آقای بازیگر: نقش شیطان را بازی کردم!
فخرالدین صدیق شریف، بازیگر سریال ایراندخت از مشکلات کار بازیگری و نتایج انحصارگرایی در عرصه هنر می‌گوید. وی معتقد است عرصه هنر کاملا انحصاری شده و همین انحصار باعث شده که جمع کثیری از هنرمندان مجرب و توانمند این سرزمین به دست فراموشی سپرده شوند.
خبرگزاری تسنیم: فخرالدین صدیق شریف، بازیگر سریال ایراندخت از مشکلات کار بازیگری و نتایج انحصارگرایی در عرصه هنر می‌گوید. وی معتقد است عرصه هنر کاملا انحصاری شده و همین انحصار باعث شده که جمع کثیری از هنرمندان مجرب و توانمند این سرزمین به دست فراموشی سپرده شوند.
فخرالدین صدیق شریف بازیگر تاتر، تلویزیون و سینما فعالیت خود را از سال ۱۳۵۰ در تاتر آغاز نمود. سال ۱۳۵۹ آغاز همکاری او با تلویزیون میباشد و در سال ۱۳۶۷ وارد عرصه سینما شد. او در آثار سینمایی مانند ساکن طبقه وسط، مجموعه اخراجی‌ها، اخلاقتو خوب کن، دموکراسی تو روز روشن و... بازی کرد و آثار تلویزیونی ماندگاری مانند معمای شاه، کیمیا، کلاه پهلوی و تبریز در مه، در چشم باد، ابراهیم خلیل‌الله و مریم مقدس از او به‌یادگار مانده است. به‌بهانه نمایش سریال ایراندخت با او به گفتگو نشستیم که می‌خوانید.
در بحث بازیگران ما شاهد سیاسی کاری‌هایی هستیم. مثلا گاهی برای یک بازیگر بخاطر حضورش در یک فیلم فضایی ساخته میشود که کار‌های دیگری به اوپیشنهاد نشود. شما با این قضیه روبرو بودید؟
خیلی‌ها با این مسئله مواجه شده اند. اما من اعتقاد دارم نگاه هنرمندان نباید سیاسی باشد. شخصا در هیچ کاری نگاه سیاسی نداشتم. من بیشتر نگاه اجتماعی به کار‌ها دارم، چون اصلا مرد سیاست نیستم و سیاست را نمیشناسم. متاسفانه هرگروهی که وارد اینگونه خط وخط بازی‌ها میشود بقیه را نمی‌بیند، براحتی برای دیگران تصمیم میگیرند و متاسفانه به سمت خود کامگی حرکت میکنند. یک یا چند نفر رابراحتی بایکوت میکنند و قطعا این افراد برای هنر ارزشی قائل نیستند و هنر را فدای سیاست، یا بهتر بگم، هنر را فدای درک خودشان از سیاست میکنند. شما تاکنون من را در هیچ یک از میتینگ‌ها ندیدید و من به هیچ عنوان شرکت نمی‌کنم به خاطر اینکه بینشِ من بینشِ سیاسی نیست کمااینکه کسانی که رفتند همیشه پشیمان شدند.
استفاده از هنر برای مقاصد سیاسی کار شریفی نیست
یعنی یکسری میخواهند از هنر به عنوان سپر استفاده کنند و کار‌های سیاسی خودشان را انجام بدهند؟ یا در این راه گمراه شدند؟
بعضیها متاسفانه این استفاده و سوءاستفاده از هنر برای بیان کردن مقاصد سیاسی خود را انجام میدهند؛ زمانی ما از کار‌های سیاسی مقاصد سیاسی داریم مثلاً بنده این هدف را دارم که فلان جناح را بکوبم این مقصد سیاسی میشود، این خیلی بد است که من با این تفکر وارد مجرای هنر بشوم که هنر را یک وسیله قرار بدهم برای اینکه خودم به یک مقصد سیاسی برسم، این کارِ شریفی نیست.
*آفت‌های این نوع نگاه چه میتواند باشد؟
مهمترین آفت این نوع نگاه این است که مردم بدیدن فیلم‌های سطحی روی می‌آورند. چون وقتی یک قشر خاصی سینما را در انحصار خودشان در میاورند و فقط میخواهند پیام مورد نظر خودشان را القاء کنند، سایر مخاطبین را از سینما فراری میدهند، بنا براین بقیه به فیلم‌های سطحی روی میاورند.
