حمید معصومی‌نژاد؛ این بار در بازداشتگاه رُم!
سال است در خارج از کشور زندگی می‌کند، اما اصلا دوری و این که مقیم کشوری دیگر است، احساس نمی‌شود. حمید معصومی‌نژاد، خبرنگار صدا و سیما در ایتالیا، سال‌هاست بدون حاشیه و جنجال خاصی از آن طرف دنیا برای ما خبر و گزارش می‌فرستد.
جام جم: او از معدود گزارشگران خارج از ایران است که مردم او را می‌شناسند و بی‌اغراق دوستش دارند. البته تنها گزارشگری است که جوان‌ها در شبکه‌های اجتماعی بخصوص توییتر با او شوخی می‌کنند. با معصومی‌نژاد هم‌صحبت شدیم تا درباره نوع کارش در ایتالیا و چرایی بازداشتش در هفته گذشته از سوی پلیس این کشور بیشتر برایمان بگوید.
با شما و تکیه کلام «حمید معصومی‌نژاد ـ رُم» در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی زیاد شوخی می‌شود، بازتاب‌های این موضوع به خودتان رسیده است؟ اصلا چطور شد که این تکیه کلام سر زبان‌ها افتاد؟
خودم به دلیل مشغله کاری که دارم آنها را کمتر می‌بینم، اما گاهی دوستان و آشنایان برایم می‌فرستند! من مثل تمام خبرنگاران صدا و سیما در پایان گزارش‌هایم نام خودم و شهری را که از آن گزارش تهیه‌کرد‌ه‌ام، می‌گویم. شاید لحن و نوع بیانم باعث شده که مردم به آن توجه کنند.
از این شوخی‌ها دلگیر نمی‌شوید؟ یا آن را به حساب این می‌گذارید که آنقدر معروف شده‌اید که با شما شوخی می‌کنند؟
این که مردم بر اساس تکیه کلامم، شوخی و طنز می‌سازند نشان‌دهنده لطف و صمیمیت آنهاست! هر زمان این شوخی‌ها را می‌‌خوانم، لبخند می‌زنم و از آنها عبور میکنم.
شنیده‌ایم ایتالیایی‌ها هم به اندازه ایرانی‌ها طناز هستند و شما احتمالا به این فضا عادت کرده‌اید؟
نزدیک به سه دهه است در ایتالیا زندگی میکنم و اگر از شوخی هموطنانم ناراحت نمی‌شوم به دلیل زندگی در ایتالیا نیست بلکه به دلیل علاقه به فرهنگ و مردم ایران است. راستش را بخواهید من با شوخی‌ها و طنزهایی که برایم می‌سازند، مشکلی ندارم، اما تمایل دارم مردم بدانند که من برای تهیه گزارش‌هایی که از ایتالیا ارسال میکنم سختی‌های زیادی را تحمل میکنم. بیش از 23 سال است که با صدا و سیما همکاری میکنم در همه این سال‌ها همه گزارش‌ها را به تنهایی تهیه کرده‌ام؛ یعنی هم خبرنگارم، هم تصویربردار و هم تدوینگر! در زمان کار باید حواسم به همه چیز و بخصوص اتفاقات و آدم‌هایی که در پشت سرم هستند، باشد. وقتی از اتفاقات اجتماعی که مردم زیادی در آن حضور دارند، مثل تظاهرات گزارش تهیه میکنم خیلی از مردم با تعجب نگاهم می‌کنند و از این که دوربین را روی سه پایه گذاشته‌ام و خودم مقابل آن در حال صحبت هستم، شگفت‌زده می‌شوند و گاهی چون می‌دانند من پشت سرم را نمی‌بینم ادا درمی‌آورند که باعث می‌شود ضبط یک گزارش را چند بار تکرار کنم.
در همه این‌سال‌ها چرا برای خودتان دستیار نگرفتید؟
دستمزدها اینجا خیلی زیاد است و اگر قرار باشد یک تصویربردار داشته باشم باید حدود پنج برابر آنچه را از صدا و سیما دستمزد دریافت میکنم، به او بدهم. از طرفی حساسیت‌های خاص خودم را در زمان کار دارم، تلاش میکنم قاب‌های زیبا و رنگی را برای گزارش‌هایم تصویربرداری کنم که برای مردم جذاب باشد. برای یک گزارش کمتر از 2دقیقه، ساعت‌ها وقت می‌گذارم.
همکاری شما با صدا و سیما چگونه شکل گرفت؟
من برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی به ایتالیا آمدم، اما بعد از سه سال تغییر رشته دادم و رشته خبرنگاری را برای ادامه تحصیل انتخاب کردم. پنج سال در دفتر ایرنا کار کردم و همزمان با چند روزنامه ایرانی هم همکاری می‌کردم. بعد با بخش برون‌مرزی صدا و سیما همکاری‌ام را شروع کردم و برای رادیو ایتالیایی خبر می‌فرستادم که هنوز هم این همکاری ادامه دارد. یک سال از همکاری با معاونت برون‌مرزی گذشته بود که برای بخش خبری صدا و سیما هم گزارش ارسال کردم که این همکاری تا امروز همچنان ادامه دارد. این را هم بگویم تنها حرفه‌ای که به آن اشتغال دارم همکاری با صدا و سیماست.
