طنزپرداز خسته تلویزیون به سراغ سینما می‌آید / آقای مدیری! سینما بی رحم است

سرویس فرهنگی فردا؛ اشرف السادات موسوی: حضور مهران مدیری در برنامه «هفت» در کنار همه اظهارنظراتی که وی درباره کارنامه کارگردانی اش کرد از این منظر که برنامه های آینده او را لو داد هم قابل توجه بود.

مدیری در این گفتگو سعی کرد ابتدا به صراحت ارزیابی شخصی خودش را از کارنامه کارگردانی اش در سالهای قبل که مختص تلویزیون و شبکه خانگی بود ارائه کند و سپس از بی علاقگیش برای امتداد کار در رسانه ملی بگوید.

مدتها و تقریبا بعد از تولید و پخش «مرد هزارچهره» بود که نزول تدریجی مهران مدیری را دیدیم؛ او از «قهوه تلخ» تا «ویلای من» و از «ویلای من» تا «شوخی کردم» و از «شوخی کردم» تا «در حاشیه» و «عطسه» هر بار وعده این را می داد که در کار تازه اش اتفاقات جدید و تازه تری را ارائه خواهد کرد اما فقط پخش یکی دو قسمت از هر کدام از این سریالها کافی بود تا مشخص شود اوضاع بر مدار سابق می گردد و بنا نیست اتفاق تازه ای رخ دهد.

بسیاری از منتقدان یک دلیل این امر را پرکاری مهران مدیری در تولید سریال دانستند که باعث می شد نتواند با فراغ بال به خلق ایده و سپس گسترش آن بپردازد و برخی نیز جدایی سرپرست تیم نویسندگان مدیری یعنی پیمان قاسم خانی در دهه اخیر را دلیل این افت قلمداد کردند.

*دورخیز برای ساخت فیلم سینمایی

حالا اما مهران مدیری خودش متوجه افت کیفی آثارش شده و بناست در رویکردی منطقی تغییر مدیوم بدهد. او که تابحال فقط در سینما و تلویزیون کارگردانی کرده بود تصمیم گرفته همین امسال و بعد از پایان مجموعه «دورهمی» اولین فیلم سینمایی خود را بسازد. این فیلم «ساعت 5 عصر» نام دارد و آن طور که مدیری گفته فقط یک شخصیت دارد ولی در تمامی سکانسهای فیلم حجمی بالا از هنروران در کار حضور دارند.

مدیری در چرایی آمدن به سراغ سینما گفته است: من تصمیم دارم در ادامه مسیر فیلمسازی خود حرف های تندتر و بزرگتری در حوزه سیاست و فرهنگ و اجتماع بزنم که جای این حرف ها در تلویزیون نیست و محدودیت های آن نمی گذارد و به نظر در سینما بهتر می شود اینها را بیان کرد.

مدیری البته درباره اینکه چرا در همه این سالها به سینما نیامده هم چنین گفته است: دلیل فیلم سینمایی نساختن در این سالها، ترس از ساخت فیلم سینمایی کمدی نبود؛ ترس از ساخت فیلم سینمایی بود. با وجود اینکه این تجربه کم نیست، اما برای سینما کم است و دوست داشتم وقتی به سینما می آیم خیلی حرفه ای باشد.

*آیا مدیری حساب ممیزی در سینما را کرده؟

مهران مدیری در عرصه سینما بی تجربه نیست و اتفاقا به عنوان بازیگر در فیلمهایی همچون «توکیو بدون توقف» و «دایره زنگی» حضور داشته است که از جمله کمدی های پرمخاطب تاریخ سینمای ایران بوده اند اما مسأله اینجاست که او به عنوان کارگردان هیچ تجربه سینمایی نداشته است و اگر بخواهد کارگردانی را به سبک و سیاق تلویزیونی هم انجام دهد قطعا هیچ موفقیتی به دست نخواهد آورد و در بهترین حالت خروجی اش می شود خروجی کاری که محسن تنابنده با «گینس» انجام داد.