خیلی از مردم بامن درددل میکنند که وقتی به سینما میرویم میخواهیم دو ساعت رها شویم و تفریح کنیم.
خلاصه مطلب اینکه، عرصه هنر کاملا انحصاری شده و همین انحصار باعث شده که جمع کثیری از هنرمندان مجرب و توانمند این سرزمین به دست فراموشی سپرده شوند و سال‌های سال از آن‌ها بی خبر باشیم.
دریغ از اینکه تهیه‌کننده به یک درصد از زحماتی که ما میکشیم توجه داشته باشد
*بسیاری از هنرمندان از شیوه پرداخت دستمزدشان گله میکنند. دلیل این گلایه‌ها چه میتواند باشد؟
الان یکی از معضلاتی که داریم این است که برخی ازتهیه کنندگان حتی به یک درصد از زحماتی که ما میکشیم توجه نمیکنند، آن‌ها فقط توقع دارند ما وظیفه خود رابخوبی انجام بدهیم. بموقع سر صحنه برویم، بموقع در اتاق گریم و مقابل دوربین باشیم، ولی دریغ از اینکه تهیه کننده توجهی به این شیوه برخورد و وظیفه شناسی ما داشته باشد. من اینجا رسما گلایه خود را از تهیه کننده سریال ایراندخت اعلام میکنم. واقعا بعد از این همه زحمت پاسخ تلفن ما را هم نباید بدهند.
من نزدیک به چهار ماه در گیر پروژه بودم که حدود ۲۰ روز آن قبل از شروع فیلمبرداری برای مقدمات کار مثل تست گریم و آماده سازی لباس بود، ولی بصورت رسمی فیلمبرداری نقش مربوط به من از ۲۸ آبانماه ۹۶ آغاز شد و ۱۲ اسفند ماه به پایان رسید. در واقع سه ماه و نیم کار کردم و با مصیبت و مکافات فقط یک ماه دستمزد از تهیه کننده گرفتم. از آذر ماه به بعد ایشان فقط با وعده فردا و پس فردا اکثر بازیگران رو نگه داشت و دریغ از آنکه حتی شب عید کو چکترین پرداختی داشته باشد. این نکته قابل توجه کسانی که فکر میکنند ما در تلویزیون پول پارو میکنیم!
*این اتفاق تازه‌ای است یا قبلا هم این مشکلات وجود داشته؟
البته تاخیر درپرداخت معمولا وجود دارد، اما نه تا این اندازه. در اینگونه موارد چنانچه واقعا تلویزیون به تهیه کننده پرداختی انجام نداده بهتر است از طریق نماینده معتمد تلویزیون به عوامل اعلام شود. چرا که برخی از همین شرایط سوء استفاده میکنند وبه بهانه عدم پرداخت از سوی تلویزیون حق و حقوق عوامل را پرداخت نمیکنند.
* الان ما با کسانی روبرو هستیم که میگویند بازیگری مافیا شده است. یعنی اشخاصی را انتخاب میکنند که وارد حوزه بازیگری شوند وبازیگر بمانند. شما به این مقوله چگونه نگاه میکنید؟
در حال حاضر با شرایط اقتصادی خاصی که ما با آن مواجه هستیم این مشکل وجود دارد. البته دو طیف کاملا مجزا این کار را انجام میدهند. طیف اول عده‌ای هستندکه مربوط به بدنه حرفه هستند و درعین حال سرمایه گذاری هم میکنند ولاجرم در ساخت فیلم و انتخاب بازیگران نظر خود را اعمال میکنند. حضور این طیف نسبتا موجه است. ولی در طیف دوم عده‌ای هستند که به‌هیچ عنوان با مقوله هنر و بازیگری آشنایی ندارند و فقط با اهرم سرمایه میخواهند نظرات خود را تحمیل نمایند و طبیعتا این افراد صدمه جدی به پیکره سینما و تولید فیلم وارد میکنند
*برای شما پیش نیامده عضو یکی از این باند‌های خاص باشید؟
نه، به خاطر اینکه من اصلا دوست ندارم اینگونه کار کنم. من یک آدم آزاد هستم و به‌هیچ وجه به جایی وصل نیستم. تجربه‌ای دارم که پشتوانه من است. باند من تجربه ام میباشد.
