«ایتالیا ایتالیا»، «سلام بمبئی» دسته دوم!

روزنامه وطن امروز: «ایتالیا ایتالیا»، فیلمی فانتزی است که نیمه اول آن بالیوودی و نیمه دوم آن با رئالیسم سیاه ترکیب شده است. خوش باشی، درد بی‌دردی و حضور در یک خلسه فانتزی از ویژگی‌های نیمه اول ایتالیا ایتالیاست که مشابهت فراوانی با سلام بمبئی دارد، منتها با این تفاوت که کارگردان توانسته با بهره‌گیری از عناصر فرهنگی ایتالیا و نوستالژی‌هایش فیلم خوش آب و رنگی از آب درآورد. نوستالژی‌هایی که البته برای جامعه ایرانی تا حدی غریب ولی جذاب است. اما در ابتدای نیمه دوم فیلم می‌توانستیم به صورت باورپذیر سرمای زندگی جامعه مدرن ایرانی را در میانه ازدواج ببینیم.

کشوری که آغاز ازدواج‌هایش فیلم هندی‌ است و میانه (و شاید انتهای زودرس) آن تبدیل به ژانر نوآر می‌شود. درست در جایی که فیلم می‌توانست یک راه جدیدی را در ترکیب کمدی و درام رقم بزند و با زبان شیرین، تلخی واقعیت را به مخاطب بچشاند، نشان داد که از همه عناصر برای سرگرم کردن مخاطب استفاده کرده و با افتادن در ورطه لودگی و به جریان انداختن کنایه‌های جنسی از مد افتاده تلاش می‌کند تا مخاطب از صندلی جدا نشود. از سویی در این فیلم شاهد به کار بردن اسامی و اصطلاحاتی هستیم که صرفا مخاطب خاص و اهالی سینما متوجه آن خواهند شد.

از سوی دیگر موضوعات و مطالبی در فیلم مطرح می‌شود که پرواضح است ربطی به ساختار فیلم نداشته و کارگردان تلاش کرده برخی از حرف‌های شخصی خود را در آن بگنجاند. از اساس این خاص‌گرایی برای فیلمی که به گیشه تمایل دارد مناسب نبوده و بازار استقبال از فیلم را کساد خواهد کرد اما فارغ از تمام انتقادات، ایتالیا ایتالیا یک وجه مثبت قابل تامل داشت؛ تغییر نقش زن و مرد در زندگی که زن مسؤول کار در بیرون از منزل است و از سر صبح تا انتهای شب در حال فعالیت بوده. در حالی که مرد به دلیل مشغله خاص خود همیشه در منزل است، غذا می‌پزد، خانه را مرتب می‌کند و هر شب منتظر آمدن همسرش از سرکار است. اگر چه این اتفاق در خانواده نادر بدیهی انگاشته شد اما عمده مشکلات آنها دقیقاً از همین موضوع شروع می‌شود، جایی که نقش زن و مرد تغییر کرده و «رکود» زندگی آنها هیچگاه به پایان نمی‌رسد، هر چند تغییر نقش همسران در جامعه مدرن می‌توانست دستمایه‌ خلق اثری طنز اما با نقدی جدی باشد، نقدی که شاید پیش از این حجازی در زندگی خصوصی آقای محمودی و بانو و همچنین فیلم سابقش بخوبی اشاره کرده بود.

اگر چه ایتالیا ایتالیا قصه منسجمی نداشته و به قول منتقدان به فیلم تبدیل نشده است اما با کمی اغماض می‌تواند به یک سلام بمبئی دسته دوم اما عمیق‌تر تبدیل شود. گفتنی است فیلم ایتالیا ایتالیا اثر کاوه صباغ‌زاده از امروز روی پرده‌ سینما رفته است. این فیلم با معرفی کوتاه خود یعنی «من دوستت دارم و این به تو هیچ ربطی نداره» فضای متفاوتی را نسبت به سایر فیلم‌های جریان اصلی در سینمای ایران ترسیم می‌کند.