روزی که شاه رفت

سرویس فرهنگی فردا: سمانه کرمیان: ۳۹ سال پیش در چنین روزی محمدرضا پهلوی پس از وقایع خونین ۱۷ شهریور و ۱۳ آبان ۵۷، ایران را به مقصد آسوان مصر ترک کرد.

شاه که در ۱۵ دی ماه بختیار را به عنوان نخست‌وزیر معرفی کرده و ۱۶ دی در گفتگویی تلویزیونی گفته‌بود: «ملت عزیز ایران در فضای باز سیاسی که از دو سال پیش به تدریج ایجاد می‌شد، شما ملت ایران علیه ظلم و فساد به پا خاستید. انقلاب ملت ایران نمی‌تواند مورد تأیید من به‌ عنوان پادشاه ایران و به عنوان یک فرد ایرانی نباشد.» شاه همچین در ادامه در جمله ای تاریخی گفت: «من نیز پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم». او در هنگام خروج از کشور تاکید کرد برای مدتی به استراحت می‌رود. چراکه امید داشت با اقدامات فریبکارانه بختیار بتواند مصالحه‌ای با امام صورت پذیرد. اما فرار او سقوط رژیم ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی را حتمی کرد. تا در کمتر از یک ماه انقلاب اسلامی ایران به پیروزی برسد.

مبارزه با استکبار، امپریالیزم و صهیونیزم در کنار استقلال و آزادی‌خواهی همواره به عنوان اهداف نهضت امام خمینی مورد توجه بود و رژیم شاه به عنوان محور اساسی و حلقه واسط این جریان استعماری آماج اقدامات انقلابیون بود برهمین اساس امام هیچ گونه مصالحه‌أی را برای حفظ رژیم را نپذیرفتند.

حملات شجاعانه‌ امام به شاه در جریان قیام ۱۵ خرداد ۴۳، سخنرانی تاریخی ایشان در سال ۱۳۵۰، علیه جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی و افشای جنایات شاهان در طول تاریخ ایران، حمله به حزب شاه ساخته رستاخیز در سال ۵۳ و بیانیه‌های روشنگرانه امام در طول سالیان مبارزه بیانگر نابودی نظام منحوس سلطنتی شاهنشاهی به عنوان یکی از اهداف استراتژیک انقلاب اسلامی از سوی ایشان است.

واکنش رسانه های داخلی و مردم به فرار شاه چه بود؟

ساعت ۷ بعد از ظهر اخبار رادیو خروج شاه از کشور را اعلام کرد. به دنبال انتشار خبر فرار شاه مردم به خیابانها آمده و به شادی و سرور پرداختند. روزنامه ها درباره آن روز نوشتند: «مردم هرگز چنین صادقانه از شوق فریاد نزده‌اند. طولی نمی‌کشد که خیابانها مملو از جمعیت می‌شود. اتومبیل‌ها در خیابانها با چراغهای روشن و بوق‌های ممتد حرکت می‌کنند. گل‌فروشی‌ها و قنادی‌ها بالاترین رقم فروش خود را دارند و کم نیستند کسانی که در برابر اجناسشان پولی دریافت نمی‌کنند» گویا روز دیگری برای ایران آغاز شده است.

در اکثر شهرها مجسمه‌های محمدرضا و پدرش رضا شاه را از میادین پایین کشیده شد. روزنامه‌ها با درشت‌ترین تیتر خود نوشتند: «شاه رفت».

بازخوانی سخنان حضرت امام درباره فرار شاه:

امام خمینی که یک روز پیش از فرار محمدرضا طی یک پیام نه ماده‌ای به اعضای شورای سلطنتی اخطار کردند تا هرچه زودتر استعفا دهند، همچنین امام در این پیام از وکلای مجلسین خواستند تا استعفا داده و از خشم ملت در امان باشند.

امام خمینى طى پیام تبریک خود به مردم برای فرار شاه‌ از سربازان و نظامیان خواستند به مردم ملحق شوند و نوشتند: «فرار محمدرضا پهلوى را که‌ طلیعه‌ پیروزى ملت و سرلوحه‌ سعادت و دست یافتن به‌ آزادى و استقلال است به‌ شما ملت فداکار تبریک عرض میکنم. شما ملت شجاع و ثابت قدم به‌ ملتهاى مظلوم ثابت کردید که‌ با فداکارى و استقامت میتوان بر مشکلات هر چه‌ باشد غلبه‌ کرد و به‌ مقصد هرچه‌ دشوار باشد رسید...» ضمن همین پیام امام خمینى با اعلام این مطلب که‌ دولت موقت به‌ زودى اعلام مى شود، از مردم بویژه‌ جوانان میخواهند که‌ با هوشیارى بیشتر به‌ حفظ نظم در کشور پرداخته‌ و به‌ تظاهرات ادامه‌ دهند همچنین امام خمینى در این پیام به‌ نظامیان توصیه‌ نمودند که‌ هر چه‌ زودتر همگى از حمایت محمدرضاى مخلوع دست بردارند.

تاکید امام بر قیام ملت ایران برای بازسازی کشور

امام همچنین پیامی دیگری خطاب به خبرگزاری صادر کرده و در آن می‌نویسند «خروج شاه از ایران اولین مرحله پایان یافتن سلطه جنایت بار پنجاه ساله رژیم پهلوی می ‏باشد، که به دنبال مبارزات قهرمانانه ملت ایران صورت گرفته است. من این پیروزی مرحله ‏ای را به ملت تبریک می‏ گویم: ایشان تاکید می‌کنند بزودی دولت موقت انتقالی را برای اجرای انتخابات مجلس مؤسسان و‏‎ ‎‏تصویب قانون اساسی جدید معرفی خواهند کرد.‏ و در اولین فرصت به ایران بازخواهند گشت. ‏‏ امام خمینى در مصاحبه‌ با خبرنگاران خارجى به مناسبت فرار شاه برنامه‌ نهضت را پس از خروج شاه‌ را تشریح کرده و می‌گویند: خروج شاه‌ اولین مرحله‌ پیروزى ملت ماست و ما مشکلات زیادى در پیش داریم ، ملت باید بداند که‌ مجرد رفتن شاه‌ پیروزى نیست ، بلکه‌ طلیعه‌ پیروزى است ... ما الآن مسائل بسیار مشکل در پیش داریم و وارث یک مملکت از هم‏‎ ‎‏پاشیده ای هستیم که این خرابیها در ظرف پنجاه سال سلطنت پهلوی و بیشتر از سی سال‏‎ ‎‏سلطنت محمدرضاخان به وجود آمده است که ما باید برای ترمیم آن با همت جمیع‏‎ ‎‏طبقات ملت قیام کنیم. اولین قدمی که ما باید برداریم ترمیم این خرابیهایی است که به‏‎ ‎‏وسیلۀ شاه که از عمال خارجی بود حاصل شده است؛ و این میسّر نیست الاّ به کمک‏‎ ‎‏کردن جمیع طبقات.