دستمزدی که می‌گیرید با دخل و خرج ایتالیا جور در می‌آید؟
سخت است اما یک جورایی مدیریتش می‌کنیم.
30 سال است در ایتالیا زندگی می‌کنید و اکنون می‌توان گفت شهروند ایران و ایتالیا هستید، چطور این دو را با هم هماهنگ می‌کنید؟
سال‌های زیادی است در ایتالیا زندگی میکنم، اما کاملا ایرانی هستم و حتی درخواست تابعیت ایتالیا را هم نداده‌ام و فقط کارت اقامت دارم. این کارت را همه کسانی که پنج سال در این کشور زندگی و کار کنند، می‌توانند بگیرند.
زیاد به ایران رفت و آمد می‌کنید یا نه؟
زیاد نمی‌توانم به ایران سفر کنم چون نمی‌توانم رُم را تنها بگذارم! و زمانی که به ایران می‌آیم بیشتر از دو هفته نمی‌توانم بمانم.
یعنی اخبار ایتالیا آنقدر زیاد و برای عموم مردم ایران جذاب است که شما باید همیشه در آنجا حضور داشته باشید؟
اتفاقا ایتالیا کشور کم‌خبری است، به همین دلیل شاخک‌های من همیشه تیز است تا سوژه مناسب برای تهیه گزارش پیدا کنم.کشورهای خبرساز اروپا؛ انگلیس، فرانسه و آلمان هستند. البته این‌که کشوری کم‌خبر است اهمیت چندانی ندارد، آنچه مهم است، توانایی، شگرد و خلاقیت خبرنگار است که در هر شرایطی باید تولید خبر کند.
سفر زیاد می‌روید یا فقط در رم مستقر هستید؟
همواره تلاشم این است که برای تهیه گزارش و خبرهای متنوع به شهر‌های دیگر ایتالیا هم سفر کنم. البته این را هم بگویم که سفر نیاز به هزینه و زمان زیادی دارد. اما خوشبختانه با توجه به ارتباطاتی که با نهادهای ایتالیایی دارم، بسیاری از سفرهای خارج از رم را به دعوت آنها انجام می‌دهم.
با تجربه‌ای که دارید زندگی در ایران ارزان‌تر است یا ایتالیا؟
اصلا این دو کشور را نباید با هم مقایسه کرد. برخی به من خرده می‌گیرند که اخبار مربوط به مشکلات اقتصادی ایتالیا را زیاد ارسال میکنم! اما باور کنید همه این گزارش‌ها واقعی است. این که من تظاهرات یا بیکاری را نشان می‌دهم دلیل بر سیاه‌نمایی اروپا و ایتالیا نیست! من خبرنگار صدا و سیما در ایتالیا هستم و باید اخبار مربوط به این کشور چه مثبت چه منفی را پوشش بدهم. تلاش میکنم اخباری که منعکس میکنم تنوع داشته باشد؛ اگر از بیکاری در ایتالیا گزارش می‌دهم، درباره عادات غذایی مردم این کشور یا امکاناتی که در اختیار معلولان قرار می‌دهند و آثار باستانی هم گزارش تهیه میکنم. مثلا امروز گزارشی از زیبایی‌های ونیز تهیه کرده‌ام که پخش خواهد شد. در گزارش‌هایم هیچ‌وقت ایران را با ایتالیا مقایسه نمی‌کنم چون ایران در غرب آسیاست و ایتالیا در اروپا و این قیاس کاملا اشتباه است.
دلیل بازداشت اخیرتان چه بود؟
این‌که پلیس خبرنگارانی مثل من را در جاهای مختلف کنترل می‌کند، هیچ اشکالی ندارد و من به آن اعتراضی ندارم. شاید هفته‌ای دو، سه بار این اتفاق برایم رخ می‌دهد، پلیس کارت شناسایی‌ام را بررسی می‌کند و بعد اجازه عبور می‌دهد. اما این‌که چند روز قبل بعد از بازگشت از ایران مرا سه ساعت بازداشت کردند و حتی اجازه استفاده از تلفن به من ندادند جای سوال است و به آن اعتراض دارم. من خبرنگار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هستم و چنین برخوردی یعنی بی‌احترامی به کشورم. بازداشت من هیچ دلیل خاصی نداشت؛ پاسپورتم را گرفتند و یک ساعت بیشتر مرا در دفتر پلیس فرودگاه نگه داشتند، بعد فرم‌هایی را پر کردند و در ادامه چمدانم را بازرسی کردند و حتی جیب‌هایم را گشتند. در چند ماه اخیر به دفعات، دو یا سه ساعت از سوی پلیس ایتالیا بازداشت شدم و هیچ‌وقت دلیل این بازداشت‌‌ها را به من توضیح ندادند.
دیدگاه تان را بنویسید