اسناد جدیدی از شهید آوینی +عکس

خبرگزاری ایسنا: در جشنواره‌ی اخیر سینما حقیقت، مستندی به نام «انحصار ورثه» رونمایی شد که چهره‌ای متفاوت از شهید آوینی را نشان داد و بسیاری از کسانی که پیش از آن به واسطه فیلم‌ها و خبرهای قبلی نسبتا شناختی از شهید آوینی داشتند «انحصار ورثه» را اثری دانستند که یک وجه تازه از مرتضی آوینی را به تصویر کشیده است. همزمان با فرارسیدن بیست‌وچهارمین سالروز شهادت سید مرتضی آوینی در گفت‌وگویی کوتاه با محمدعلی شعبانی (کارگردان «انحصار ورثه») برنامه‌اش را برای اکران این مستند جویا شدیم.

این مستندساز که ساخت آثاری همچون «هفتمین روز تابستان»، «صبحانه با طعم مرگ»، «نسیم»، «کار از کار گذشت» و «سمفونی استیضاح» را در کارنامه کاری‌اش دارد به ایسنا گفت: هر کارگردانی دوست دارد، وقتی فیلمی را می‌سازد آن را به اکران عمومی برساند، اما نمی‌دانم جنس فیلمسازی من باعث می‌شود یا سلیقه آقایان است که برای فیلم‌هایم این اتفاق خیلی به وقوع نمی‌پیوندد. او با اشاره به مستند «صبحانه با طعم مرگ»‌اش ادامه داد: معضل مستند سیاسی ـ اجتماعی در همین است که در مرحله اکران درگیر دست‌اندازهای سانسور یا اصلاحاتی می‌شود که ممکن است حتی مسیر فیلم را تغییر دهند، در حالی که ما براساس یک شرافت تاریخی فیلم می‌سازیم نه براساس سلیقه‌ها و اگر قرار باشد برای هر کدام از فیلم‌هایم مشکلی در راه اکران باشد، فکر می‌کنم بهتر باشد زنده‌به گور شوند تا اینکه فرزندانی ناخلف شوند. وی تأکید کرد: فیلم‌ها، آثار و نگاه آدم‌ها به هر موضوعی این طور نیست که آن‌ها را با تصمیمات فردی محدود کنیم. وقتی یک اثر یا فیلمی مورد استقبال عموم قرار می‌گیرد، دیگر خیلی سخت است که آن را محصور کرد و من هم تلاش می‌کنم فیلم «انحصار ورثه» در دامی که خودش نسبت به آن انتقاد دارد، نیفتد.

شعبانی درباره فیلم «انحصار ورثه» افزود: فعلا در حال چانه‌زنی و بررسی با سرمایه‌گذار هستیم تا ببینیم فیلم را برای اکران به گروه «هنر و تجربه» بدهیم یا آن را به صورت دی‌وی‌دی منتشر کنیم و در اختیار فروشگاه‌های مختلف قرار دهیم تا مردم دسترسی راحتی برای خرید آن داشته باشند. این مستندساز گفت: البته به نظرم اگر به فیلم «انحصار ورثه» زمان بدهیم، بتواند خود را به منصه ظهور برساند، به ویژه آنکه با مخالفتی هم از سوی خانواده شهید آوینی روبرو نشده است. این دقیقا برخلاف فیلم «سمفونی استیضاح» است؛ فیلمی که بیش از سه سال است در کشوی میز آقایان مانده است. شعبانی درباره برنامه‌ای که برای نمایش دادن «انحصار ورثه» دارد، گفت: 20 فروردین‌ماه «انحصار ورثه» در دانشگاه تهران به نمایش گذاشته می‌شود و علاوه بر این حدود 15 تا 20 دانشگاه دیگر هم در صف اکران این مستند، هستند و همین اکران‌های دانشگاهی در کنار بازتاب گسترده‌ای که در جشنواره‌های حقیقت و فجر وجود داشت، باعث می‌شود تعداد زیادی از علاقه‌مندان فیلم را ببینند. او در پاسخ به اینکه آیا قصد دارد فیلم «انحصار ورثه» را ابتدا به اکران عمومی برساند یا آن را در شبکه نمایش خانگی توزیع می‌کند؟ بیان کرد: واقعیت این است که فکر می‌کنم گروه «هنر و تجربه» هنوز به زمان نیاز دارد تا در میان مردم جا بگیرد، چون با توجه به برنامه نمایش‌ها اقبال به آن نامنظم است و خودم بیشتر موافقم که همین اکران‌های دانشگاهی فعلا ادامه داشته باشد. اگرچه نمایش فیلم روی پرده بسیار جذاب است اما با وجود همه احترامی که برای آقای علم‌الهدی و دیگر همکارانشان قائل هستم بر این باورم که این گروه، بیشتر یک اکران محفلی را دنبال می‌کند و همین اکران محفلی را در دانشگاه‌ها و مراکز دیگر خواهیم داشت. کارگردان «انحصار ورثه» همچنین گفت: در کنار برنامه‌هایی که برای اکران این مستند دارم، به دنبال این هستم تا کتاب این اثر را هم به زودی عرضه کنم که در این‌باره با یکی، دو ناشر هم صحبت‌هایی مطرح شده و امیدوارم به نمایشگاه کتاب برسد. او درباره این کتاب توضیح داد: کتاب «انحصار ورثه» شامل تمام گفت‌وگوهایی خواهد بود که درباره شهید آوینی با افراد مختلف داشته‌ام و به دلیل محدود بودن زمان فیلم، امکان پخش همه آن‌ها وجود نداشته است. بسیاری از این گفت‌وگوها جذابیت زیادی دارند ضمن اینکه اگر در جایی صحبتی مطرح شده که احتیاج به سند اثباتی بوده، براساس حدود 2000 سند و عکس منتشر نشده‌ای که از شهید آوینی وجود دارد، مطلب مورد نظر در کنار آن درج شده است. محمدعلی شعبانی سال گذشته در گفت‌وگویی دیگر با ایسنا درباره متفاوت بودن دیدگاهش از شهید آوینی در «انحصار ورثه» نسبت به آنچه تاکنون دیده شده است، اظهار کرده بود: از ابتدا قصد نداشتم که شخصیت متفاوتی را از آنچه درباره‌ شهید آوینی می‌بینیم ارایه کنم بلکه سعی کردم یافته‌ای را که خودم به آن رسیدم با مخاطبان به اشتراک بگذارم بنابراین بقیه چیزها از جمله برخی بازتاب‌ها به این مستند، فرامتنی است و مساله من فیلم‌ساز نبوده و نیست. او خاطرنشان کرده بود: یک اشتباه و غلط مصطلحی که نسبت به فیلم‌ام شاهد بودم، این است که چرا شهید آوینی مستند من، شبیه بقیه نیست؟! در حالی‌که هیچ کس نمی‌پرسد چرا آوینی شما با مستند «انحصار ورثه» فرق داشت. این مستندساز معتقد است: در اینجا حرف نو زدن یک جور تابو شکنی است، در حالی که الان و در شرایطی که 22 سال از شهادت آوینی گذشته است، مدعیان شهید آوینی باید پاسخگو باشند که چرا تصویر که از آوینی بازتاب داده‌اند با این تصویر فرق می‌کند؟! البته من در مستند «انحصار ورثه» تمام تلاشم را انجام دادم که روایت هر دو بخش را داشته باشم.