روزنامه ایران: همواره در تاریخ در کنار کامیابی‌ها و پیروزی‌ها، شکست‌ها و مجازات‌ها و عقوبت‌های تلخ را هم نظاره گر هستیم.شاهان چه دادگر و چه ستمگر همه شیوه‌هایی مختلف و گاه سخت برای مجازات دشمنان و مخالفان داشته‌اند که از جمله اینها دندان کشیدن بوده است! آن هم با امکانات آن روزگاران و صدالبته بدون بی‌حسی!
این نوع مجازات از دیرباز معمول بوده و گاه برای شکنجه نیز به‌کار می‌رفته است. چنانکه در قوانین «حمورابی» در هجده قرن پیش از میلاد به دو مورد کشیدن دندان به عنوان مجازات اشاره شده است.در این یادداشت کوتاه به چند نمونه ازین نوع مجازات می‌پردازیم. «محمد تقی بهار» در شرح خلافت واثق خلیفه عباسی می‌نویسد: «... عباس بن مشکویه الهمدانی مناظری نیکو بود و یگانه عصر خویش. واثق با وی مناظره کرد و عباس اندر جواب و حجت بر وی غالب شد. واثق او را عذاب‌ها فرمود و در جمله چهار دندانش که بزرگترین بود، ضرس، برکندند و بازداشتند.»
مراد مؤلف آنست که از جمله عذاب‌ها یکی آن بود که امر کرد چهار دندان پیشین او را که ضرس خوانند برکندند!» (1) یک روایت دیگر از چنین مجازاتی را در اواخر دوران زندیه می‌بینیم:«...دیگر در آن شهر وارد بود مولانا «محمدمهدی کرمانشاهی» که فاضلی تحریر و در علوم معقول بی‌نظیر بود. سودایی مفرط به مزاجش غالب بود...گاهی از سلطنت و جهانگیری سخن راندی. با «اسمعیل خان زند» که در عهدی «علیمردان خان» به هوس سروری کر و فری می‌نمود متفق گشته بعض از نواحی بروجرد را تاخت نمودند. خان معظم لشکری بر آنها فرستاده، اسمعیل خان مقتول و مولانا زنده دستگیر شد.
به پاداش آن ژاژخواهی‌ها و باده پیمای‌هایی که در مزاج داشت دندان‌های او را کشیدند.در عراق عجم سکونت دارد و از آن مقالات دیگر چیزی به زبان نمی‌آرد.» (2)
در دوره صفویه هم خواجه «هدایت‌الله رازی» شاعر هرچند از شاه عباس هدیه فراوان گرفته اما چند دندانش را به‌عنوان مجازات از دست داده است: «... روزی «شاه عباس صفوی» از خواجه هدایت‌الله رازی شاعر خواست که قطعه‌ای بی‌معنی بر وزن اسکندرنامه نظامی بسازد. شاعر مدعی شد که اگر شاه برای هر شعر یک عباسی بدهد، تمام «خمسه نظامی» را با اشعار بی‌معنی تقلید خواهد کرد، شاه عباس پذیرفت، مشروط بدانکه به جای هر شعر معنی داری، یک دندانش را بکنند، چندی بعد شاعر خمسه بی‌معنی خود را تقدیم شاه کرد، چون سه شعر او را بامعنی یافتند سه دندانش را کندند و در مقابل باقی اشعار که بی‌معنی بود، عباسی‌های فراوان گرفت.»(3)
و در تاریخ تمدن «ویل دورانت» درباره«پطرکبیر»، امپراتور روس مطلبی جالب می‌بینیم:«...از دندانپزشکی لذتی غیرعادی می‌برد و نزدیکانش مواظب بودند که هیچگاه از درد دندان ننالند، کلبتین(4) را همیشه دم دست داشت. وقتی خدمتکارش شکایت کرد که زنش به بهانه دندان درد ملاطفت‌های زناشویی را از وی دریغ می‌دارد، کس به دنبال آن زن فرستاد، اجباراً یکی از دندان‌های سالمش را کشید و به او گفت اگر از جفت به دور بماند، دندان‌های بیشتری را هم خواهد کشید.» (5)
منابع و مآخذ: 1- مجمل التواریخ والقصص-ملک الشعرا بهار-۱۳۱۸- مقدمه ص۸ و متن ص۲۲۸ 2- تحفه العالم و ذیل التحفه-میر عبداللطیف شوشتری-طهوری۱۳۶۳-جلد۱ ص۲۳۴ 3- تاریخ اجتماعی ایران-مرتضی راوندی-نشر نگاه-چاپ سوم-جلد۷ص۲۳۸ 4- ابزاری انبرک مانند که با آن در سابق دندان می‌کشیدند 5- تاریخ تمدن جهان-ویل دورانت-ترجمه احمد آرام و دیگران-اقبال، فرانکلین-۱۳۳۷-جلد۸ ص
دیدگاه تان را بنویسید