وقتی بهترین تدبیر دولت، پاک کردن صورت مسئله است!/ دولت یازدهم رکورددار توقیف آثار سینمایی پس از صدور پروانه نمایش شد

سرویس فرهنگی فردا؛ احسان سالمی: این روزها و با نزدیک شدن به ایام انتخابات بسیاری از اهالی هنر و چهره‌های شناخته شده این عرصه گلایه‌های مختلفی را در ارتباط با بی‌توجهی‌های صورت گرفته در دولت یازدهم به اهالی هنر مطرح می‌کنند.

بهترین راه برای یافتن ریشه این گلایه‌ها، بررسی کارنامه دولت یازدهم در عرصه فرهنگی است. به همین بهانه تصمیم گرفتیم تا در یک سلسله گزارش به بررسی برخی از مهم‌ترین شعارهای حسن روحانی رئیس دولت تدبیر و امید و عملکرد صورت گرفته از جانب دولت او برای تحقق این شعارها بپردازیم.

قسمت اول این گزارش به بررسی موضوع فیلم‌های سینمایی توقیفی در دولت یازدهم اشاره دارد؛ اتفاقی که با وجود وعده‌های رئیس جمهور مبنی بر سپردن سینما به اهالی سینما بارها اتفاق افتاد تو دولت یازدهم رکورددار توقیف آثار سینمایی شود که خودش مجوز تولید آن را داده است!

عصبانی نیستم

اولین دردسر جدی وزارت ارشادِ دولت روحانی در حوزه سینما «عصبانی نیستم» بود، فیلمی که برای نخستین بار در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد ولی به واسطه داستانی که داشت با اعتراض بسیاری از فعالین فرهنگی روبرو شد.

داستان فیلم و اشارات نادرست آن به وقایع پیش آمده در جریان فتنه 88 باعث این اعتراض شد. البته در سال‌های پس از آن، بارها اخباری در ارتباط با نمایش عمومی این فیلم در سینماها منتشر شد ولی هر بار با اعتراض رسانه‌ها نسبت به اکران چنین فیلمی، مدیران سینمایی دولت یازدهم از مواضع خود عقب‌نشینی کردند.

رستاخیز

رستاخیز بدون شک یکی از پیچیده‌ترین آثار تاریخ سینمای ایران در زمینه اکران است. اثری با محوریت واقعه عاشورا که بحث‌های زیادی در ارتباط با اکران و یا عدم اکران آن در سینماهای کشور مطرح شد.

اصلی‌ترین دلیل جلوگیری از نمایش عمومی این فیلم اصرار گروه سازنده اثر برای نمایش بخش‌هایی از فیلم است که در آن تصاویر بازیگران نقش حضرت عباس(ع) و حضرت علی‌اکبر(ع) به تصویر کشیده است. البته اعتراضاتی هم به سیر تاریخی حوادث نقل شده در فیلم و سست بودن اسناد مربوط به برخی از بخش‌های فیلم مطرح شده است.

در هر صورت این فیلم پس از کشمکش‌های فراوان در حالی که از دولت یازدهم مجوز اکران عمومی گرفته بود، تنها یک روز فرصت اکران پیدا کرد و بلافاصله با مخالفت گروهی از مراجع تقلید و ایجاد برخی از حواشی، از پرده پایین کشیده شد.

نکته جالب در این میان، بی‌توجهی مدیران دولتی به اخذ مجوز از مراجع و انجام هماهنگی‌های لازم برای نمایش عمومی این فیلم بود؛ اثری که از زمان نمایشش در جشنواره فجر معلوم بود که در زمان اکران عمومی با چنین مشکلاتی روبرو می‌شود و باید قبل از اکرانش با علما در این زمینه مشورت‌هایی صورت می‌گرفت.

خانه پدری

دومین فیلم پرحاشیه دولت یازدهم اثری از کیانوش عیاری، کارگردان باسابقه سینمای ایران است. این فیلم که در ابتدا با حمایت ناجی هنر (موسسه فرهنگی زیرنظر نیروی انتظامی) تولید شده بود در ادامه به واسطه خشونت بیش از اندازه موجود در فیلم، توقیف شد.

