‌نامه‌های سطحی جایی در سینما نخواهند داشت. انسداد دررو‌های کوچک به جای درزگیری شکاف‌های بزرگ! یکی از مسائل سینمای ایران، دانلود غیرقانونی فیلم‌هاست! در این‌باره چه دیدگاهی دارید؟ هیچ فیلم‌ساز درستی ضرر نکرده است. ما در این کشور همواره در پی انسداد راه‌های دررو کوچک بوده‌ایم. از
نظر من دانلود یک فیلم، یک راه درروی کوچک است. ممکن است فیلمسازی این سخن مرا بخواند و بگوید که من از فیلمسازی هیچ نمی‌دانم! اما حرف من این است که ما از مسائل مهمی مثل سالن سینما غفلت کرده‌ایم. تماشای فیلم در سینمایی که در تابستان، گرم و در زمستان، سرد است، چه لذتی دارد؟ در واقع معتقدید که بخش مهمی از مشکلات، ساختاری است. بله و از طرفی پرسش من این است که چرا شما یک فیلم را با پرداخت هزار تومان از ویدئوکلیپ‌ها و روی یک فلش دریافت می‌کنید؟ چون احساس می‌کنید که دریافت آن فیلم، همین‌قدر هم ارزش ندارد! اما شما دوست دارید که برای فیلم محمد رسول‌الله (ص) پول بدهید و آن را در آرشیوتان داشته باشید. مردم ما نشان داده‌اند که حاضرند به اقتصاد سینما کمک کنند، اما اولاً باید آثار خوب به آن‌ها عرضه شود و ثانیاً نهاد‌های ذی‌ربط حمایت کنند تا این آثار خوب، ارزان‌تر به دست مخاطب برسد. فضای مجازی به اقتصاد سینما لطمه می‌زند تلفیق محصول و تبلیغات می‌تواند هزینه‌ها را برای مخاطبان کاهش دهد. فضای مجازی البته طی یکی دو سال آینده ممکن است به اقتصاد سینما لطمه وارد کند؛ کما اینکه IPTV دارد مجوز می‌گیرد و مردم می‌توانند به‌واسطه
آن فیلم‌ها را رایگان دانلود کنند. در دنیا کمپانی‌هایی هستند که برای فضای مجازی فیلم و سریال تولید می‌کنند. به پول ما، دانلود هر فیلم ۳ هزار و ۵۰۰ تومان می‌شود! این مبلغ برای دانلود این فیلم‌هاست و اگر بخواهید فقط این فیلم‌ها را تماشا کنید، تنها هزینه شما، هزینه اینترنت خواهد بود. این تکنولوژی به‌زودی به کشور ما خواهد آمد. اما بگذارید تلویزیون‌های اینترنتی را از سینما تفکیک کنم. شما به سینما می‌روید تا در یک فضای ساکت و تاریک، فیلمی را بر روی پرده و در شرایط استاندارد تماشا کنید. در همه‌جای دنیا دیدن فیلم بر روی پرده سینما با دیدن فیلم در تلویزیون فرق می‌کند. این تکنولوژی‌ها در کشور‌های پیشرفته سینما را به حاشیه برده‌اند؟ سینما، سینماست. متأسفانه یا خوشبختانه امروز پیشرفته‌ترین سینما متعلق به آمریکاست؛ در حالی که در آمریکا هم IPTV وجود دارد و هم تلویزیون قوی عمل می‌کند، اما به‌هرحال تکنولوژی‌های جدید تا زمانی که جایگاه خود را بیابد، اندکی به سینما و حتی تلویزیون لطمه خواهد زد.
محمد رسول‌الله (ص) با سایر آثار سینمای ایران بسیار فاصله دارد زیباترین فیلمی که طی ۵ سال گذشته دیده‌اید، کدام فیلم بوده است؟ و نظر شما درباره این انتقاد که این فیلم برای مخاطبی که با تاریخ اسلام آشنا نیست، چندان مفهوم نیست و از طرفی طولانی هم هست، چیست؟ تعداد فیلم‌هایی که من دوستشان دارم، زیاد است، اما محمد رسول‌الله (ص) بلاشک با فاصله نسبت به سایر فیلم‌ها، بهترین فیلمی است که در چند سال گذشته دیده‌ام. محمد رسول‌الله (ص) حداقل در پنج سال گذشته با آثار سینمای ایران فاصله بسیار زیادی دارد. ژانر محمد رسول‌الله (ص)، ژانری است که قدری روی اطلاعات شما حساب می‌کند. اگر قرار بود این فیلم همه اطلاعات را با جزئیات در اختیار مخاطب بگذارد باید یک سریال ۱۰۰ قسمتی ساخته می‌شد. در همه‌جای دنیا وقتی فیلمی در این ژانر ساخته می‌شود، روی اطلاعات پایه مخاطب حساب می‌کنند و از دانسته‌های مفروض شما می‌گذرند. درباره زمان طولانی آن هم، با
توجه به نوع روایت و موضوع فیلم، به نظر من تایم فیلم منطقی است. با این حساب من محمد رسول‌الله (ص) را اصطلاحاً یک فیلم همه‌چیز تمام می‌دانم. برخی معتقدند که موسیقی فیلم در ایران نه‌تن‌ها رو به رشد نیست و فاصله زیادی با موسیقی فیلم در دنیا دارد؛ بلکه قدری رو افول نیز هست. دیدگاه شما در این ارتباط چیست؟ کاملاً موافقم. در حوزه موسیقی فیلم پیشرفت نداشته‌ایم. در حال حاضر بسیاری از موسیقی‌های فیلم، توسط آهنگسازانی ساخته می‌شود که ترانه می‌سازند، ارکستر دارند، آموزش موسیقی می‌دهند و در ضمن موسیقی فیلم هم کار می‌کنند. متخصصانی که موسیقی فیلم می‌سازند با کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس پیش می‌روند و در نتیجه موسیقی تولیدشده، مال یک اثر و روح یک اثر می‌شود. موسیقی‌ساز فیلم، شخصیت‌های فیلم را مرور و با آن‌ها زندگی می‌کند. وقتی اعتبار درستی به این حوزه داده نمی‌شود، معلوم است که موسیقی فیلم تخصصی از آب درنمی‌آید. پس بهتر است که اساساً درباره آن صحبت نکنیم؛ چراکه فاصله بسیاری با استاندارد‌ها داریم. آقای سیاستمدار! با شما هستم! و سخن آخر؟ روز سینما را به همه اهالی سینما تبریک می‌گویم؛ و به سیاسیون هم می‌گویم: آقای سیاستمدار
هر سیاستی را که بخواهید می‌توانید با سینما آن را محقق کنید.
دیدگاه تان را بنویسید