شیفتگی وارونه سینمای ایران و فرانسه!

در بخشی از نشست تخصصی نقش دولت در سینمای فرانسه که در خانه سینما برگزار شد به آندره مالرو فقید و سیاستهای هنری او نیز اشاراتی شد.

اما آنده مالرو کیست؟

آندره مالرو نویسنده، منتقد و وزیر فرهنگ فقید فرانسوی در زمان حکومت ژنرال دوگل است. البته او را با عناوین مختلفی از جمله رمان نویس، منتقد هنری، متفکر و سیاستمدار می شناسند. ه شدت مخالف با سیاست هاى استعمارگرایانه فرانسه در «هند و چین» بود. نقش پر رنگ او در سیاست و فرهنگ فرانسه دوران ژنرال دوگل آنقدر زیاد است که قابل انکار نیست اما باید گفت که متاسفانه به دلیل عقاید ضد تمدن غربی و سوسیالیستی که در آثارش بروز و ظهور یافته همواره از سوی خود فرانسوی ها تلاشی نانوشته برای خاکستری ماندن شخصیت او دنبال شده است.

اولین ثمره آشنایی مستقیم مالرو با شرق در 1926 موجب پدید آمدن وسوسه غرب La Tentation de l' Occident گشت، شامل مقاله هایی به صورت مراسله میان جوانی شرقی و جوانی غربی که در آن انحطاط تمدن غرب و توجه به شرق عرضه گشته بود و نخستین بار عصیان و شک و ناامیدی مالرو را آشکار می کرد.

خاطره و سفر

مالرو در طول عمر ۷۵ ساله خود کتابهای بسیاری نوشت و به کشورهای گوناگونی سفر کرد. او همیشه در حال نوشتن خاطراتش بوده است که مشهور ترین آنها در ایران کتاب «ضد خاطرات» است. جالب اینجاست که او در سفرها، وقتی در دهه 30 همراه با یک گروه باستان شناس به ایران و افغانستان آمد، بیش از همه شیفته تمدن اسلامی و شهر زیبا و دیدنی اصفهان شد.

او در مورد اصفهان می‌گوید: "چه کسی می‌تواند ادعا کند زیباترین شهر دنیا را دیده وقتی هنوز اصفهان را ندیده باشد؟"صدارت او بر وزارت فرهنگ فرانسه منتج به تحولات زیربنایی زیادی شد و مرگ او در سال 1976 را باید سرآغازی بر سلطه صهیونیسم بر ارکان فرهنگ و هنر فرانسه قلمداد کرد.

به نظر می رسد با مقایسه مشی و رویکرد آندره مالرو که شیفتگی زیادی به تمدن اسلامی داشت با حجت الله ایوبی که علقه های واضحی به فرهنگ و الگوهای فرانسوی دارد حقیقتی تلخ رخ می نماید و آنهم کم رنگ بودن خودباوری ملی در اندیشه مدیران ایرانی است.

رمان فاتحان Les Conquerants (1928) نام مالرو را بر زبانها انداخت و او را بیش از پیش به مردم شناساند. نویسنده در این اثر مبارزه میهن پرستان انقلابی چین را بر ضد استعمارگری انگلستان در هونگ کونگ پیش چشم می گذارد.

او در عصر خود سرآمد اهالى سیاست و فرهنگ کشور فرانسه بود. در سال ۱۹۵۸ به عنوان اولین وزیر فرهنگ فرانسه به این مقام منصوب شد. فرهنگسراهاى معروف فرانسه در دوران وزارت او برپا شد و تلاش مدام براى حفاظت از بناهاى تاریخى فرانسه از افتخارات دیگر او است.

دفاع سرسختانه مالرو از سانسور

دو ویکتور (نویسنده‌، پژوهشگر و مدرس سینما) در نشست تخصصی نقش دولت در سینمای فرانسه می گوید: به محض صحبت از دخالت دولت در سینمای فرانسه، باید از «آندره مالرو» صحبت کنیم. مالرو شصت سال پیش در زمان «ژنرال دوگل» به عنوان اولین وزیر فرهنگ فرانسه انتخاب شد و اولین کارش این بود که سینما را از زیر سلطه‌ی وزارت صنعت خارج و آن را زیرمجموعه‌ی وزارت فرهنگ کند تا از هر دو جنبه‌ی صنعتی و هنری سینما حمایت شود.

دفاع سرسختانه مالرو از وجوب سانسور در سینمای فرانسه نکته جالبی است که در سخنان دو ویکتور هم به آن اشاره می شود. آگاهی از اهمیت و لزوم سانسور در اندیشه مالروی فقید می تواند به فهم سینماگران و مدافعان تز آزادی مطلق سینما یاری رساند.

دو ویکتور در خصوص تاریخچه‌ی سانسور در سینمای فرانسه نیز توضیح داد: مالرو در زمان خود، امر سانسور را در اختیار وزارت اطلاعات قرار داد و به شدت برای محتوای سیاسی فیلم‌ها در آن دوره جنگید.

البته او ادعا می کند پس از مالرو سانسور سیاسی حذف شد و طبق مجوزی که به فیلم ها داده می‌شود سانسور فقط شامل فیلم‌هایی است که خشونت و تنفر را تبلیغ می‌کنند و در کنار آن نوعی طبقه‌بندی سنی نیز برای فیلم‌ها در نظر گرفته می‌شود. واضح است که دولت فرانسه می تواند با تفسیر به رای از عبارت تبلیغ خشونت و تنفر هر فیلمی را از تیغ سانسور عبور دهد.

مرگ مالرو در فرانسه را باید آغازی بر سلطه تدریجی و رو به گسترش صهیونیسم در ارکان فرهگ و هنر فرانسه قلمداد کرد که تاکنون ادامه یافته است.