خشونتی که باعث شد تا سرمایه‌گذار اثر در اواسط کار از ادامه همکاری با تیم سازنده انصراف دهد و در ادامه نیز در حالی که این فیلم نیز همچون رستاخیز مجوز نمایش عمومی را از وزارت ارشاد دولت یازدهم دریافت کرده بود به واسطه اعتراض‌های صورت گرته درست یک روز پس از اکران عمومی آن، از پرده پایین کشیده شد تا دومین اثری باشد که از یک کارگردان شناخته شده سینمای ایران در این دولت پس از گرفتن مجوز نمایش عمومی از پرده پایین کشیده شد.

خانه دختر

خانه دختر از آن دسته آثاری بود که در همان زمان نمایش در جشنواره فیلم فجر، با مخالفت‌های فراوانی از سوی فعالین فرهنگی و کارشناسان روبرو شد. اثری که داستانی به شدت هنجار شکن داشت و مشخص بود که چنین اثری هیچگاه مجوز اکران نخواهد یافت.

جالب آن که این اثر از تولیدات دوره مدیریت حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی دولت یازدهم بود؛ فردی که این روزها مسئول بخش ارتباط با هنرمندان ستاد حسن روحانی شده است و چند وقت پیش به واسطه فاجعه‌ای که در داوری سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر به بار آورد؛ چند هفته بعد از اتمام جشنواره از سمتش برکنار شد.

اخبار گوناگونی در ارتباط با اعطای پروانه نمایش عمومی به این فیلم مطرح شد ولی در نهایت با اعتراض رسانه‌‌ها و ورود شخص وزیر ارشاد به ماجرا، این فیلم برای همیشه توقیف شد!

ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا

ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا یکی دیگر از آثاری بود که در دولت یازدهم توقیف شد. اثری که عدم صدور مجوز نمایش برای آن و لو رفتن قصه‌اش توسط برخیاز اعضای شورای پروانه نمایش باعث شد تا حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی برای به دست آوردن دل عبدالرضا کاهانی کارگردان این اثر، ترکیب اعضای شورا را تغییر دهد.

فیلمی که درباره سه دختر خیابانی است که در خانواده‌ای زندگی می‌کنند که پدر خانواده مظهر بی‌غیرتی است و در خانه پارتی تدارک می‌بیند و دخترانش را مجاب می‌کند که زودتر به خانه برای حضور در جشن باز گردند مادر خانواده هم سهمی در این ماجرا دارد. دزدی، فحاشی، لوندی، شوخی‌های رکیک جنسی و اعمال منافی عفت عمومی در فیلم به وفور دیده می‌شود.

50 کیلو آلبالو

متفاوت‌ترین ساخته مانی حقیقی یکی دیگر از آثاری بود که برای وزارت ارشاد دولت یازدهم بحران آفرین شد. فیلمی که نمایش آن در سینماها باعث شد تا علی جنتی وزیر وقت ارشاد در محضر علما و مراجع تقلید رسما از بابت نمایش عمومی این اثر عذرخواهی کند و در ادامه پس از آن که اکرانش به پایان رسید؛ با توقیف چند ماهه آن مانع پخش این اثر در شبکه نمایش خانگی شود.

برای تکمیل این فهرست می‌توان به فیلم‌هایی همچون کاناپه، لرد و کارت پرواز اشاره کرد که در این دولت مجوز تولید گرفتند ولی خروجی نهایی آن‌ها نتوانست مجوزی برای نمایش عمومی و حتی خصوصی (در جشنواره فجر) را دریافت کند. حال اصلی‌ترین سوالی که در ارتباط با این موضوع به وجود می‌آید این است که اساسا دولت یازدهم که با شعار اعتلای سینما وارد این عرصه شد و رئیس دولت مدعی آن بود که می‌خواهد مدیریت سینما را به اهالی سینما بسپارد، چرا در کارنامه خود رکوددار توقیف فیلم‌هایی است که خودش به آن‌ها مجوز نمایش داده است؟

آیا این گونه مدیریت سینمایی مطلوب نظر اهالی هنر بوده است یا آن‌ها نیز از این وضعیت آشفته که در آن مدیرانی در سر کار هستند که حتی توانایی ایستادن بر تصمیمات خود را ندارند، خسته شده‌اند؟