از آن سو اینکه مدیری گفته ممیزی در تلویزیون اجازه نمی دهد او به بسیاری از مفاهیم سیاسی-اجتماعی نقد کند و با ورود به سینما این نقد میسر خواهد شد هم چندان منطقی به نظر نمی رسد. سینمای ایران شاید در حیطه ممیزی برخی آثار کمدی آن هم ممیزی پاره ای شوخیهای خاص(!) سختگیری تلویزیون را نداشته باشد اما نقد سیاسی-اجتماعی در سینما از همان لحظه ارائه فیلمنامه به شورای پروانه ساخت با ممیزی روبرو می شود.

در سالهای اخیر کم نداشته ایم کارگردانانی را که قصد داشته اند درامهای دارای رگه های تند نقد سیاسی را در سینما به جریان بیندازند اما ممیزی اداره نظارت این اجازه را از آنها گرفته. تازه حتی اگر پروانه ساخت چنین آثاری صادر شود و فیلم تولید هم گردد در پروسه دریافت پروانه نمایش است که دچار ممیزی می شود.

مهران مدیری اگر بناست نقد صریح سیاسی-اجتماعی داشته باشد یا باید به سبک برخی از کارگردانان به دامن نمادگرایی پناه ببرد یا آن که دوز کمدی کار را آن قدر بالا ببرد که نقدهایش به مانند سوپاپ اطمینان باشند. توسل جستن به دامن نماد بعید است بتواند بازخورد لازم را از مخاطب بگیرد و غلتیدن به وادی کمدی با رگه های انتقادی هم چیزی بیشتر از آنچه در این سالها کارگردانان کمدی ساز سینمای ایران ارائه کرده اند پیش‌ روی مخاطب قرار نمی دهد.

*مهران مدیری برای موفقیت در سینما به دو چیز نیاز دارد

هوشمندی مهران مدیری در تغییر مدیوم جای امیدواری را باقی می گذارد که وی همان قدر که با حساب و کتاب متوجه درجا زدن و به نوعی تکرار مکرراتش در تلویزیون و شبکه خانگی شده حالا کاملا اندیشمندانه و با تأمل بالا تغییر مدیومش را انجام خواهد داد.

سینما نه تنها برای تمامی کارگردانان حرفه بی رحمی است بلکه این بی رحمی درباره کارگردانانی مانند مهران مدیری که عقبه تلویزیونی هم دارند بیشتر می شود.

همین الان رضا عطاران بعد از ساخت سه فیلم سینمایی همچنان به واسطه سریالهای موفق تلویزیونی اش شناخته می شود و هنوز که هنوز است نتوانسته جاپای خود را به عنوان کارگردان برنام هفتسینما محکم کند. البته باز عطاران این شانس را داشته که تقریبا هر سه فیلم سینمایی اش و همین فیلم اخیرش «دراکولا» گیشه خوبی داشته باشد و همین باعث شده که برای ساخت فیلمهایش با مشکل تأمین بودجه روبرو نشود.

اما کافیست فیلم اول مهران مدیری در گیشه جواب ندهد تا آن گاه نه فقط در سینما نتواند شرایط امتداد فعالیت خود را فراهم کند که حتی در تلویزیون و شبکه خانگی هم تهیه کننده ای به تورش نخورد.

پس مهران مدیری در این تغییر مدیوم باید بیش از هر چیز بر سناریویش کار کند و البته مشاورانی را کنار خود داشته باشد که درباره اوضاع و احوال سینمای ایران به وی اطلاعات دقیق دهند. داشتن یک فیلمنامه به‌روز و البته حساب شده و در کنار تهیه‌کننده‌ای کارکشته که سینما را بشناسد می تواند مهران مدیری را در تولید اولین فیلم بلندش سربلند سازد.

لینک دانلود