هالیوودی‌هایی که به تهران آمدند/ مل گیبسون شهید و بازار گرمی در کسادی فرهنگ

سرویس فرهنگی فردا؛ محمد مهدی شیخ صراف: حضور هالیوودی های مشهور در ایران پس از انقلاب سابقه چندان طولانی ندارد. از شان پن و جوروج کلونی تا شان استون و مل گیبسون راهی طولانی است که حالا فضای رسانه ای را تحت تاثیر قرار داده است.

شان پن در نماز جمعه

یک بار شان پن در آستانه انتخابات 1384به طور رسمی به ایران آمد و آمدنش هم در صدر اخبار داخلی قرار گرفت. سفر او به تهران برای رویت نزدیک انتخابات ایران بود. شان به نماز جمعه تهران هم رفت. با مهدی هاشمی رفسنجانی، سید حسن خمینی و اکبر هاشمی رفسنجانی دیدار کرد. و بعد از برگشت نوشته هایش را در روزنامهٔ سان‌فرانسیسکو کرونیکل به چاپ رساند. شان پن در خاطراتش نوشته بود شبهای تهران او را به یاد شبهای مکزیکو سیتی و بغداد می اندازد! او البته نامه ای هم به حاکمان وقت ایالات متحده نوشت که آنها را از حمله به ایران به خاطر مردم فوق العاده ای که دارد بر حذر می داشت.

سوغات جرج کلونی برای بن افلک

حضور دومین هالیوودی مشهور در ایران البته بی سر و صدا بود. جرج کلونی که رابطه نزدیک او با حاکمان آمریکا زبانزد است در سکوت و با چراغ خاموش آمد و همانطور هم رفت. هرچند گفته می شود با مسئولین سینمایی وقت هم دیداری داشت. با کمی گذشت زمان نتیجه سفر او در فیلم آرگو نمودار شد. یک فیلم تجاری ضد ایرانی که واقعه تسخیر سفارت آمریکا در تهران و رهایی چند کارمند فراری سفارت را با روایت آمریکایی اش به تصویر می کشید و بن افلک جایزه اسکار را به خاطر این فیلم از دست همسر اوباما دریافت کرد. جرج کلونی در سفر خود به تهران به دیدن سفارت سابق امریکا رفت و اطلاعات و عکس های لازم برای صحنه های بازسازی شده از این مکان در فیلم آرگو، سوغاتی بود که کلونی از تهران برای بن افلک به خانه برد. البته اینها اخباری است که رسانه های داخلی منتشر کردند و یک خبرگزاری روسیه هم آن را تایید کرد اما مسئولین کشور هیچ گاه آن را تایید یا تکذیب نکردند.

شان علی، نادر و ایرباس

شان استون فرزند اولیور استون کارگردان و فیلمساز مطرح آمریکایی یکی دیگر از چهره هایی است که چندین بار به ایران سفر کرد و واسطه این حضور ها هم رفاقت او با نادر طالب زاده چهره رسانه ای و فیلمساز مشهور ایرانی بود. او در ایران مسلمان شد نام علی را برای خودش انتخاب کرد. اما در یکی از همین رفت و آمدها خبری منتشر شد که فیلم ایرباس توسط نادر طالب زاده و با حضور شان علی استون ساخته خواهد شد. اسامی خارجی زیادی نیز در گروه سازندگان این فیلم نام برده شد اما ساخته شدن آن در حد همین خبر باقی ماند.

مل گیبسون شهید می شود!

اما در روزهای اخیر درست در یک روز خبری از همین جنس منتشر شد. اول اینکه مل گیبسون برای بازی در یک فیلم دفاع مقدس به ایران می آید. این خبر که در گروه های تلگرامی دست به دست شد دعوت کننده این بازیگر و کارگردان سرشناس هالیوود را سازمان هنری رسانه ای اوج اعلام کرد و گفت این حضور به مدت یک هفته برای ایفای نقش یک شهید خواهد بود. یکی دیگر از کانال های سینمایی مشهور همین خبر را به توضیح متفاوتی منتشر کرد که از پروژه آخیرن پرواز کرکس نام برده بود. اما اولین و تنها واکنش رسمی سازمان اوج به این خبر ضمن اعلام تعجب، تکذیب خبر بدون هیچ توضیحی توسط روابط عمومی آن بوده است.

رابطه یک طرفه و دروغهایی که راست نشده

سفر چهره های مطرح هالیوود به ایران همیشه با حاشیه های سیاسی مهمتر از متن همراه بوده است. حاشیه هایی که بیش از حساسیت های داخل ایران مربوط به فضای حاکمیتی ایالات متحده و محدودیت هایی است که برای این گونه چهره ها به خرج می دهند. این محدودیت ها شاید در مورد عوامل فنی مثل تصویر برداری و سازندگان موسیقی کمتر باشد و حتی چهره های اسکاری با دستمزدهای بسیار بالا پروژه های ایرانی همکاری کرده اند این همکاری در پروژه های رستاخیر(درویش) و محمد ص (مجیدی) نمونه هایی داشته.

جالب اینکه حتی اغلب میهمانهای خارجی مدعو به جشنواره های ایرانی مثل فجر، مقاومت و افق نو آنها بعد از برگشت به کشورشان برای ارائه پاره ای از توضیحات به دستگاه های امنیتی فراخوانده شدند.

با این اوصاف در همه این سالها حضور بازیگران دو کشور ایران و آمریکا در پروژه های سینمایی کشور دیگر یک یک طرفه بود است. نمونه زنده آن بازیگرانی مثل پیمان معادی و همایون ارشادی هستند که هنوز در ایران هم فعالیت می کنند. اما تابحال هیچ بازیگر مطرح هالیوودی در یک پروژه ایرانی داخل کشور حاضر نشده است.

خود کشی حرفه ای یا موفقیت تازه

با نگاهی به همین سابقه به نظر می رسد حضور چنین افرادی در پروژه های ایرانی، آن هم فیلمهایی که بخواهند به گفتمان حاکمیتی ایران و انقلاب تعلق داشته باشند در حد همین شایعات و دروغهایی که راست نمی شود باقی خواهد ماند. جتی چند سال پیش شایعه سفر آنجلینا جولی به ایران واکنش های بسیاری در پی داشت که مرحوم فرج الله سلحشور با اظهار نظر خود درباره فساد چنین چهره هایی مورد برخی توهین ها قرار گرفت اما چنین اتفاقی جز یک شلوغی رسانه ای و حاشیه سازی های اینچنین نبود.

هرچند در سالهای اخیر حضور بازیگرانی از دیگر کشورها در پروژه هایی ایرانی حتی به شهرت و موفقیت این فیلمها کمک هم کرده است اما بسیاری از منتقدین می گویند تا اختلافات اساسی تاریخی و ریشه دار دو کشور باقیست چنین حرکت هایی برای بازیگران هالیوود به منزله خودکشی حرفه ای محسوب می شود. اما اگر چنین اتفاق رخ دهد می توان آن را به عنوان یک موفقیت بزرگ برای سینمای ایران ثبت کرد. فعلا که همه چیز تکذیب شده اما باید منتظر شد و دید آیا بلاخره مل گیبسون سر از ایران در می آورد یا خیر.