حدیث اول سریال «زیر پای مادر» سندیت دارد؟

خبرگزاری مهر: این شب ها سریال «زیر پای مادر» به کارگردانی بهرنگ توفیقی و تهیه کنندگی زینب تقوایی روی آنتن شبکه یک می رود. در ابتدای این سریال حدیثی از حضرت علی (ع) نوشته می شود با این مضمون که «ای مالک اگر شب هنگام کسی را در حال گناه دیدی، فردا به آن چشم نگاهش مکن شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی» این سخن که گفته شده در یکی از نامه های آن حضرت به مالک آورده شده است از حیث انعکاس در سایت ها و شبکه های اجتماعی شهرت فراوانی دارد و شاید در یک ارزیابی اولیه به دلیل همین شهرت و فراوانی به عنوان یک سند در نظر گرفته شود و کسی در پی مشخص کردن سندیت داشتن یا نداشتن آن برنیاید.

حال آنکه با تحقیقاتی که داشتیم ظاهرا این عبارت که حتی بعضی آن را دارای سند هم می دانند در هیچ یک از نامه های حضرت علی(ع) به مالک اشتر نیامده است. حجت الاسلام علی نصیری مدرس دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این حدیث توضیح داد: این نقل قول نه در نهج البلاغه وجود دارد و نه در نامه های حضرت امیر به مالک اشتر و در هیچ منبع دیگری هم یافت نشده است. وی ادامه داد: اما سخنانی قریب به این مضمون در گفتار ایشان یافت می شود و در یک نامه سخنی وجود دارد که پیام آن ضرورت پنهان داشتن عیوب مردم از سوی حاکم است. به گفته این مدرس خارج فقه و اصول حوزه، در سایر منابع حدیثی فریقین نیز حدیثی این چنین یافت نشده است و تنها روایاتی هست که در آنها به حسن ظن نسبت به مومنان تاکید شده است. در گفتگوی کوتاهی که با زینب تقوایی تهیه کننده سریال «زیر پای مادر» داشتیم وی درباره مشاور مذهبی سریال اظهار کرد: علی نظری به عنوان مشاور مذهبی سریال چندان درگیر پروژه نشد و ما در مواقعی که احساس کنیم که اطلاعاتی درباره موضوعی نداریم به صورت موردی از مشاور سوال می پرسیم. ضمن اینکه من و یا سعید نعمت الله به عنوان نویسنده چندین سریال کار کرده ایم و تلویزیون را می شناسیم. وی در پایان درباره انتخاب این حدیث نیز عنوان کرد: حدود یک هفته قبل از ماه رمضان یک کارشناس مذهبی در شبکه یک به این حدیث استناد کرده بود و اتفاقا جزو احادیث مشهور است و سخن به گونه ای است که کمتر فرد را به شک می اندازد. نقل قول مذکور اگرچه ممکن است به دلیل نگاه روشنفکرانه آن برای مخاطب عام و خاص جذاب باشد، اما باید دید چقدر این جمله هرچقدر هم زیبا سندیت دارد و یا حداقل سعی شود اگر قرار است از جمله یا عبارتی صرفا به دلیل زیبایی آن استفاده کنیم منسوب به شخص خاصی نشود