کارگردان«سر دلبران»: برخی من را کارگردان حکومتی می‌دانند

خبرگزاری ایسنا: محمد حسین لطیفی، کارگردان مجموعه تلویزیونی «سر دلبران» درباره‌ی پرداختن به جامعه‌ی روحانیت در آثار هنری گفت: به عنوان کاراکتر اصلی در کشور ما وقتی صحبت از قشر روحانی می‌شود، بُعد سیاسی آن‌ها بیشتر از بعد از اجتماعی مطرح می‌شود که ما تلاش کردیم در این سریال بیشتر به این بعد اجتماعی بپردازیم.

نشست خبری سریال رمضانی «سر دلبران» با حضور برخی از بازیگران و عوامل این سریال تلویزیونی صبح امروز (۲۹ خرداد ماه) در سازمان اوج برگزار شد.

از سریال «کت جادویی» این دغدغه را داشتم

در ابتدا محمد حسین لطیفی ـ. کارگردان مجموعه تلویزیونی «سر دلبران» ـ. در سخنانی اظهار کرد: دوستان زحمت زیادی برای این سریال کشیدند و دوری از خانواده و گرمای زیاد یزد را تحمل کردند. اما این مساله هیچ ارتباطی به مردم ندارد. مردم دوست دارند سریال خوبی ببینند که با آن ارتباط برقرار کنند.

او با اشاره به انتخاب یک روحانی به عنوان کاراکتر اصلی ادامه داد: به شخصه همیشه دوست داشتم که روی این موضوع کار کنم و وقتی این پیشنهاد را گرفتم به سرعت قبول کردم. در کشور ما وقتی صحبت از قشر روحانی می‌شود، بعد سیاسی آن‌ها بیشتر از بعد از اجتماعی مطرح می‌شود که ما تلاش کردیم در این سریال بیشتر به این بعد اجتماعی بپردازیم.

لطیفی با اشاره به انتقاد‌هایی که مبنی بر عصبانی بودن کاراکتر روحانی سریال با بازی برزو ارجمند مطرح شده بود، گفت: این روحانی همیشه عصبانی نیست. شاید از این جهت این انتقادات مطرح شد که روحانیون برای لباسی که به تن می‌کنند ارزش قائل هستند و کمتر در جامعه عصبانی می‌شوند. به هر حال اغلب عصبانیت‌های کاراکتر روحانی در سریال با شوخی آمیخته بود و البته کاملا آگاهانه انجام شد.

این کارگردان تلویزیونی که تجربه ساخت سریال‌های رمضانی دیگری همچون «صاحبدلان» و «دودکش» را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد درباره علت تصویربرداری سریال «سر دلبران» در شهر یزد توضیح داد: یکی از دلایل اصلی ما برای حضور در شهر یزد این بود که خوشبختانه این شهر برخلاف سایر شهر‌های کشورمان همچنان بافت قدیمی خودش را حفظ کرده است.

او همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا برخی از بازیگران این سریال لهجه یزدی نداشتند، گفت: تصمیم گرفتیم در این سریال هر کدام از بازیگران لهجه‌های خودشان را نگه دارند و برایمان هیچ لزومی نداشت که حتما تمام بازیگران با لهجه یزدی سخن بگویند. در سینمای آمریکا نیز بسیاری از بازیگران با لهجه‌های خودشان سخن می‌گویند، اما طبیعتا این موضوع برای ما چندان ملموس نیست. من اعتقاد داشتم که باید این ساختار شکسته شود که لزوما همه بازیگران به دلیل حضور در شهر یزد با یک لهجه سخن بگویند.

«سر دلبران در رد یا تایید کسی نبود»

لطیفی با اشاره به کاراکتر روحانی در سریال رمضانی «سر دلبران» خاطرنشان کرد: یکی از الگو‌های اصلی طراحی شخصیت روحانی به نام «سیدسلیم» در سریال «سر دلبران» حاج آقا چیذری بود که ایشان را از سال‌های پیش می‌شناختم. ایشان نیز همانند شخصیت اصلی این سریال بنّا بودند و هیچ‌گاه ریالی برای منبر نگرفتند. شخصیت حاج آقا چیذری همیشه در ذهن من بود و برای طراحی کاراکتر روحانی سریال از ایشان الگو گرفتم.