*همیشه در نقشهایتان شخصیت مثبت داستان بودید چقدر از این برمی‌گردد به خودتان و انتخابهایی که داشتید؟
بخشی از این مسئله به زوایای صورت بازیگر مربوط میشود. البته معتقدم کارگردان‌ها باید ریسک کنند و بازیگران را در نقش‌های متفاوت تجربه کنند. اما مشکلی که وجود دارد، الان فرصت لازم برای ریسک پذیری وجود نداردو سرعت تولید باعث شده کمتر کارگردانی به استقبال چنین ریسکی برود.
*یکی از متفاوت‌ترین نقشهایی که بازی کردید چه بوده است؟
نقش شیطان در فیلم ابراهیم خلیل الله را بازی کردم که در چند شکل مختلف در این فیلم ظاهر می‌شد البته نقش‌ها متفاوتند.
*حدود ۴۰ سال است شما در عرصۀ هنر و بازیگری حضور دارید آیا در این سال‌ها شده که از حضور در یک فیلم یا سریال پشیمان شوید؟
بله. بعضی وقت‌ها این احساس برای خیلی از بازیگران پیش میاید و طبیعتا برای من هم پیش آمده است
*علتش چیست؟ همیشه بین آن چیزی که ما تصور میکنیم و آن چیزی که اتفاق می‌افتد خیلی تفاوت وجود دارد. ممکن است بازیگر راجع به یک فیلمنامه این تصور را داشته باشد که کارخیلی خوبی خواهد شد، اما در طول انجام کار اتفاقاتی می‌افتد و مشکلاتی بوجود میاید که مسیر قصه تغییر میکند ودر نهایت با یک شیر بی یال و دم مواجه میشوی که با تصوری که روز اول داشتی زمین تا آسمان متفاوت است.
*با کدام کارگردان کار کردید بیشتر لذت بردید؟
اکثر بزرگوارانی که در خدمتشون بودم هنرمندانی ارزشمند و قابل احترام هستند.
*در روز واقعه هم شما حضور داشتید خاطره‌ای از آن دارید؟ روز واقعه اثر بسیار ارزشمند و درعین حال کار سختی بود. شهرام اسدی تفکر بسیار ارزشمندی داشت و معتقد بود که حتی برای ایفای نقش‌های کوتاه میبایستی از بازیگران با سابقه و پر توان استفاده کرد و با ساخت این فیلم ثابت کرد که وقتی همه بازیگران یک فیلم حرفه‌ای باشند قطعا نتیجه مطلوب و جذاب خواهد بود.
*آخرین کارِ سینمایی شما چه بود؟
آخرین کار سینمایی من که اخیرا بعنوان هنرپیشه میهمان در آن حضور پیدا کردم، فیلم سینمایی "شین"به کارگردانی آقای کزازی بود که من شخصیت یک مرد نابینا را بازی کردم که ویژگی‌های خاصی داشت.
*کار تئاتر انجام می‌دهید؟
سال گذشته در نمایش سهروردی به نویسندگی و کارگردانی شکر خدا گودرزی بازی کردم که مهر و آبان ۹۶ در تالار وحدت بروی صحنه رفت.
*می‌گفتند پروژۀ سختی بود و گریم‌های سنگینی داشته.
بله پروژه فاخر و سختی بود. بخصوص که سهرودی از مفاخر این سرزمین میباشد و یکی از وظایف اهالی فرهنگ مطرح کردن شخصیت‌های بزرگ تاریخ این مرز و بوم میباشد.
*بعضیها معتقدند بازیگرانی که از تئاتر وارد سینما و تلویزیون می‌شوند موفقتر هستند یک بخشی دیگر هم میگویند نه اصلاً این دو، دو اِلمان جدا هستند اصلاً تفاوتی بین این‌ها وجود ندارد، نظر شما چیست؟ آیا کسانی که از حوزۀ تئاتر وارد سینما و تلویزیون می‌شوند موفقیت بیشتری کسب میکنند؟
الزاما اینگونه نمیتواند باشد. اما به‌هر حال بازیگری که با تئاتر شروع کرده و مدت‌ها تجربه بازی بر روی صحنه دارد، قطعا آمادگی بیشتری برای ورود به سینما و تلویزیون دارد. در هر صورت تمام بزرگان این عرصه از تئاتر به‌عنوان مادر هنر بازیگری یاد میکنند، اما باید تفاوت‌های بازیگری در تاتر و سینما و تلویزیون را همواره در نظر داشت.
دیدگاه تان را بنویسید