وقتی «فریدون جیرانی» با «خفگی» به تکرار می‌افتد
«خفگی» آخرین ساخته آقای «فریدون جیرانی» که در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، به دلیل حضور بازیگران مطرح، برخی سکانس‌های ویترینی و تم جنایی، در زمان اکران می‌تواند با استفاده از تیزر و پوستری جذاب مخاطبان را به سینما بکشاند و فروش خوبی بکند.
روزنامه صبح نو: «خفگی» آخرین ساخته آقای «فریدون جیرانی» که در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، به دلیل حضور بازیگران مطرح، برخی سکانس های ویترینی و تم جنایی، در زمان اکران می تواند با استفاده از تیزر و پوستری جذاب مخاطبان را به سینما بکشاند و فروش خوبی بکند.
«فریدون جیرانی» انسان باهوشی است، تاریخ سینما را خوب می داند و رگ خواب مخاطب را هم تا حدودی پیدا کرده است، اما شاید بیش از آن که کارگردان خوبی باشد، ژورنالیست با هوشی است. المان های مشترکی در بیشتر آثار تلویزیونی و سینمایی جیرانی وجود دارند که با نگاهی ساده می توان آن ها را تشخیص داد؛ قتل و جنایت، موضوع خیانت، لوکیشن و آکساسوار خاص، نورپردازی و کنتراست بالا و همچنین حضور گل درشت باران به صورتی که بعضاً به عنوان یکی از شخصیت های فیلمنامه های او جای می گیرد.
فیلم در تیمارستانی آغاز می شود که به دلیل اکساسوار و شرایط خاص آن ابتدا ذهن را به سمت داستانی در گذشته سوق می دهد ولی بلافاصله با عنوان شلوغ بودن مترو این ذهنیت فرو می ریزد و فیلمساز به صورتی مستقیم خواسته خود را در ایجاد تناقض و دوگانگی در زمان و مکان، عیان می کند.
زن جوان به دلیل اختلالات روانی در بیمارستانی که ریاست آن با یکی از آشنایان خانوادگی مسعود(نوید محمدزاده)است بستری شده؛ فضای خاص آنجا که به صورت اغراق شده به فیلم «شاترآیلند» شباهت دارد و همچنین پیش زمینه ذهنی مخاطب از نوع نقش های«نوید محمد زاده» همگی مقدمات تماشای «قرمز» ی دیگر از فیلمساز را آماده می کند.
«مشرقی» با بازی «الناز شاکردوست» که طبق روال آثار قبلی جیرانی عنوان یکی از شخصیت های اصلی داستان است، به عنوان سرپرستار تیمارستان در دوراهی کمک مالی زن مسعود و عشق خود مسعود نهایتاً عاشق شدن را ترجیح می دهد و برای ابراز علاقه به اولین مرد زندگی اش، از دختری معصوم به قاتلی بی رحم تبدیل می شود؛ روندی که با گریم اغراق شده «مشرقی» و ترس او از تاریکی برای معصومیت سازی از این کاراکتر انجام گرفته ولی به سرانجام موفقی نمی رسد. داستانک مربوط به دوست و همسایه «مشرقی» که «ماهایا پطروسیان» آن را بازی می کند و شرایط سخت زندگی دو دختر مجرد هم به شخصیت پردازی آن چنان کمکی نمی کند.
حفره های داستانی
اما در کنار کارگردانی کمرنگ، بزرگ ترین نقص فیلم منطق روایی و حفره های عجیب و غریبی است که در برخی آثار دیگر جشنواره هم دیده می شوند؛ برای مثال مشخص نمی شود که بالاخره «مسعود» واقعاً عاشق همسر خود است یا صرفاً طبق ادعای زن، به دنبال ثروت خانوادگی اوست؟ اگر اتهام خیانت زن آنقدر جدی و پیچیده بوده که مرد آن را باور کرده و باعث این اتفاقات شده، چگونه در آخر فیلم به صرف یک فایل صوتی و جملات زن مبنی بر بی گناهی، «مسعود» حرف های او را باور می کند، مگر چه جمله یا حرف جدیدی رو شده که قبلاً زن به کمک آن ها شوهر خود را نتوانسته بوده راضی کند؟
حفره ساده ولی عجیب بعدی در موضوع کیف مدارک است. «مشرقی» توسط زن اجیر می شود تا کیف مدارک شخصی اش را که برای خروج از کشور لازم دارد، پنهانی از خانه مسعود خارج کند که در حین این عمل و طبق معمول آثار سینمای ایران، راه پله به کمک فیلم می آید و «مشرقی» پس از افتادن از پله های خانه لو می رود و مجبور می شود موضوع را به «مسعود» تمام و کمال بگوید؛ «مسعود» هم بر خلاف انتظار از دخترک می خواهد کیف مدارک را به همسرش برساند، کیفی که درواقع مجوز خروج زن از ایران است و بعدتر همین خروج از کشور دغدغه «مسعود» می شود! خب اگر با خروج زن از کشور مشکل داشت چرا اجازه داد که کیف مدارک به دست همسرش برسد؟! شاید به این خاطر که در غیر این صورت فیلم تمام می شد و از قتل و خیانت خبری نبود!
بازی سرد «الناز شاکردوست» و چهره پردازی عجیب و غریبش و مختصات تکراری و کلیشه ای «نوید محمدزاده» که طبق روال اکثر نقش های خود جوانی است عصبی و با رفتارهای هیستریک و در این فیلم هم با چند سیلی به صورت خود و مالیدن گوش هایش در زمان های خاص، به آثار گذشته اش وفادار باقی می ماند، همگی باعث خمیازه های ممتد تماشاچیان در سینما می شود و هیچ اتفاق غافلگیرکننده ای را تجربه نمی کنند.
برای مخاطب یا ...
«فریدون جیرانی» باید این مسأله را پاسخ بدهد که دغدغه اش، فیلمسازی و کارگردانی برای مخاطب است یا صرفاً به تصویر کشیدن نماها و علایق تصویری خود؟ این که در چند سکانس و با بازسازی چند لوکیشن به فیلم های مورد علاقه خود مثل «جزیره شاتر» و «رستگاری درشائوشنک» بپردازیم و با استفاده از المان هایی مثل تصویر سیاه و سفید، حضور گل درشت موسیقی، فضای شبه سورئال، صدای اتصال برق و روشن شدن لامپ بخواهیم تصویری خوش رنگ و لعاب بسازیم، خروجی آن بیشتر از یک اثر دراماتیک، شبیه به کلیپی روشنفکری است و شاید با استفاده از تریلری حرفه ای بتواند مخاطب را به سینما بکشاند ولی قطعاً پس از تماشای آن راضی نخواهد کرد.
آقای جیرانی عزیز! شاید بتوان با گنجاندن چندتم عامه پسند در قالبی خوش رنگ و لعاب فیلمی ساخت و به فروش خوبی هم دست پیدا کرد، اما همین رویه تکراری و استفاده متناوب از فرمولی نخ نما شده در آثار شما که از ساخت سریال موفقی مثل «مرگ تدریجی یک رؤیا» به ناموفقی چون «تعبیر وارونه یک رؤیا» منجر شد، صدای تکرار نگاه هنری شما را به گوش می رساند؛ اتفاقی که چند سالی است در کارگردانان هم نسل شما شروع شده و ممکن است به شما هم برسد؛ لطفاً مراقب باشید!
دیدگاه تان را بنویسید