او در ادامه به دنبال پرسش یک خبرنگار به بیان توضیحاتی درباره شباهت‌ها و تفاوت‌های دو سریال رمضانی «سر دلبران» و «صاحبدلان» پرداخت و اظهار کرد: سریال «سر دلبران» تمام تلاشش را کرد تا فقط منظور اصلی خود را برساند و به هیچ وجه در رد یا تأیید کسی نبود. به هر حال قشر روحانیت در کشور ما اولین قشری است که مورد نقد قرار می‌گیرد و نسبت به آن موضع می‌گیرند. بازخورد‌هایی هم که از این سریال داشتم پنجاه پنجاه بود؛ برخی از مخاطبان حال و هوای کار را دوست داشتند و برخی هم این سریال را با «صاحبدلان» مقایسه می‌کردند و انتقاد‌هایی داشتند.

این کارگردان اضافه کرد: به طور کلی تلاش کردیم تا آنجا که می‌توانیم جلوی افت کار در سریال «سر دلبران» را بگیریم. سکانس‌هایی بود که من با دل خودم جلو می‌رفتم، اما سعی می‌کنم در کار‌های دیگر کمتر این کار را انجام دهم. گاهی فکر می‌کنم اگر کار‌هایی با دل خودم بسازم هیچ مخاطبی نخواهد داشت.

«برخی من را کارگردان حکومتی می‌دانند»

لطیفی با اشاره به پرداختن به موضوع نزول و ربا در سریال «سر دلبران» گفت: سکانسی از سریال حذف شد که در آن درباره سود‌های بانکی صحبت کرده بودیم. به شخصه معتقدم اگر امروز کشور ایران به مشکل برخورده است به خاطر سیستم‌های پولی و بانکی آن است. این دغدغه من از همان زمانی بود که سریال «کت جادویی» را ساختم. یادمان باشد که کشورمان به خاطر همین پول‌ها و سیستم بانکی در حال نابودی است.

او به انتقاد‌های مطرح شده درباره «سر دلبران» اشاره و خاطرنشان کرد: از همان ابتدا می‌دانستم که نقد‌های خیلی تندی خواهیم شنید. برخی مرا فیلمساز حکومتی می‌دانند، اما من کار‌های انتقادی زیادی ساخته‌ام و همواره تلاش کرده‌ام که آنچه در دلم هست و به آن باور دارم را به تصویر بکشم.

کارگردان «سر دلبران» در پایان سخنان خود از تمام کسانی که این سریال را تماشا کرده‌اند تشکر کرد و گفت: حتی از آن‌هایی که برایمان کامنت‌های بد گذاشتند تشکر می‌کنم چرا که انتقادات آن‌ها نشان داد این سریال را دیده‌اند.

«روحانی‌ها هم عصبانی می‌شوند»

برزو ارجمند نیز درباره تجربه ایفای نقش یک روحانی در سریال «سر دلبران» اظهار کرد: از اینکه دهمین کارم را با آقای لطیفی کار کردم بسیار خوشحالم. زمانی که در مشهد تحصیل می‌کردم، از آنجا که این شهر بسیار سرد بود، همیشه به حرم می‌رفتیم که گرم بود. همین به حرم رفتن‌ها باعث شد که دوستان روحانی زیادی داشته باشم و خوب می‌دانم که آن‌ها هم مثل هر انسان دیگری عصبانی می‌شوند.

او با طرح این پرسش که چطور انتظار دارید که یک روحانی در مواجهه با موضوعات ناخوشایندی عصبانی نشود، یادآور شد: در این میان ما سعی کردیم لحظاتی که کاراکتر سید سلیم عصبانی می‌شود به حق باشد. من آنچه دیدم و باور دارم را در این سریال اجرا کردم و مطلقا نمایش خوب بودن ندادم. به هر حال آنچه شما دیدید از فیلتر یک فرد آگاه و پیشکسوت مثل آقای لطیفی عبور کرده است. می‌دانم که او فردی معتقد است و اسلام و جامعه اسلامی را به خوبی می‌شناسد. اینکه یک روحانی بزرگوار به من دست‌مریزاد گفتند بسیار برایم افتخار است.

«ما برنده شدیم»

این بازیگر همچنین با بیان اینکه آگاهانه نقش سیدسلیم در سریال «سر دلبران» را انتخاب کرده است، گفت: می‌دانستم که انتقاد‌های زیادی می‌شنوم و آنقدر حجم انتقاد‌ها در چند قسمت اول سریال زیاد بود که مجبور شدم کامنت‌های صفحه شخصی‌ام در اینستاگرام را ببندم، اما جالب است که برخی از این افراد پس از پخش چند قسمت به صورت خصوصی به من پیام دادند و گفتند نظرشان عوض شده است. شاید تعداد این افراد زیاد نباشد، اما نشان می‌دهد که ما برنده شدیم. نشان می‌دهد که ما روحانی این سریال را دوست و به آن احتیاج داریم.

ارجمند در پاسخ به پرسشی مبنی بر چرایی ارتباط برقرار نکردن نسل جدید با سریال «سر دلبران» گفت: ما از آنجایی باختیم که از نسل قبل جدا شدیم. از آنجایی که دیگر سلیقه نسل قبل برایمان مهم نبود. پدر من شجریان گوش می‌داد، اشعار شاملو می‌خواند و صدای اذان را در خانه بلند می‌کرد و من هم این چنین هستم. اما امروز نسل جدید به سلیقه نسل گذشته خود اهمیت نمی‌دهد و نمی‌داند که این قطع ارتباط با نسل گذشته باعث می‌شود که زمین بخوریم. برای حتی اگر ۷۰۰ نفر از کل جمعیت ایران سریال «سر دلبران» را دوست داشته باشد، کافی است.

«اگر لهجه داشتیم سریال به مشکل برمی‌خورد»

همچنین شفیعی ـ. تهیه‌کننده سریال «سر دلبران» ـ. در سخنانی اظهار کرد: لزومی ندارد آنچه در سریال ساخته می‌شود مطابق اتفاق‌های روز باشد. گاهی بیان برخی موضوعات صرفا برای تلنگر زدن است؛ به عنوان مثال امروز مساجد ما از جایگاهی برخوردار نیستند که ۳۰ سال پیش برخوردار بودند. این در حالی است که در گذشته بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در همین مساجد حل می‌شد.

او ادامه داد: برخی انتقاد می‌کنند که چرا این سریال را در فضای ۳۰ سال پیش نساختید، اما من معتقدم ساخت این سریال با این مضامین در زمان حال، تلنگری است برای اینکه ما امروز این سنت‌ها را فراموش کرده‌ایم.

تهیه‌کننده سریال «سر دلبران» در پاسخ به اینکه چرا لهجه برخی از بازیگران این سریال یزدی نبود؟ توضیح داد: ما در کشورمان قومیت‌های مختلفی داریم که شاید تحمل چندانی ندارند و همین باعث می‌شود که به سریال انتقاد کنند و سرنوشت آن را تغییر دهند؛ به عنوان مثال سریال «سرزمین کهن» که معلوم نیست الان کجاست. ما نیز در سریال «سر دلبران» با وجود اینکه لوکیشن اصلی در شهر یزد بود تصمیم گرفتیم تا از لهجه یزدی استفاده نکنیم چرا که تحمل این امر وجود ندارد. مطمئنم اگر از لهجه یزدی استفاده می‌کردیم از همان قسمت‌های ابتدایی، سریال با مشکل مواجه می‌شد.

شفیعی با اشاره به سکانسی که از سریال «سر دلبران» حذف شد، گفت: دیالوگی در این سریال درباره سیستم بانکی با این مضمون که «فرض کنید که در بانک‌ها انقلاب نشده است» وجود داشت که به دلایلی حذف شد.

در ادامه این صحبت شفیعی، حسین حسنی نویسنده سریال «سر دلبران» اظهار کرد: این دیالوگی است که جناب آقای جوادی آملی گفته بودند و هیچ مشکلی هم وجود نداشت، اما در سریال ما حذف شد.

«مخاطب سریال روحانیون و مردم بودند»

در این نشست همچنین سایر بازیگران حاضر و حسین حسنی (نویسنده) نویسنده سریال «سر دلبران» در سخنانی کوتاه از تجربه حضور در این سریال رمضانی سخن گفتند.

نگار عبدی بازیگر که پیش‌تر نیز تجربه کار با محمدحسین لطیفی را داشت درباره تجربه حضور خود در سریال «سر دلبران» گفت: بسیار برایم باعث افتخار است که با آقای لطیفی کار کردم و این بار افتخار بیشتری داشت؛ چراکه این سریال در ماه رمضان پخش شد. ما تمام تلاشمان را کردیم و این مهم است که آیا مخاطب اثر را دوست داشته است یا نه.

شهین تسلیمی نیز یادآور شد: این سریال جدید بود و تلاش کرد تا زندگی روحانی جوانی را به تصویر بکشد. شاید مردم از یک روحانی انتظار داشته باشند که عصبانی نشود، اما او هم یک انسان است که می‌تواند گاهی عصبانی شود.

حسن حسینی نیز که نگارش سریال رمضانی «سر دلبران» را بر عهده داشت در سخنانی از تجربه حضور در این کار سخن گفت و اظهار کرد: بیشتر سریال‌هایی که درباره قشر روحانیون در تلویزیون ساخته شد بیشتر فضای عرفانی و سلوک داشت، اما سریال «سر دلبران» به زندگی شخصی و اجتماعی یک روحانی پرداخت. به همین خاطر هم می‌توان گفت که مخاطب این سریال هم روحانیون و هم مردم است.